Lịch dương hay còn gọi là lịch Gregorian là loại lịch được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới và là hệ thống lịch chính thức của nhiều quốc gia. Loại lịch này được thiết kế nhằm phản ánh vị trí của Trái Đất trong chuyển động của nó xung quanh Mặt Trời. Show Mỗi vòng quay của Trái Đất quanh Mặt Trời thực ra kéo dài 365 ngày 5 giờ 48 phút 46 giây. Để tiện cho việc tính toán, người ta làm tròn thành 365 ngày cho một năm dương lịch. Vì thế, trong lịch dương, một tuần luôn có 7 ngày, do đó 1 năm luôn có 365 ngày, tương đương 52 tuần và 1 ngày. Do đó, nếu một năm bắt đầu vào một ngày thứ Hai, năm sau sẽ bắt đầu vào ngày thứ Ba. Cũng vì như vậy, chúng ta cần thêm ngày nhuận vào mỗi 4 năm để điều chỉnh. Như vậy, mỗi năm nhuận sẽ có 366 ngày. Điều này cũng có nghĩa là sau mỗi 28 năm, lịch dương sẽ trở lại cấu trúc giống hệt như trước đó, với điều kiện là không có sự can thiệp của năm nhuận thế kỷ. Năm nhuận thế kỷ được định nghĩa là những năm chia hết cho 100 nhưng không chia hết cho 400. Ví dụ, năm 1900 và 2100 là "năm nhuận thế kỷ". Điều đặc biệt là trong những năm này, người ta lại bỏ qua việc thêm 1 ngày vào tháng 2 như năm nhuận thông thường. Vì vậy, năm nhuận thế kỷ lại không phải là "năm nhuận" như ta thường thấy, mà chỉ có 365 ngày, giống như năm thường. Điều này giúp lịch của chúng ta trở nên chính xác hơn, vì nếu cứ thêm 1 ngày mỗi 4 năm, thì sau một thời gian dài, lịch sẽ bị lệch khá nhiều so với thời gian thực tế. Năm nhuận thế kỷ giúp cân đối lại điều đó. Theo cách tính trên, năm 2024 sẽ có lịch giống y hệt năm 1996. Đây là hai năm nhuận bình thường và cách nhau 28 năm. Theo trang Time and Date, có những năm nhuận khác sẽ giống năm 2024, đó là 1940, 1968, 2052, 2080 và 2120... Các lịch đang dùng trên đất nước ta đều cho các thông tin về ba loại lịch mà ta thường không chú ý để phân biệt. Dương Lịch Lịch này có 365 ngày được dùng thống nhất trên thế giới, còn gọi là Công Lịch. Đây là loại lịch mà theo quy ước lấy năm đầu tiên được coi là năm Thiên Chúa giáng sinh, và đến năm nay là 2011 năm. Lịch này có 12 tháng với số ngày không đều nhau, đặc biệt là Tháng Hai chỉ có 28 ngày, hoặc năm Nhuận có 29 ngày: Tháng Giêng: 31 ngày, Tháng Hai: 28 hoặc 29 ngày, Tháng Ba: 31 ngày, Tháng Tư: 30 ngày, Tháng Năm: 31 ngày, Tháng Sáu: 30 ngày, Tháng Bảy: 31 ngày, Tháng Tám: 31 ngày, Tháng Chín: 30 ngày, Tháng Mười: 31 ngày, Tháng Mười Một: 30 ngày, Tháng Mười Hai: 31 ngày. Chính vì sự lộn xộn đó, nên đã có nhiều Đề án Cải cách Lịch quốc tế cho thích hợp hơn, nhưng đó lại là một vấn đề khác không bàn ở đây. Chúng ta chỉ cần nhớ rằng khi nói Dương lịch có 365 ngày thì đó là một con số lấy tròn cho gọn. Một năm Dương lịch theo định nghĩa là thời gian để Trái đất đi hết một vòng chung quanh Mặt Trời, chính xác là 365,2422 ngày. Như vậy, nếu lấy năm chỉ có 365 ngày, mỗi năm sẽ hụt 0,2422 ngày. Do đấy, sau khoảng 4 năm sẽ hụt gần đúng 1 ngày. Vì thế sau 4 năm người ta cho thêm một ngày Nhuận vào tháng Hai, khiến cho tháng Hai có 29 ngày. Dương lịch phản ánh đúng chu kỳ tự quay của Trái Đất chung quanh Mặt Trời, nên phản ánh gần đúng diễn biến thời tiết của Bốn mùa. Âm Dương Lịch và chu kỳ 19 năm Âm Lịch là lịch lấy các tháng theo tuần Trăng. Cứ mỗi chu kỳ tròn khuyết của Mặt trăng lấy làm một tháng. Chu kỳ ấy khoảng 29,54 ngày (con số chính xác là 29,530589). Để cho tròn người ta lấy mỗi tháng âm Lịch có 29 hoặc 30 ngày. Tháng có 30 ngày gọi là tháng đủ, tháng có 29 ngày gọi là tháng thiếu. Nếu cứ lấy tháng đủ, tháng thiếu xen kẽ thì một năm âm Lịch 12 tháng chỉ có 354 hoặc 355 ngày. So với Dương Lịch, mỗi năm âm Lịch sẽ hụt 10 - 11 ngày. âm Lịch như vậy sẽ không theo sát được Dương Lịch và sẽ không phản ánh được đúng thời tiết của Bốn mùa. Chính vì thế sau khoảng 2 - 3 năm, người ta cho thêm một tháng Nhuận vào âm Lịch. Năm ấy âm Lịch sẽ có 13 tháng. Cách đây hơn 25 thế kỷ, nhà thiên văn người Hy Lạp METON đã tìm ra CHU KỲ 19 NĂM, theo đó một chu kỳ 19 năm Dương Lịch chứa đúng 235 tuần Trăng. 19 tuần Trăng x 365,2422 = 6939,6018 ngày. 235 tuần Trăng x 29,530589 = 6939,6884 ngày. Như vậy, chu kỳ 19 năm Dương Lịch chỉ sai với 235 tuần Trăng có 2 giờ đồng hồ. Nói cách khác sau 19 năm, vị trí của Mặt Trời, Mặt Trăng và Trái Đất đều gần giống hệt nhau trên bầu trời. Do đó sau 19 năm mỗi người lại có sinh nhật âm và Dương trùng nhau (với sai số 1 ngày). Thí dụ: Ngày Tuyên Ngôn Độc Lập 2.9.1945 là ngày 26 tháng Bảy năm Ất Dậu. 19 năm sau kỷ niệm ngày độc lập 2.9.1964 cũng là ngày 26 tháng Bảy năm Giáp Thìn. Nếu mỗi năm âm Lịch chỉ có 12 tháng thì sau 19 năm mới chỉ có 19 x 12 = 228 tuần Trăng, bị hụt so với chu kỳ METON: 235 – 228 = 7 tuần Trăng. Vậy sau 19 năm âm Lịch nếu ta tìm cách bổ sung sao cho có được 7 tháng Nhuận thì năm âm Lịch sẽ theo sát năm Mặt Trời, chỉ sai có 2 giờ. Đó là lý do người Trung Quốc đã lập ra quy tắc: Thập cửu niên thất nhuận, có nghĩa 19 năm có 7 lần nhuận. Việc chọn tháng nào là tháng Nhuận là cả một quy luật về Nhuận của âm Lịch, ta không bàn ở đây. âm Lịch như vậy sẽ theo sát Dương Lịch, và gọi là âm Dương Lịch. Đó là thứ lịch Âm mà ta hiện đang dùng. Lịch Tiết Khí Các nhà làm lịch Trung Hoa xưa hoàn toàn biết rõ các năm âm Lịch, dù có Nhuận cũng vẫn không phản ánh đúng thời tiết từng năm. Vì thế người ta sáng tạo ra loại lịch thứ ba gọi là Lịch Tiết Khí. Lịch này chia đường chuyển động của Trái Đất chung quanh Mặt Trời (còn gọi là vòng Hoàng Đạo) thành bốn điểm chính: Đông Chí, Hạ Chí, Xuân Phân, Thu Phân. Vì trục Trái Đất lệch với vòng Hoàng Đạo 2305 nên Trái Đất có bốn mùa: Ngày Đông Chí (khoảng 21 - 22 tháng 12 Dương Lịch): ngày ngắn nhất, đêm dài nhất. Ngày Hạ Chí (khoảng 21 - 22 tháng 6 Dương Lịch): ngày dài nhất, đêm ngắn nhất. Ngày Xuân Phân (khoảng 21 - 22 tháng 3 Dương Lịch): ngày đêm bằng nhau. Ngày Thu Phân (khoảng 21 - 22 tháng 9 Dương Lịch): ngày đêm bằng nhau. Bốn điểm trên là 4 Tiết Khí quan trọng nhất của vòng Hoàng Đạo. Người ta lại chia các cung chứa 4 Tiết Khí trên làm đôi, thành 4 Tiết Khí nữa: Lập Xuân, Lập Hạ, Lập Thu, Lập Đông, coi như những ngày bắt đầu của bốn mùa. Từ đó hình thành khái niệm TỨ THỜI, BÁT TIẾT. Người ta lại tiếp tục chia đều thành 24 Tiết Khí. Đó là lịch Tiết Khí. Bất kỳ ngày Tiết Khí nào cũng ghi những ngày Tiết Khí này: Đại Hàn, Tiểu Hàn, Đại Thử, Tiểu Thử, Thanh Minh, Cốc Vũ... Vì các điểm Tiết Khí là những điểm cố định trên vòng Hoàng Đạo, nên những ngày Tiết Khí là những ngày cố định trong Dương Lịch (sai lệch 1 ngày do Dương Lịch có Nhuận 1 ngày). Chẳng hạn Tiết Lập Xuân bao giờ cũng rơi đúng vào ngày mồng 4 tháng 2 Dương Lịch. Như vậy Lịch Tiết Khí thực chất là một loại Lịch Mặt Trời, tức Dương Lịch. Các nhà nông ta đã theo lịch Tiết Khí này để làm ruộng. Người ta rất coi trọng sự mọc của sao Tua Rua (tức Tiết Mang Chủng), rơi vào ngày 6 tháng Sáu Dương Lịch, để gieo mạ: “Tua rua (Mồng 6.6) đi rắc mạ mùa Tiểu thử (Mồng 7.7) đi bừa cấy ruộng nông sâu Hàn lộ (8.10) lúa trỗ bằng đầu Lập Đông (7.11) ta quyết mau mau gặt mùa” TỪ MỒNG 1 TẾT NHÂM THÂN 1992 ĐẾN MỒNG 1 TẾT TÂN MÃO 2011 - NHỮNG NGÀY ĐẶC BIỆT Qua những điều trên ta thấy ngày Mồng 1 Tết Dương Lịch không trùng với Mồng 1 Tết Nguyên Đán và cũng không trùng với Tiết Lập Xuân. Theo lịch Tiết Khí, Tiết Lập Xuân mới thực sự là bắt đầu của mùa Xuân, và ngày này thường không trùng với Mồng 1 Tết Nguyên Đán. Cách đây 19 năm, lần đầu tiên từ khi thành lập nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, Tiết Lập Xuân rơi đúng vào ngày Mồng 1 Tết Nguyên Đán. Chúng ta đều biết rằng tháng 9.1991 Liên bang Xô Viết sụp đổ. Rất nhiều người hoang mang. Ban Tuyên giáo Trung ương lúc ấy cũng băn khoăn không biết kỷ niệm sinh nhật Đảng 3.2.1992 nên thực hiện thế nào cho thích hợp. Khi ấy tôi viết bài trên báo Nhân dân: Mồng 1 Tết Nhâm Thân 1992 – Ngày Thiên văn đặc biệt (số Tất Niên). Cái đặc biệt ở đây là ngày Mồng 1 Tết Nguyên Đán trùng với Tiết Lập Xuân mồng 4.2. Điều đó có nghĩa là Sinh nhật Đảng rơi đúng vào ngày 30 Tết. Do đó tôi đã đề nghị với đồng chí Thái Ninh, lúc ấy là Trưởng Ban Khoa giáo Trung ương, thông qua một văn bản với dấu của Ban Lịch Nhà nước về sự kiện này, và đề nghị ta vẫn nên tổ chức long trọng ngày Sinh nhật Đảng vào 30 Tết. Và tôi đã viết trong bài báo trên Điều đó có nghĩa là khi toàn dân ta đón giờ phút giao thừa thiêng liêng đến, thì cũng là lúc kỷ niệm Sinh nhật Đảng. Năm ấy biểu ngữ Mừng Đảng - Mừng Xuân được trương cao ở Nhà hát Lớn và vòng quanh Hồ Gươm. Như thường lệ người dân Thủ Đô đi đón Giao thừa ở Hồ Gươm cũng đã thực sự đón Xuân cùng với Sinh nhật Đảng. Năm nay, Mồng 1 Tết Nguyên Đán 2011 là đúng chu kỳ 19 năm sau Mồng 1 Tết nguyên Đán Nhâm Thân 1992. Với sự xê dịch một ngày Mồng 1 Tết Nguyên Đán năm nay trùng với ngày Sinh nhật Đảng 3.2.2011. Đó là một sự trùng hợp hiếm hoi, vì muốn có một sự trùng hợp như thế nữa phải chờ 57 năm nữa, tức năm Mậu Tý - 2068. Sự trùng hợp có thể xảy ra vào một năm nào đó, có thể là năm ngoái hoặc sang năm nhưng lại rơi đúng vào năm nay khi Đại hội Đảng lần thứ XI vừa thành công tốt đẹp. Ta có thể coi đó là một điềm tốt lành, để khẩu hiệu MỪNG ĐẢNG – MỪNG XUÂN đúng với tất cả ý nghĩa của nó. Mùng 10 tháng 2 năm 2024 vào ngày bao nhiêu âm?Dương lịch là: Ngày 10 tháng 2 năm 2024 (Thứ Bảy). Âm lịch là: Ngày 1 tháng 1 năm Giáp Thìn (2024) - Tức ngày Giáp Thìn, tháng Bính Dần, năm Giáp Thìn. Trong ngày này nếu tiến hành công việc sẽ có nhiều trở ngại, mọi việc tốn công sức, khó thành. Vì vậy, nên tránh làm những việc lớn. Tại sao 28 năm lịch lại trùng nhau?Số ngày trong từng tháng có khác nhau (tháng 1, 3, 5, 7, 8, 10, 12 có 31 ngày, các tháng còn lại ít hơn). Cứ mỗi 4 năm lại có ngày 29/2 để bù năm nhuận, nên khi lặp vòng sẽ có sự trùng lặp thuần túy toán học. Theo quy luật, cứ sau 28 năm, lịch dương sẽ trùng nhau một lần. Mùng 1 âm là ngày bao nhiêu dương năm 2024?Mùng 1 Tết 2024 sẽ rơi vào thứ Bảy ngày 10/02/2024 dương lịch. Cụ thể, Tết Nguyên đán 2024 sẽ rơi vào các ngày như sau: 29 Tết: vào thứ năm ngày 08/02/2024 dương lịch. Giao thừa: vào thứ sáu ngày 09/02/2024 dương lịch. Tại sao lịch 1996 và 2024 giống nhau?Năm 2024 và năm 1996 có cùng 2 đặc điểm: ngày 1-1 rơi vào thứ Hai và đều là năm nhuận (tháng 2 có ngày 29). Làm một phép tính đơn giản: lấy 365 (số ngày trong năm thường) chia cho 7 (số ngày trong tuần) dư 1. Vậy nên sau mỗi năm, ngày dương lịch sẽ tăng một thứ. |
