Cách gieo vần trong bài thơ lục bát về cha

Home - HỌC TẬP - Cách gieo vần và các loại thể thơ

Nội dung chính Show

Thơ Lục Bát
Thơ Song Thất Lục Bát
Thơ Bốn Chữ
Thơ Năm Chữ
Thơ Sáu Chữ
Thơ Bảy Chữ
Thơ Tám Chữ

Prev Article Next Article

Thơ Lục Bát

Lục bát là thể thơ đặc biệt của Việt Nam, mà truyện Kiều là tác phẩm tiêu biểu nhất. Vần thơ lục bát có thể phân tách như sau:

2 4 6
bằng trắc bằng
2 4 6 8
bằng trắc bằng bằng

Tiếng thứ 6 của câu lục vần với tiếng thứ 6 của câu bát. Tiếng thứ 8 của câu bát vần với tiếng thứ 6 của câu lục tiếp theo. Trong câu bát, tiếng 6 và 8 tuy cùng vần bình nhưng một tiếng có dấu huyền và một tiếng không có dấu.

Thôn đoài ngồi nhớ thôn Ðông Một người chín nhớ mười mong một người Gió mưa là bệnh của trời Tương tư là bệnh của tôi yêu nàng.

(Nguyễn Bính)

Bỗng dưng buồn bã không gian Mây bay lũng thấp giăng màn âm u Nai cao gót lẫn trong mù Xuống rừng nẻo thuộc nhìn thu mới về.

(Huy Cận)

Có hai ngoại lệ trong thơ lục bát: 1. Tiếng thứ 2 câu lục có thể là trắc, khi ấy nhịp thơ ngắt ở giữa câu.

Người nách thước, kẻ tay đao

Đầu trâu mặt ngựa, ào ào như sôi.
(Nguyễn Du)

2. Tiếng cuối câu lục có thể vần với tiếng 4 câu bát, khi đó tiếng 2 và 6 của câu bát sẽ đổi ra trắc. Câu thơ sẽ ngắt nhịp ở giữa câu bát, như trong câu ca dao sau:
Đêm nằm gối gấm không êm
Gối lụa không mềm bằng gối tay em.

Thơ Song Thất Lục Bát

Đây cũng là một thể thơ đặc thù của Việt Nam, gồm hai câu bảy chữ và hai câu lục bát. Tác phẩm Chinh Phụ Ngâm đã được viết trong thể thơ này. Trong câu thất trên, tiếng thứ 3 là trắc, 5 bình, 7 trắc; trong câu thất dưới, tiếng thứ 3 là bình, 5 trắc, 7 bình. Hai câu lục bát thì theo luật thường lệ.
Tiếng cuối câu thất trên vần với tiếng 5 câu thất dưới, tiếng cuối câu thất dưới vần với tiếng cuối câu lục, tiếng cuối câu lục vần với tiếng 6 câu bát. Và tiếng cuối câu bát vần với tiếng 5 của câu thất tiếp theo. Tuy nhiên, tiếng cuối câu bát cũng có thể vần với tiếng 3 câu thất, biến tiếng này đổi sang vần bình. Do đó, tiếng 3 trong câu thất trên có thể là trắc hay bằng.

3 5 7 trắc/bằng bằng trắc 3 5 7

bằng trắc bằng

Chàng tuổi trẻ vốn giòng hào kiệt, Xếp bút nghiên theo việc đao cung. Thành liền mong tiến bệ rồng, Thước gươm đã quyết chẳng dung giặc trời. Chí làm trai dặm nghìn da ngựa, Gieo Thái Sơn nhẹ tựa hồng mao. Giã nhà đeo bức chiến bào, Thét roi cầu Vị, ào ào gió thu.

(Đặng Trần Côn)

>> Xem thêm: Văn mẫu và bác sĩ

Thơ Bốn Chữ

Nếu tiếng thứ 2 bằng thì tiếng thứ 4 trắc; ngược lại, tiếng thứ 2 trắc thì tiếng thứ 4 bằng.

2 4 trắc bằng 2 4

bằng trắc

Nhưng nhiều khi câu thơ cũng không theo luật đó.

Cách gieo vần 1. Vần tiếp (ít dùng)

Lính đóng ven rừng

Giữa mùa nóng nực
Uống cạn hố nước
Thấy toàn đầu lâu
Thịt rữa đi đâu
Còn xương trắng nhỡn
(Trần Đức Uyển)

2. Vần tréo
Tôi làm con gái
Buồn như lá cây
Chút hồn thơ dại
Xanh xao tháng ngày
(Nhã Ca)

Người từ trăm năm
Về ngang sông rộng
Ta ngoắc mòn tay
Trùng trùng gió lộng
(Nguyễn Tất Nhiên)

3. Vần ôm
Em tan trường về
Ðường mưa nho nhỏ
Chim non giấu mỏ
Dưới cội hoa vàng
(Phạm Thiên Thư)

4. Vần ba tiếng (ít dùng)
Sao biếc đầy trời
Sầu trông viễn khơi
Ðêm mờ im lặng
Nhìn hạt sương rơi
(Khổng Dương)

Em là ánh trăng
Vừa biếc vừa xanh
Em là giấc mộng
Ðêm xuân của anh
(Huyền Kiêu)

Thơ Năm Chữ

Cũng giống như thơ bốn chữ: nếu tiếng thứ 2 trắc thì tiếng thứ 4 bằng, hay ngược lại. Nhưng cũng có nhiều trường hợp không phải vậy.
Hôm nay đi chùa Hương
Hoa cỏ mờ hơi sương
Cùng thầy me em dậy
Em vấn đầu soi gương
(Nguyễn Nhược Pháp)

Cách gieo vần 1. Vần tréo

Hôm nọ em biếng học

Khiến cho anh bất bình,
Khẽ đánh em cái thước
Vào bàn tay xinh xinh
(Nguyễn Xuân Huy)

Trước sân anh thơ thẩn
Đăm đăm trông nhạn về
Mây chiều còn phiêu bạt
Lang thang trên đồi quê
(Hàn Mặc Tử)

2. Vần ôm
Em không nghe rừng thu,
Lá thu kêu xào xạc,
Con nai vàng ngơ ngác
Đạp trên lá vàng khô?
(Lưu Trọng Lư)

>> Xem thêm: Trình bày ý kiến của em về nhân vật Vũ Nương trong Chuyện người con gái Nam Xương. Qua đó nêu lên thân phận của người phụ nữ trong xã hội phong kiến

3. Vần ba tiếng bằng
Tuyết rơi mong manh buồn
Ga Lyon đèn vàng
Cầm tay em muốn khóc
Nói chi cũng muộn màng.
(Cung Trầm Tưởng)

Đưa em về dưới mưa
Nói năng chi cũng thừa
Phất phơ đời sương gió
Hồn mình gần nhau chưa? (Nguyễn Tất Nhiên)

Thơ Sáu Chữ

Cách gieo vần 1. Vần tréo

Quê hương là gì hở mẹ

Mà cô giáo dạy phải yêu
Quê hương là gì hở mẹ
Ai đi xa cũng nhớ nhiều
(Đỗ Trung Quân)

2. Vần ôm
Xuân hồng có chàng tới hỏi:
— Em thơ, chị đẹp em đâu?
— Chị tôi tóc xõa ngang đầu
Đi bắt bướm vàng ngoài nội
(Huyền Kiêu)

Nếu bước chân ngà có mỏi
Xin em tựa sát lòng anh
Ta đi vào tận rừng xanh
Vớt cánh vông vàng bên suối (Đinh Hùng)

Thơ Bảy Chữ

Trong thơ bảy chữ, vần những tiếng 1, 3 và 5 không kể. Tiếng 2, 4 và 6 có thể phân tích như sau: 2 4 6 bằng trắc bằng 2 4 6

trắc bằng trắc

Thu lạnh càng thêm nguyệt tỏ ngời
Đàn ghê như nước, lạnh, trời ơi!
Long lanh tiếng sỏi vang vang hận:
Trăng nhớ Tầm Dương, nhạc nhớ người
(Xuân Diệu)

Nhiều khi không lại như thế:
Sao anh không về chơi thôn Vĩ
Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên
Vườn ai mướt quá xanh như ngọc,
Lá trúc che ngang mặt chữ điền.
(Hàn Mặc Tử)

Cách gieo vần 1. Vần tréo (thường dùng) Nhiều khi trong thi đoạn bốn câu, chỉ cần hai tiếng bình ở cuối câu hai và bốn vần với nhau, hai tiếng trắc cuối câu một và ba không cần:

Vậy đó bỗng nhiên mà họ lớn,

Tuổi hai mươi đến, có ai ngờ!
Một hôm trận gió tình yêu lại:
Đứng ngẩn trông vời áo tiểu thơ.
(Huy Cận)

Ta về cúi mái đầu sương điểm
Nghe nặng từ tâm lượng đất trời
Cảm ơn hoa đã vì ta nở
Thế giới vui từ mỗi lẻ loi
(Tô Thùy Yên)

2. Vần ba tiếng bằng (thường dùng)
Áo trắng đơn sơ, mộng trắng trong,
Hôm xưa em đến, mắt như lòng,
Nở bừng ánh sáng. Em đi đến,
Gót ngọc dồn hương, bước tỏa hồng.
(Huy Cận)

>> Xem thêm: “Nếu không thi cấp 3, em bỏ luôn môn Văn cô ạ”

Dĩ vãng nào xanh như mắt em?
Chao ôi! Màu tóc rợn từng đêm!
Hàng mi khuê các chìm sương phủ
Vời vợi ngàn sao nhạt dáng xiêm.
(Đinh Hùng)

Em ở thành Sơn chạy giặc về
Tôi từ chinh chiến cũng ra đi
Cách biệt bao ngày quê Bất Bạt
Chiều xanh không thấy bóng Ba Vì
(Quang Dũng)

Thơ Tám Chữ

Thể thơ này không có quy luật nhất định, có nghĩa là vần điệu tự do hơn. Thường thì trong câu ở cuối có tiếng trắc thì tiếng 3 trắc, tiếng 5 và 6 bằng; ở cuối có tiếng bằng thì tiếng 3 bằng, tiếng 5 và 6 trắc. Nhưng nhiều lúc cũng không như thế.

Cách gieo vần 1. Vần tiếp

Em cứ hẹn nhưng em đừng đến nhé,

Tôi sẽ trách — cố nhiên — nhưng rất nhẹ;
Nếu trót đi, em hãy gắng quay về,
Tình mất vui lúc đã vẹn câu thề
Đời chỉ đẹp những khi còn dang dở.
Thơ viết đừng xong, thuyền trôi chớ đỗ,
Cho nghìn sau… lơ lửng… với nghìn xưa…
(Hồ Dzếnh)

2. Vần tréo
Hai đứa kéo nhau chạy vào mộng mị
Giờ tắt thở nằm trên bãi hư vô
Bầy ngựa chứng hàng thùy dương vó bão
Gió đưa trăng lăn vào đá tiếng ru
(Tô Thùy Yên)

Em sẽ chết với mảnh hồn trống đó
Chúa đứng đón em ở cửa thiên đường
Con trả chúa trái tim hồng lãng mạn
Dưới thế gian con dại dột cho chàng
(Trần Mộng Tú)

3. Vần ôm
Áo nàng vàng tôi về yêu hoa cúc
Áo nàng xanh tôi mến lá sân trường.
Sợ thư tình không đủ nghĩa yêu đương
Tôi thay mực cho vừa màu áo tím.
(Nguyên Sa)

Không có em, chắc ngày mai anh chết
Anh sẽ buồn, sẽ kết tội trần gian
Nắng sẽ phôi pha, hoa sẽ úa tàn
Cây thành phố hai hàng giăng nước mắt
(Vũ Thành)

Muốn cho thơ tám tiếng thêm âm điệu, một số nhà thơ thường vần tiếng 8 câu trên với tiếng 5 hay 6 câu dưới:
Sàn gác trọ những tâm hồn bão nổi
Những hào hùng, uất hận gối lên nhau
(Cao Tần)

Prev Article Next Article

Con riêng của Karl Marx by Trà Mi Today at 09:27

Chút tâm tư by Thiên Hùng Today at 08:32

Tranh Thơ Viễn Phương by Viễn Phương Today at 08:32

Người Em Gái Da Vàng by Viễn Phương Today at 08:28

Thơ Nguyên Hữu by Nguyên Hữu Yesterday at 19:55

CHẠY TRỜI KHÔNG KHỎI NẮNG by Trà Mi Yesterday at 12:21

Nhà Giáo Một Thời Nhếch Nhác - Nhật Tiến by Trà Mi Yesterday at 12:17

Hơn 3.000 bài thơ tình Phạm Bá Chiểu by phambachieu Sun 14 Aug 2022, 22:58

TỪNG NGÀY HỌC - HIỂU (Đường Thơ & Bài Học) by mytutru Sun 14 Aug 2022, 02:59

TÌNH YÊU LAN by buixuanphuong09 Sun 14 Aug 2022, 02:55

Quán nước ven đường by Thiên Hùng Sun 14 Aug 2022, 01:22

TÌNH YÊU CÂY CỎ ĐV 8 by buixuanphuong09 Sun 14 Aug 2022, 01:20

Thể Tánh Muôn Loài by mytutru Sat 13 Aug 2022, 23:22

Món Quà Vu Lan by Thanh-Thanh Sat 13 Aug 2022, 22:55

Thơ Mía Lùi by Miá Lùi Fri 12 Aug 2022, 16:06

Trang thơ Tú_Yên (P2) by Tú_Yên tv Fri 12 Aug 2022, 13:57

Tên quốc gia by Trà Mi Fri 12 Aug 2022, 10:59

Những Cách Dùng Chữ Sai Nên Tránh by Trà Mi Fri 12 Aug 2022, 10:54

TRỌN NHỞ ƠN THẦY by buixuanphuong09 Fri 12 Aug 2022, 07:57

Một thoáng mây bay 6 by Ai Hoa Thu 11 Aug 2022, 11:10

Tiếng Gà Gáy Líu Lo by Trà Mi Wed 10 Aug 2022, 10:13

Ca Dao by bounthanh sirimoungkhoune Tue 09 Aug 2022, 21:58

Cột đồng chưa xanh (2) by Ai Hoa Thu 04 Aug 2022, 08:55

💖 ĐƯỜNG THƠ - HƯƠNG THIỀN MỌI LÚC MỌI NƠI by mytutru Wed 03 Aug 2022, 22:01

Muối – hương vị của biển by Trà Mi Mon 01 Aug 2022, 13:04

Nhân Văn Giai Phẩm và vấn đề Nguyễn Ái Quốc - Thuỵ Khuê by Trà Mi Mon 01 Aug 2022, 12:52

Hà Nội băm sáu phố phường - Thạch Lam by Trà Mi Mon 01 Aug 2022, 11:32

Dầu khuynh diệp bác sĩ Tín by Trà Mi Mon 01 Aug 2022, 10:56

THIỀN TUỆ (diệt trừ đau khổ) by mytutru Sun 31 Jul 2022, 22:32

VẮT CƠM THẦN DƯỢC by mytutru Sat 30 Jul 2022, 23:08

Page 2