Nam giới vô sinh có tinh trùng không? Tinh trùng di động yếu, số lượng ít, dị dạng nhiều có thể mang thai tự nhiên không? là vấn đề mà nhiều cặp vợ chồng lo lắng. Hiện nay tỷ lệ vô sinh nam đang có xu hướng gia tăng và trẻ hóa, để giải đáp những thắc mắc về vấn đề vô sinh và tinh trùng, bác sĩ Vũ Nhật Khang – Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, BVĐK Tâm Anh, TP Hồ Chí Minh sẽ chia sẻ trong bài viết dưới đây. Show Nam giới vô sinh có tinh trùng không là điều các cặp đôi mong con lo lắng. Tinh trùng là nhân tố quan trọng, đóng góp 1 nửa trong quá trình hình thành và phát triển của phôi thai. Vì vậy sức khỏe sinh sản của nam giới có tốt hay không phụ thuộc nhiều vào tình trạng hình thái và đặc điểm tinh trùng. (1) Sinh sản tự nhiên của nam giới phụ thuộc vào 2 đặc điểm:
Nhiều trường hợp nam giới có tinh trùng nhưng vẫn hiếm muộn, nguyên nhân có thể do tinh trùng bất thường, dị dạng, điều này ảnh hưởng nhiều đến khả năng làm cha. Tinh trùng bất thường có thể do nhất thời hoặc mãn tính, biểu hiện biến đổi về cả số lượng và hình dạng (chất lượng). Hiện nay việc khảo sát hình thái của tinh trùng là những yếu tố đầu tiên để đánh giá về khả năng sinh sản của nam giới. Tinh trùng có những bất thường như không đầu, đầu to, không đuôi, đuôi kép, đầu kim… đều khó để thâm nhập vào trứng và thụ thai. Với trường hợp nam giới qua 2 lần thử tinh dịch đồ cách nhau 2 tuần nhưng không tìm thấy tinh trùng sẽ được chẩn đoán là vô tinh (không có tinh trùng). Tỷ lệ vô tinh chiếm khoảng 1% dân số và chiếm tới 10-15% bệnh nhân vô sinh nam. Các bệnh lý tinh trùng liên quan đến vô sinh thường gặpCó tinh trùng nhưng ít và yếuCó tinh trùng vẫn bị vô sinh là tình trạng mà nhiều nam giới đang phải đối mặt. Nam giới có tinh trùng trong tinh dịch nhưng vẫn khó thụ thai tự nhiên có thể do tinh trùng gặp vấn đề về số lượng, chất lượng. Theo thống kê, tỷ lệ tinh trùng bất thường của nam giới nhiều hơn 4-10% so với tinh trùng bình thường khi làm kiểu tra tinh dịch ở phòng xét nghiệm. Có nhiều dạng bất thường tinh trùng, một số thuật ngữ chỉ tinh trùng bất thường hay gặp bao gồm: (2) 1. Cực khoái khô hay Aspermialà tình trạng người đàn ông có thể đạt cực khoái, nhưng không xuất tinh. Nguyên nhân dẫn đến cực khoái khô có thể do xuất tinh ngược dòng, mắc rối loạn di truyền, bất thường bẩm sinh ở cơ quan sinh sản hoặc mắc rối loạn về chức năng tình dục mức độ nghiêm trọng… Trong một số trường hợp cực khoái khô vẫn có thể được điều trị khỏi, hoặc nam giới có thể sinh thiết tinh hoàn để lấy tinh trùng chưa trưởng thành, sau đó nuôi dưỡng và tiến hành làm ICSI – tiêm tinh trùng vào bào tương noãn để tạo phôi. 2. Tinh dịch ítTổng lượng tinh trùng xuất ra ít hơn 1,5ml dung dịch, tình trạng này có thể do xuất tinh ngược dòng gây nên. (3) 3. Mật độ tinh trùng thấpKhi số lượng tinh trùng thấp hơn bình thường kèm theo những vấn đề liên quan đến sức khỏe tinh trùng như khả năng di động kém, hình dạng không bình thường. Mật độ tinh trùng thấp có thể do bệnh celiac, tác dụng phụ sau khi dùng một số loại thuốc, giãn tĩnh mạch thừng tinh, rối loạn nội tiết tố, bệnh lý ác tính… hoặc do môi trường sống, thói quen sinh hoạt… 4. Tinh trùng di động kémSố tinh trùng di động được xem là thước đo khả năng sinh sản của nam giới. Theo công bố năm 2015 của Tổ chức Y tế thế giới WHO cho biết, nam giới có 5 triệu tinh trùng di động xếp vào nhóm vô sinh nam nặng, từ 5-20 triệu tinh trùng xếp vào nhóm vô sinh trung bình và hơn 20 triệu tinh trùng di động thì xếp vào nhóm bình thường. 5. Quái tinhNếu phần lớn tinh trùng có hình dạng bất thường sẽ được gọi là quái tinh. Hình dạng tinh trùng bình thường sẽ có đầu bầu dục, đuôi dài, nếu tinh trùng bị quái tinh sẽ có hình dạng đầu kỳ lạ, có thêm đầu, không đầu, thêm đuôi hoặc mất đuôi. Phần lớn nguyên nhân dẫn đến quái tinh thường do di truyền. 6. Thiểu nhược quái tinhKhi cả số lượng, độ di động và hình dạng đều bất thường được xem là thiểu nhược quái tinh, đây là nguyên nhân phổ biến gây vô sinh nam. 7. Tinh trùng hoại tử hay tinh trùng có mủTình trạng này được xem là nguyên nhân hiếm gặp gây vô sinh, khiến tinh trùng bị chết, hiện vẫn chưa xác định được nguyên nhân gây nên tình trạng này. 8. Tăng bạch cầu trong tinh dịch hay còn gọi là mủ tinh dịchTinh trùng trong trường hợp này không hẳn bất thường nhưng tinh dịch có một số vấn đề, lượng tế bào bạch cầu cao có thể gây tổn thương tinh trùng và làm giảm khả năng sinh sản. Không có tinh trùngSau khi làm 2 lần tinh dịch đồ cách nhau 2 tuần mà không phát hiện có tinh trùng, người đàn ông được xác định là vô tinh (không có tinh trùng) Nguyên nhân gây vô tinh được chia làm hai loại gồm: (4) 9. Vô tinh bế tắc (OA)Lúc này quá trình sinh tinh vẫn diễn ra bình thường nhưng tinh trùng không thể xuất ra ngoài do tắc nghẽn, thường với trường hợp bệnh nhân không có ống dẫn tinh, sau triệt sản, viêm nhiễm hoặc biến chứng sau phẫu thuật vùng bẹn bìu. 10. Vô tinh không bế tắc (NOA)Vô tinh không bế tắc là tình trạng quá trình sinh tinh gặp tổn thương hoặc đình trệ. Bệnh nhân bị tình trạng này thường do bất thường di truyền,giãn tĩnh mạch thừng tinh, tinh hoàn ẩn, teo tinh hoàn, suy dịnh dục… Nguyên nhân ảnh hưởng đến tình trạng tinh trùng bất thườngHiện nay, nguyên nhân dẫn đến tình trạng tinh trùng bất thường vẫn chưa được xác định rõ, tuy nhiên một số yếu tố sau được cho là có ảnh hưởng đến số lượng, chất lượng và hình thái của tinh trùng:
Phương pháp chẩn đoánĐể chẩn đoán tình trạng tinh trùng bất thường, vô tinh bác sĩ sẽ tiến hành phân tích tinh dịch đồ để kiểm tra. Để kết quả tinh dịch đồ chính xác nhất, người nam nên kiêng xuất tinh 3-5 ngày trước khi lấy mẫu. Mẫu sau khi được thu thận sẽ được soi dưới kính hiển vi để phân tích về số lượng, hình dạng, độ di động… Hiện tại, đa số các trung tâm tiếp cận với người nam là thông qua tinh dịch đồ, một vấn đề rất điển hình ở nam giới Việt Nam là chỉ quan tâm điều trị làm sao để có con mà bỏ qua việc chăm sóc về sau. Tại IVFTA-HCM bác sĩ sẽ khám và kiểm tra toàn diện vấn đề hai vợ chồng, không chỉ giúp làm sao để hai vợ chồng có con mà còn đảm bảo sức khỏe và đời sống tình dục của nam giới sau này. Vô sinh do không có tinh trùng điều trị được không?Với sự phát triển của y học hiện đại, vô sinh do không có tinh trùng có thể điều trị và giúp nam giới có thể thực hiện được ước mơ làm cha của mình. Các kỹ thuật trích tinh trùng từ mào tinh và tinh hoàn kết hợp với kỹ thuật ICSI có thể giúp nam giới vô tinh tìm thấy tinh trùng và có con chính chủ. Một số kỹ thuật trích tinh trùng hiện đại như: chọc hút tinh trùng từ mào tinh qua da (PESA), chọc hút tinh trùng từ tinh hoàn qua da (TESA), vi phẫu trích tinh trùng từ mào tinh (MESA), mở bìu lấy tinh trùng từ tinh hoàn (TESE), vi phẫu tích mô tinh hoàn (micro-TESE) đều cho tiên lượng tốt trong việc điều trị vô sinh nam. Micro-TESE là phương pháp phẫu thuật trích tinh trùng từ tinh hoàn bằng phương pháp vi phẫu. So với phương pháp trích tinh trùng cổ điển tại tinh hoàn trước đây thì Micro-TESE có nhiều ưu điểm hơn so với phương pháp TESE cổ điển đó là tỷ lệ thu nhận tinh trùng cao hơn hẳn so với phương pháp TESE thì trong phương pháp TESE tỷ lệ thu nhận tinh trùng thì khoảng 50%, còn trong Micro-TESE chúng tôi có thể thu nhận được từ 60-70% và đối với các trường hợp giảm sinh tinh thì khả năng thu nhận tinh trùng, chúng tôi có thể lên được khoảng 80%. Ưu việt thứ hai đó là, khi mà chúng ta thực hiện Micro-TESE thì sẽ lấy lượng mô ít hơn so với kỹ thuật TESE. Khi mà dưới kính hiển vi vi phẫu thì chúng tôi sẽ cố gắng chọn lọc những ống sinh tinh có khả năng sản xuất tinh trùng cao nhất và chỉ lấy một ống sinh tinh để tìm tình trùng thì do đó so với kỹ thuật cổ điển lấy một mẫu mô rất là lớn thì trong Micro-TESE thì chúng tôi có thể lấy một mẫu mô rất là nhỏ và thống kê ở tại IVF Tâm Anh thì có thể lấy cái mẫu mô ít hơn 1/10 so với kỹ thuật cổ điển. Khi sử dụng Micro-TESE thì chúng tôi cảm thấy là tự tin hơn đối với các trường hợp vô tinh không bế tắc do những trường hợp này chúng ta không biết được các ống sinh tinh như thế nào và thường sẽ khó khăn khi tiếp cận với các bệnh nhân. Nhưng với Micro-TESE thì chúng tôi có thể nhìn thấy được những ống sinh tinh có khả năng sản xuất được tinh trùng và cố gắng lấy được tinh trùng một cách mạnh dạn và tối ưu nhất. Tại IVF Tâm Anh được trang bị hệ thống máy vi phẫu rất là tối tân, xem như là hiện đại nhất trên toàn thế giới cũng như là hệ thống, bộ dụng cụ để phẫu thuật vi phẫu và sau đó sau khi mà chúng tôi lấy tinh trùng thì phải có đội ngũ Labo, đội ngũ Labo là cái đơn vị cực kỳ quan trọng trong việc phẫu thuật trích tinh trùng để áp dụng các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản sau này. Chúng ta có thể thấy là sau khi lấy mẫu mô ống sinh tinh xong thì chúng tôi sẽ phải gửi cho bên Labo thì có sự phối hợp đặc biệt nhịp nhàng giữa bên Nam học và bên Labo thì sau đó sẽ thu nhận được tinh trùng và có thể là áp dụng những tinh trùng đó trong chu kỳ điều trị và nếu số lượng tinh trùng còn dư hoặc còn nhiều thì có thể trữ đông tinh trùng cho những chu kỳ tiếp theo để điều trị và bệnh nhân sẽ hoàn toàn nhận được những lợi điểm của phương pháp micro-TESE mang lại so với các kỹ thuật cổ điển trước đây. Theo ThS.BS Lê Đăng Khoa, Trưởng đơn vị Nam học, Trung tâm IVFTA-HCM: “Rất may mắn là IVFTA-HCM điều trị song hành vô sinh nam và nữ nên chúng tôi có cái nhìn cân bằng hơn. Ngoài tinh dịch đồ bất thường, chúng tôi còn có thăm khám trực tiếp, không những chỉ nghe yếu tố thứ nhất liên quan đến tinh thần, khí chất những vấn đề về tâm lý, tâm thần mà còn phải coi đặc tính sinh dục nam. Chúng tôi cố gắng tiếp cận cả những điều thầm kín bên trong của người đàn ông như chuyện tình dục gồm tần suất quan hệ trong 1 tuần, vấn đề xuất tinh, vấn đề cương, ham muốn,… tất cả những thông tin nhạy cảm đó sẽ phải khai thác. Biện pháp phòng ngừaRất nhiều trường hợp tinh trùng bất thường không thể ngăn ngừa được. Nhưng các chuyên gia cũng cho rằng một số biện pháp sau đây có thể giúp bạn tăng cường sức khỏe tổng thể, bao gồm cả sức khỏe sinh sản, để gia tăng cơ hội làm cha.
Các chuyên gia tại IVFTA-HCM mong rằng, nam giới không nên e ngại việc thăm khám, nên có thói quen khám sức khỏe định kỳ hàng năm để biết tình trạng sức khỏe sinh sản của mình như thế nào. Việc thăm khám nam khoa hiện nay có chi phí rất rẻ, đội ngũ bác sĩ tâm lý, tận tình sẽ luôn đồng hành và đưa ra những lời khuyên hữu ích cho tình trạng của mỗi người. HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH Hy vọng bài viết đã giải đáp được thắc mắc của độc giả về vấn đề vô sinh có tinh trùng không. Để được tư vấn thêm về tình trạng của mình, các quý ông có thể đến với IVFTA-HCM để được tư vấn và hỗ trợ. |
