Với vai trò là chủ nhà của COP26, Vương quốc Anh đang cho thấy những bước đi mạnh mẽ trong việc giảm thiểu lượng phát thải CO2 trong bầu khí quyển, hướng tới phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 và ngăn chặn cuộc khủng hoảng khí hậu. Tháng 5 vừa qua, một dự án trị giá 30 triệu bảng Anh - được Tổ chức Nghiên cứu và Đổi mới sáng tạo Vương quốc Anh tài trợ - đã chính thức được công bố nhằm thử nghiệm các phương pháp để cụ thể hóa nỗ lực trên một cách hiệu quả và khả thi trên diện tích đất 100 ha. Đây là một trong những cuộc thử nghiệm lớn nhất trên thế giới. Theo đó, dự án sẽ được triển khai trên khắp Vương quốc Anh, sử dụng cây xanh, than bùn, đá vụn và than củi để thu khí CO2 từ không khí.
Trồng cây để bù đắp lượng khí thải CO2 ở Carlisle, Cumbria, tây bắc xứ Anh. (Ảnh: The Guardian)
Trồng cây để bù đắp lượng khí thải CO2 ở Carlisle, Cumbria, tây bắc xứ Anh. (Ảnh: The Guardian) Các vùng đất than bùn bị thoái hóa ở dãy núi Pennines (phía bắc xứ England) và ở khu vực tây xứ Wales sẽ được tái tạo độ ẩm và phủ cây xanh, trong khi các mảnh đá hấp thu CO2 khi chúng vỡ vụn trong đất sẽ được thử nghiệm tại các trang trại ở Devon, Hertfordshire và miền trung xứ Wales. Loại than củi đặc biệt, hay còn được gọi là than sinh học, sẽ được chôn tại bãi xử lý nước thải, trên các khu mỏ cũ và các bờ kè đường sắt. Việc thử nghiệm sử dụng cây xanh trên quy mô lớn để thu CO2 sẽ được tiến hành trên khắp lãnh thổ Vương quốc Anh. Trong khi đó, thử nghiệm cuối cùng sẽ đo lường tiềm năng loại bỏ carbon của các loại cây năng lượng như cây liễu và cỏ Miscanthus ở quy mô thương mại. Những loại cây này sẽ được đốt cháy để lấy năng lượng, với lượng khí thải CO2 bị giữ lại và lưu trữ dưới lòng đất. Theo kết luận của các nhà khoa học tại Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi Khí hậu, không có cách nào giữ mức tăng nhiệt độ toàn cầu trong phạm vi là 1,5oC như mục tiêu thế giới đang hướng đến mà không cắt giảm lượng khí thải và loại bỏ hàng tỷ tấn CO2 mỗi năm từ nay đến năm 2050. Các cố vấn khí hậu chính thức của Vương quốc Anh ước tính, để đạt phát thải ròng bằng 0 vào giữa thế kỷ này, lượng CO2 mà Vương quốc Anh cần phải loại bỏ hằng năm sẽ vào khoảng 100 triệu tấn.
Phối cảnh một nhà máy thu CO2 trực tiếp từ không khí quy mô lớn. (Ảnh: Insider)
Phối cảnh một nhà máy thu CO2 trực tiếp từ không khí quy mô lớn. (Ảnh: Insider) Việc loại bỏ carbon được coi là cần thiết vì sẽ rất khó để ngăn chặn tất cả khí thải từ các lĩnh vực như hàng không, nông nghiệp và xi măng vào năm 2050. Các thử nghiệm mới là một phần của chương trình chính phủ trị giá 110 triệu bảng Anh, trong đó cũng bao gồm các thử nghiệm sử dụng công nghệ để tách CO2 trực tiếp từ không khí. Là nước phát thải CO2 lớn thứ 2 thế giới, Mỹ cũng đang có những bước đi quan trọng trong nỗ lực loại bỏ CO2 khỏi khí quyển. Ngày 17/8 vừa qua, Bộ Năng lượng Mỹ (DOE) đã công bố khoản tài trợ 24 triệu USD cho 9 dự án nghiên cứu nhằm khám phá và phát triển các phương pháp thu nhận và lưu trữ carbon mới từ không khí. Bộ trưởng Năng lượng Jennifer M. Granholm cho biết: “Tìm cách loại bỏ và lưu trữ carbon trực tiếp từ không khí là điều cần thiết tuyệt đối trong cuộc chiến chống khủng hoảng khí hậu của chúng ta. Khoản đầu tư vào nghiên cứu công nghệ thu giữ carbon thông qua các trường đại học và phòng thí nghiệm của Bộ sẽ đưa Mỹ trở thành nước đi đầu trong lĩnh vực đang phát triển này, tạo ra việc làm được trả lương cao và giúp biến tương lai không carbon của chúng ta thành hiện thực”.
Một nhà máy thu giữ CO2 của Climeworks tại Thụy Sĩ. (Ảnh: Climeworks)
Một nhà máy thu giữ CO2 của Climeworks tại Thụy Sĩ. (Ảnh: Climeworks) Các nghiên cứu chỉ ra rằng việc hạn chế lượng phát thải carbon là không đủ, và các phương pháp tiếp cận sáng tạo như thu giữ CO2 trực tiếp từ không khí sẽ là cần thiết để đối phó với cuộc khủng hoảng khí hậu. Theo đó, khoản tài trợ 24 triệu USD được trao cho hai phòng thí nghiệm quốc gia và bảy trường đại học, trong đó có Đại học Bang Bắc Carolina A&T, với các dự án nghiên cứu các vật liệu, hóa chất và quy trình mới chiết xuất CO2 từ không khí, bên cạnh đó là những nghiên cứu kết hợp giữa tính toán và thực nghiệm về thu giữ CO2 để cô lập hoặc tái sử dụng. Tháng 9/2020, Na Uy công bố khoản tài trợ 1,8 tỷ USD cho dự án thu giữ và lưu trữ carbon (CCS) quy mô đầy đủ đầu tiên trên thế giới, với tên gọi “Longship”. Theo đó, số tiền sẽ được dùng để triển khai các cơ sở thu giữ carbon tại một nhà máy xi măng ở miền nam Na Uy (do công ty xi măng Heidelberg của Đức vận hành) và một nhà máy đốt rác ở Oslo (do công ty năng lượng Fortum của Phần Lan vận hành). Theo Fortum, dự án này sẽ giúp loại bỏ lượng CO2 tương đương phát thải của 60 nghìn xe ô tô ra khỏi bầu khí quyển mỗi năm. Cả hai cơ sở đặt mục tiêu thu giữ khoảng 400 nghìn tấn khí thải CO2.
Dự án sẽ giúp thu carbon từ khí quyển. (Ảnh: Getty Images)
Dự án sẽ giúp thu carbon từ khí quyển. (Ảnh: Getty Images) “Longship” cũng bao gồm dự án Northern Lights - một liên doanh giữa các đại gia dầu khí Equinor, Shell và Total. Dự án Northern Lights chịu trách nhiệm vận chuyển CO2 lỏng bằng tàu từ các nhà máy thu giữ đến một cơ sở trên đất liền ở bờ biển phía tây của Na Uy (Øygarden, hạt Vestland) để lưu trữ tạm thời. Sau đó, theo đường ống dẫn, số CO2 này được đưa đến một bể chứa dưới đáy đại dương ở Biển Bắc. Thủ tướng Na Uy Erna Solberg cho biết đây là một “cột mốc quan trọng” trong nỗ lực chống biến đổi khí hậu của chính phủ Na Uy. “Dự án sẽ giúp cắt giảm khí thải, và thúc đẩy phát triển công nghệ mới cũng như tạo ra nhiều việc làm mới”. Nỗ lực loại bỏ carbon không chỉ nhận được sự quan tâm từ chính phủ các nước, mà còn đang ngày càng thu hút sự chú ý và chung tay của doanh nghiệp và các nhà đầu tư. Nhà sản xuất iPhone Apple mới đây đã công bố một quỹ đầu tư trị giá 200 triệu USD với mục tiêu loại bỏ khí thải carbon khỏi bầu khí quyển và hỗ trợ các dự án trồng rừng. Restore Fund (hay còn gọi là Quỹ phục hồi), do Apple phối hợp triển khai cùng Cơ quan Bảo tồn quốc tế và Tập đoàn tài chính Goldman Sachs. Đây là nỗ lực nhằm loại bỏ một triệu tấn CO2 khỏi bầu khí quyển mỗi năm, tương đương với lượng khí thải do khoảng hơn 200 nghìn phương tiện chở khách hằng năm thải ra. Dự án này đã chứng minh với các tập đoàn khác về khả năng thu lợi nhuận từ đầu tư vào môi trường.
Mục tiêu của dự án nhằm giảm khí thải carbon trong bầu khí quyển và sinh lợi nhuận.
Mục tiêu của dự án nhằm giảm khí thải carbon trong bầu khí quyển và sinh lợi nhuận. Ngày 22/4 vừa qua, cuộc thi XPRIZE tập trung vào công nghệ loại bỏ carbon đã chính thức được khởi động với tổng giá trị giải thưởng lên tới 100 triệu USD – được tài trợ bởi Giám đốc điều hành công ty Tesla, ông Elon Musk, và Quỹ Musk. Cuộc thi sẽ kéo dài 4 năm trên phạm vi toàn cầu, thách thức các đội tham gia từ khắp nơi trên thế giới trình diễn các giải pháp thu giữ CO2 từ khí quyển hoặc đại dương và cô lập chúng một cách lâu dài và bền vững. Để giành được giải thưởng lớn, các giải pháp phải chứng minh quy mô xử lý ít nhất 1.000 tấn CO2 mỗi năm; mô hình hóa chi phí ở quy mô 1 triệu tấn mỗi năm; và đưa ra một lộ trình để đạt được quy mô giga tấn mỗi năm trong tương lai. Các đội tham gia có thể phát triển và giới thiệu các cách tiếp cận dựa trên tự nhiên hoặc công nghệ, miễn là chứng minh được khả năng đạt phải thải ròng âm, cô lập CO2 lâu dài, và có lộ trình bền vững tiến tới quy mô xử lý giga tấn CO2 với chi phí thấp.
(TN&MT) - Giảm phát thải khí nhà kính thông qua việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, tăng cường phát triển năng lượng tái tạo và thúc đẩy các giải pháp xanh là xu hướng tất yếu của các thành phố trong tương lai, giúp Việt Nam đạt được các cam kết về cắt giảm khí thải. Sáng 10/12, Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu (KHKTTV&BĐKH) phối hợp cùng UBND TP. Tam Kỳ (Quảng Nam) và Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên tại Việt Nam (WWF-Việt Nam) chức Hội thảo trực tuyến "Giải pháp xanh giảm phát thải khí nhà kính trong các thành phố".
Tại Hội nghị COP26, ngoài tuyên bố cam kết đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, Việt Nam đã tham gia Tuyên bố Glasgow của các nhà Lãnh đạo về rừng và sử dụng đất và Cam kết giảm phát thải mê-tan toàn cầu, Tuyên bố chung toàn cầu về chuyển dịch từ than sang năng lượng sạch. Những tuyên bố hết sức mạnh mẽ của Việt Nam được thế giới đánh giá rất cao. Tuy nhiên, để thực hiện các cam kết này, Việt Nam cần phải có sự vào cuộc mạnh mẽ của các cấp, các ngành và của toàn xã hội. Theo ông Đỗ Đình Chiến - Giám đốc Trung tâm Tư vấn, Dịch vụ Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu, có thể nhận thấy việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, chuyển đổi sang các dạng năng lượng tái tạo, và thúc đẩy các giải pháp xanh, các giải pháp dựa vào tự nhiên đóng một vai trò quan trọng để giúp Việt Nam sớm đạt được mục tiêu Net Zero vào năm 2050 như đã cam kết. Đây cũng là những mục tiêu và và nội dung ưu tiên trong các văn bản quyết sách quan trọng của tỉnh Quảng Nam liên quan đến các công tác về ứng phó với BĐKH và phát triển kinh tế địa phương như: Quyết định số 3462/QĐ-UBND Ban hành Kế hoạch thực hiên Thỏa thuận Paris về BĐKH trên địa bàn tỉnh Quảng Nam; Kế hoạch hành động Tăng trưởng Xanh tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2015 - 2020 và tầm nhìn đến năm 2025; hay Kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2016 - 2020 và sau năm 2020. Tỉnh Quảng Nam đã và đang thể hiên quyết tâm cao cùng Chính phủ để đạt được mục tiêu theo kế hoạch thực hiện Thỏa thuận Paris về BĐKH.
Với mục tiêu kỳ vọng đến năm 2030, hầu hết các tỉnh/thành phố của Việt Nam đều xây dựng được các mục tiêu cụ thể và chính xác trong hoạt động giảm phát thải khí nhà kính, Chương trình Thành phố Xanh (OPCC) đã hỗ trợ các thành phố trong tiến trình triển khai các hoạt động nhằm đóng góp cho các mục tiêu chiến lược chung trong bản Đóng góp do Quốc gia tự quyết định của Việt Nam (NDC), Chiến lược Tăng trưởng Xanh quốc gia và Hiệp định Paris… Theo kết quả kiểm kê, ba lĩnh vực phát thải khí nhà kính nhiều nhất tại Việt Nam là: Năng lượng cố định (chủ yếu là điện năng trong các khu nhà, sản xuất công nghiệp – xây dựng); Giao thông; Chất thải (rác thải và nước thải). Để giảm phát thải nhà kính trong thành phố, nhiều địa phương đã triển khai các dự án phát triển năng lượng tái tạo; giao thông xanh.... Điển hình như tại thành phố Tam Kỳ, các dự án trồng rừng phục hồi hệ sinh thái Sông Đầm; Hệ thống đèn LED có cảm biến; Phân loại rác tại nguồn... đang bước đầu cho kết quả khả thi. Theo Bà Phạm Thị Cẩm Nhung, đại diện cho Tổ chức WWF - Việt Nam, Tam Kỳ nói riêng và tỉnh Quảng Nam nói chung là địa phương rất quan tâm và tích cực trong các công tác ứng phó với BĐKH, tỉnh đã ban hành và triển khai những chính sách quan trọng liên quan đến vấn đề BĐKH, giảm phát thải khí nhà kính và hiệu quả năng lượng nhằm hướng tới đạt được mục tiêu chung trong Thỏa thuận Paris, Chiến lược Tăng trưởng Xanh…WWF đã và sẽ luôn đồng hành cùng Quảng Nam và các địa phương khác trong quá trình xây dựng thành phố xanh giảm phát thải khí nhà kính. |
