Nguyễn Ái Quốc ở Trung Quốc (1924 - 1925)
Show
Mục III III. Nguyễn Ái Quốc ở Trung Quốc (1924 - 1925) - Cuối năm 1924, Nguyễn Ái Quốc về Quảng Châu. - Tháng 6 - 1925, thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên với nồng cốt là tổ chức Cộng Sản đoàn. - Mở lớp huấn luyện chính trị, đào tạo cán bộ. - Năm 1925, xuất bản báo Thanh niên là cơ quan ngôn luận của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên. - Năm 1927, xuất bản tác phẩm Đường Kách mệnh. - Năm 1928, Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên thực hiện chủ trương “vô sản hóa”. * Tác dụng và ý nghĩa của phong trào "vô sản hóa" - Thúc đẩy phong trào công nhân phát triển về chất. - Bước chuẩn bị về tổ chức cho thành lập chính đảng của giai cấp vô sản Việt Nam.
ND chính
Sơ đồ tư duy Sơ đồ tư duyNguyễn Ái Quốc ở Trung Quốc (1924 - 1925)  Loigiaihay.com
Lịch sử dân tộc Việt Nam đòi hỏi và trên thực tế đã hình thành những tiền đề cần thiết cho sự ra đời một tờ báo cách mạng chân chính. Trong bối cảnh của Việt Nam vào thời điểm này, người gánh trách nhiệm lịch sử đưa ra chủ trương xuất bản tờ báo này phải là người cách mạng, hiểu sâu sắc vai trò của báo chí cách mạng cũng như hoàn cảnh chỉ có thể xuất bản và lưu hành bí mật (ngoài vòng pháp luật của thực dân Pháp). Sứ mệnh lịch sử này đã được nhà yêu nước, người cộng sản Việt Nam đầu tiên – Nguyễn Ái Quốc - nhận trách nhiệm thực hiện.Đầu những năm 20 của thế kỷ XX, lịch sử nhân loại chứng kiến một sự kiện có tính bước ngoặt đối với sự phát triển của thế giới: Thắng lợi vang dội của cách mạng Tháng Mười Nga mở ra thời đại mới - thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội trên phạm vi toàn thế giới. Sau Chiến tranh thế giới lần thứ nhất, các nước thắng trận họp tại cung điện Versailles ở Thủ đô nước Pháp để phân chia lại thị trường và vùng ảnh hưởng trên thế giới. Nhưng tất cả các cường quốc đều cố tình lờ đi vấn đề khôi phục hay ít ra là nới rộng quyền cơ bản của nhân dân các nước thuộc địa mà họ đã không ít lần lớn tiếng hứa hẹn khi chiến tranh còn chưa phân thắng bại. Tại Hội nghị này, họ đã phớt lờ bản yêu sách đòi các quyền dân sinh dân chủ tối thiểu do Nguyễn Ái Quốc thay mặt Hội những người Việt Nam yêu nước gửi đến. Ở Việt Nam, mâu thuẫn giữa nhân dân với chủ nghĩa thực dân và tay sai phong kiến ngày càng gay gắt. Các phong trào yêu nước do các tầng lớp sĩ phu, tri thức, tiểu tư sản… lãnh đạo đều bị đàn áp dã man và lâm vào khủng hoảng sâu sắc. Giai cấp công nhân Việt Nam từng bước lớn mạnh sẵn sàng đảm đương sứ mệnh lịch sử là lãnh đạo cách mạng. Tình hình trên đòi hỏi truyền bá một cách có hệ thống chủ nghĩa Marx-Lenin, học thuyết cách mạng chân chính, vào Việt Nam; vận động, tổ chức đẩy mạnh phong trào yêu nước và phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân, tích cực chuẩn bị các tiền đề chính trị, tư tưởng, tổ chức cho việc thành lập một Đảng cách mạng, một tổ chức tiên phong đại diện lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và cho toàn dân tộc. Trên con đường đi tìm đường cứu nước, Nguyễn Ái Quốc bắt đầu sự nghiệp báo chí của mình từ cuối năm 1917 khi Người từ Anh trở lại Pháp và sau đó tham gia Đảng xã hội Pháp. Động cơ làm báo lúc này của Người là phát biểu chính kiến của mình trên các phương tiện thông tin đại chúng ngay tại nước Pháp để đấu tranh giành đội lập, tự do cho dân tộc mình. Lúc đầu vốn tiếng Pháp của Người còn chưa đủ. Người phải nhờ một người bạn là luật sư Phan Văn Trường viết hộ nhưng không phải lúc nào bạn cũng nói hết hoặc nói đúng ý của Người. Nguyễn Ái Quốc hiểu, chỉ có một cách là tự mình phải viết lấy để diễn đạt đầy đủ ý kiến của mình.
Bài báo đầu tiên của Nguyễn Ái Quốc mà ngày nay chúng ta được biết là một bài luận chiến sắc sảo với tiêu đề: “Tâm địa thực dân”, phê phán những luận điệu xuyên tạc của một nhà báo Pháp ở Đông Dương. Từ năm 1919, nhiều tờ báo ở Pháp, trong đó có những tờ nổi tiếng như: L’Humanité, Lepopulaire, La Vie Ouvrière, Le journal purple (Báo của dân), Le cahiers du communisme (Tạp chí cộng sản), La Correspondance internationale (Thư tín quốc tế)… đã đăng nhiều bài của Nguyễn Ái Quốc. Tháng 7/1921, Nguyễn Ái Quốc cùng một số nhà hoạt động cách mạng ở các nước thuộc địa khác của Pháp như Algeria, Tunisia, Morocco… lập Hội liên hiệp thuộc địa và xuất bản báo Le Paria (Người cùng khổ) làm cơ quan tuyên truyền của Hội. Số 1 ra ngày 1/4/1922. Những bài đăng trên tờ báo này đã cho thấy tài năng báo chí và văn học của Nguyễn Ái Quốc. Sau một năm phát hành tờ Người cùng khổ, Nguyễn Ái Quốc dự định xuất bản một ấn phẩm định kỳ bằng tiếng Việt nhằm phục vụ kiều bào ta nơi đất khách. Người dự định đặt tên cho tờ báo này là Việt Nam hồn. Tờ Việt Nam hồn chưa kịp ra mắt thì Nguyễn Ái Quốc rời nước Pháp sang Liên Xô. Tờ Việt Nam hồn đã được các bạn của Người thực hiện. Tờ Việt Nam hồn cũng được gửi về phát hành ở Việt Nam. Từ năm 1923 đến 1924, khi học tập công tác ở Liên Xô, Trung Quốc, Nguyễn Ái Quốc làm cộng tác viên của hãng thông tấn Liên Xô và tờ tiếng Anh: Canto Gazette – cơ quan của Quốc dân Đảng Trung Quốc. Từ những bước tập viết những tin ngắn 4-5 dòng lúc đầu, chỉ vài năm sau, Người đã sử dụng thuần thục ngòi bút của mình giữa làng báo Paris, tạo nên những tác phẩm báo chí cho đến nay vẫn còn là mẫu mực. Những chủ đề khi Nguyễn Ái Quốc đề cập thời kỳ này là những vấn đề hệ trọng gắn với vận mệnh của dân tộc và đụng chạm đến nhiều nhân vật và sự kiện tầm cỡ quốc tế. Trong các tác phẩm đầu tay của mình, Người đã vận dụng nhuần nhuyễn lý luận cách mạng. Các bài báo của Người thời kỳ này đã thể hiện rõ một căn bản tri thức sâu rộng. Nguyễn Ái Quốc đã để lại nhiều bài luận chiến với ngôn từ sắc bén, lập trường vững chắc, nhiều tiểu phẩm chua cay đối dành cho kẻ thù. “Bản án chế độ thực dân Pháp” xuất bản năm 1925 là một tác phẩm lớn tố cáo đanh thép chế độ thực dân dựa trên những tư liệu đầy sức thuyết phục, có giá trị cao không những về chính trị - lý luận mà còn cả về báo chí, văn học! Nguyễn Ái Quốc là một nhà báo như vậy, khi Người chuẩn bị cho sự ra đời của nền báo chí cách mạng Việt Nam. Cuối năm 1924, Quốc tế Cộng sản phái Nguyễn Ái Quốc sang công tác ở Trung Quốc theo đúng nguyện vọng của Người được gần Tổ quốc để có điều kiện hoạt động cách mạng tích cực hơn, tiến tới thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam. Thời gian này, với cương vị uỷ viên Bộ Phương Đông, trực tiếp phụ trách Cục Phương Nam, Nguyễn Ái Quốc là nhà yêu nước có sự hiểu sâu sắc văn hoá Đông Tây, là nhà cách mạng thấm nhuần sâu sắc bản chất cách mạng và khoa học của chủ nghĩa Marx-Lenin, là một người từng nhiều năm làm báo và hiểu rõ sức mạnh của báo chí. Nguyễn Ái Quốc rất tâm đắc những tư tưởng của Lenin về báo chí: “Trong thời đại ngày nay, không có tờ báo chính trị thì không thể có phong trào gọi là chính trị”, “chúng ta cần trước hết là tờ báo, không có nó thì không thể tiến hành một cách có hệ thống cuộc tuyên truyền, cổ động hết sức có nguyên tắc và toàn diện”. 2 “Báo chí là người tuyên truyền, người cổ động, người tổ chức chung” 3 . Cuối năm 1924, khi về đến Quảng Châu - Trung Quốc, Nguyễn Ái Quốc bắt tay ngay vào việc chuẩn bị xuất bản một tờ báo chính trị đồng thời với việc mở những lớp huấn luyện các thanh niên ưu tú đưa từ trong nước sang để làm nòng cốt cho cách mạng sau này. Nguyễn Ái Quốc cùng một số đồng chí là học trò của Người thực hiện công việc trọng đại này trên căn gác nhỏ ở khu phố buôn bán sầm uất tại trung tâm Quảng Châu. Căn gác này cũng là nơi thành lập và là trụ sở của Hội Việt Nam cách mạng. Báo Thanh niên là cơ quan ngôn luận và đấu tranh của tổ chức này. Báo ra hằng tuần, có khuôn khổ 19x13 cm, mỗi kỳ 2 trang, có số 4 trang. Báo có các mục: Xã luận, bình luận, diễn đàn phụ nữ, phê bình, tin tức, thơ ca, vấn đáp, trả lời bạn đọc, việc làm. Báo in trên chất liệu giấy sáp rồi được chuyển bí mật về nước. Ở Việt Nam, các số báo Thanh niên được các cơ sở cách mạng chép tay thành nhiều bản rồi chuyền tay nhau cho các đồng chí của mình đọc và truyền đạt tới nhân dân. Số đầu của tờ Thanh niên xuất bản ngày 21/6/1925 và tiếp tục xuất bản đều đặn hằng tuần. Với gần 90 số, báo Thanh niên đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử: Báo Thanh niên đảm trách nhiệm vụ cơ bản là tuyên truyền tôn chỉ và mục đích của Tổng bộ Việt Nam Thanh niên cách mạng đồng chí hội. Thông qua những bài viết để truyền bá chủ nghĩa Marx-Lenin, tuyên truyền và trình bày có hệ thống một số vấn đề cơ bản về đường lối chiến lược và sách lược của cách mạng Việt Nam, kêu gọi đồng bào Việt Nam trong và ngoài nước ra sức đoàn kết chiến đấu giành lại độc lập dân tộc; góp phần tích cực chuẩn bị về mặt lý luận chính trị, tư tưởng và tổ chức cho sự thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam. Đặc biệt, việc xuất bản tờ báo Thanh niên đã mở ra một dòng báo chí mới - Báo chí cách mạng Việt Nam. Sau báo Thanh niên, Nguyễn Ái Quốc lập ra báo Kông nông (1926), Báo Đường Kách mệnh (1927). Ngày 1/10/1929, Báo Búa liềm, cơ quan ngôn luận của Đông Dương cộng sản Đảng ra số đầu tiên. Tháng 8/1929, chi bộ An Nam cộng sản ở Thượng Hải ra báo Đỏ viết tay trên giấy sáp. Kể từ tờ Thanh niên mở đường, đến cuối năm 1929, báo chí cách mạng Việt Nam đã có trên 50 tờ báo và tạp chí là cơ quan của các cấp hội của Hội Việt Nam Thanh niên cách mạng và 2 tổ chức cộng sản là Đông Dương cộng sản Đảng và An Nam cộng sản Đảng. Ngày 3/2/1930, Hội nghị hợp nhất các tổ chức cộng sản, dưới sự chủ trì của Đồng chí Nguyễn Ái Quốc, đã thông qua nghị quyết về kế hoạch thành lập một Đảng cộng sản chân chính – Đảng Cộng sản Việt Nam. Mục q của nghị quyết này đề cập về báo chí với các nội dung sau: 1. Bỏ những tờ báo do Đông Dương cộng sản Đảng và An Nam cộng sản Đảng xuất bản trước đây. 2. Ban Trung ương có thể xuất bản một tạp chí lý luận và ba tờ báo tuyên truyền. 3. Bỏ những tờ báo của các hội quần chúng do Đảng chỉ đạo. 4. Duy trì tất cả những tờ báo do quần chúng chủ trương 4 Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, báo chí cách mạng Việt Nam từ tờ báo đầu tiên – báo Thanh niên xuất bản ngày 21/6/1925, qua mỗi thời kỳ cách mạng 1925-1930, 1930-1945, 1945-1954, 1954-1975, 1975-1986, 1986-đến nay, đều có sự phát triển mạnh mẽ. Đến nay là một hệ thống quốc gia với 600 cơ quan thông tin đại chúng gồm nhiều loại hình, ở nhiều cấp, thuộc nhiều cơ quan chủ quản, xuất bản bằng tiếng Việt và tiếng các dân tộc thiểu số, bằng nhiều ngoại ngữ, với những chức năng và nhiệm vụ hết sức đa dạng, nhắm tới nhiều loại đối tượng độc giả và sử dụng nhiều công nghệ truyền thông hiện đại. Với gần 20.000 nhà báo có bản lĩnh chính trị, có đạo đức và nghiệp vụ báo chí, Báo chí cách mạng Việt Nam là một nền báo chí kiểu mới, do Đảng cộng sản tổ chức lãnh đạo, lấy chủ nghĩa Marx-Lenin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng chính trị tư tưởng. Đó là nền báo chí vừa là cơ quan ngôn luận của các tổ chức trong hệ thống chính trị vừa là diễn đàn của nhân dân. Đây thực sự là nền báo chí của nhân dân, vì lợi ích cao cả của nhân dân mà hoạt động và chịu sự giám sát của nhân dân. Rất đỗi tự hào trước những trưởng thành và cống hiến to lớn trong lịch sử 96 năm qua, hơn 20.000 nhà báo Việt Nam tiếp tục giữ vững và phát huy truyền thống bút sắc, lòng trong, tâm sáng, ra sức phấn đấu xây dựng nền báo chí Việt Nam cách mạng, chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại, hiệu quả - tuyên truyền, cổ động, tổ chức chung góp phần hiện thực hóa thắng lợi khát vọng 2045: Việt Nam thành nước phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Đào Duy Quát Bước ngoặt lịch sử khiNguyễn Ái Quốc đến Quảng ChâuĐọc bài Lưu QPTĐ-Sau chiến tranh thế giới thứ nhất, phong trào yêu nước của nhân dân ta phát triển mạnh mẽ, đòi hỏi sự lãnh đạo đúng đắn từ một Đảng chân chính của giai cấp công nhân Việt Nam.Trước tình hình đó, sau một thời gian ở lại Liên Xô để nghiên cứu chế độ Xô-Viết và kinh nghiệm xây dựng Đảng theo nguyên lý của chủ nghĩa Mác- Lênin, đồng chí Nguyễn Ái Quốc đã về gần Việt Nam để xúc tiến việc chuẩn bị thành lập Đảng. Ngày 11/11/1924, Nguyễn Ái Quốc từ Matxcova của Liên Xô trước đây đến Quảng Châu, Trung Quốc. Đây là sự kiện có ý nghĩa lịch sử quan trọng. Sau 13 năm ra đi tìm đường cứu nước, Người đã đặt chân đến Quảng Châu. Nguyễn Ái Quốc đào tạo cán bộ cho cách mạng ở Quảng Châu (11/1924). (Tranh minh họa) Tại đây, với sự giúp đỡ của Đảng Cộng sản Trung Quốc, Nguyễn Ái Quốc đã chuẩn bị các công tác lý luận, tuyên truyền, tổ chức và bồi dưỡng cán bộ, tạo cơ sở cho việc thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, tạo điều kiện cho việc trở về nước để lãnh đạo phong trào cách mạng Việt Nam. Cũng tại Quảng Châu, Nguyễn Ái Quốc đã tham gia các hoạt động của Đảng Cộng sản Trung Quốc, xây dựng mối tình hữu nghị sâu đậm với nhân dân Trung Quốc trong phong trào đấu tranh cách mạng. Để xây dựng cơ sở cách mạng, Nguyễn Ái Quốc đã liên lạc và kết nối được một số nhà hoạt động cách mạng đến từ các quốc gia, dân tộc bị áp bức, bóc lột trên thế giới, cùng thành lập đoàn thể cách mạng, tiến hành đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc, chủ nghĩa thực dân. Việc đầu tiên của Người là bắt mối liên lạc với những thanh niên yêu nước hăng hái nhất trong Tâm tâm xã đang hoạt động ở Quảng Châu. Thông qua họ, Người xúc tiến kế hoạch xây dựng một tổ chức cách mạng. Người mở lớp học để đào tạo cán bộ về công tác tổ chức và tuyên truyền. Nguyễn Ái Quốc chọn số thanh niên yêu nước trong các tổ chức cách mạng nói trên và một số thanh niên khác ở trong nước ra, mở Trường Huấn luyện chính trị để đào tạo họ trở thành những cán bộ cách mạng và đưa họ trở về nước hoạt động trong giai cấp công nhân và nhân dân ta. Nguyễn Ái Quốc là người phụ trách Trường, vừa là giảng viên chính, có khi kiêm cả cán bộ phiên dịch. Phương pháp giảng dạy của Người là lý luận liên hệ với thực tế, học kết hợp với hành làm cho học viên dễ hiểu, dễ nhớ, dễ thực hiện. Ngoài học tập lý luận và chính trị, các học viên còn được học thêm văn hóa và ngoại ngữ, được trang bị về kỹ năng thực hành các công việc cách mạng như kỹ năng làm báo, diễn thuyết. Trường mở được 10 khóa, mỗi khóa từ 1,5-3 tháng, tổng số học viên có khoảng 200 người. Mặc dù việc mở trường gặp nhiều khó khăn, nhất là về tài chính nhưng Người vẫn dành dụm từng đồng, ra sức đào tạo đội ngũ cán bộ nòng cốt đầu tiên cho cách mạng Việt Nam. Nguyễn Ái Quốc đã dành hầu hết thì giờ cho lớp huấn luyện đặt tại ngôi nhà số 13-đường Văn Minh, Quảng Châu, các bài giảng của Người được tập hợp in thành cuốn sách “Đường Kách mệnh”-một văn kiện lý luận quan trọng đặt cơ sở tư tưởng cho đường lối cách mạng Việt Nam. Sau lớp huấn luyện đầu tiên gồm 14 đồng chí do cụ Phan Bội Châu giới thiệu, những thanh niên tích cực được Người lựa chọn và thử thách lập ra nhóm Cộng sản đoàn (tháng 2/1925), trong đó, những thanh niên ưu tú như Lê Hồng Sơn, Hồ Tùng Mậu, Lê Hồng Phong, Trương Vân Lĩnh là những hạt giống đầu tiên. Việc Nguyễn Ái Quốc mở Trường Huấn luyện chính trị có ý nghĩa rất to lớn. Người đã đào tạo cho cách mạng Việt Nam những lớp cán bộ đầu tiên đi theo đường lối chủ nghĩa Mác-Lênin và góp phần quan trọng vào việc chuẩn bị thành lập Đảng ta. Cùng với mở lớp huấn luyện, Người còn sáng lập ra báo “Thanh niên”, tờ báo cách mạng đầu tiên của Việt Nam, với số ra đầu tiên ngày 21/6/1925. Suốt cả thời kỳ tồn tại của Việt Nam Thanh niên Cách mạng Đồng chí Hội, Báo ra được 200 số. Như vậy, thông qua những hoạt động tích cực của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc tại Quảng Châu-Trung Quốc (1924-1927), hệ thống tổ chức cách mạng Thanh Niên được phủ khắp đất nước. Không một tổ chức chính trị cùng thời nào (như Hưng Nam, Tân Việt, Việt Nam Quốc dân Đảng…) có được mạng lưới rộng như vậy. Có được điều đó chính là tầm nhìn chiến lược của Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đối với cách mạng Việt Nam. Lớp thanh niên yêu nước thời kỳ này là những người đầu tiên gieo hạt giống cách mạng bằng việc giáo dục lòng yêu nước, tinh thần cách mạng, truyền bá Chủ nghĩa Mác-Lênin vào quần chúng đang sục sôi cách mạng. Họ là những cán bộ chủ chốt, bộ phận quan trọng không thể thiếu trong bộ khung quan trọng của Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời đầu năm 1930. NGUYỄN VĂN TUÂN (tổng hợp) Tổng số điểm của bài viết là: 4 trong 4 đánh giá Click để đánh giá bài viết Chủ tịch Hồ Chí Minh với Quảng Châu, Trung Quốc23 Tháng 05 Năm 2020 / 25395 lượt xem ThS. Đỗ Đức Huỳnh Phòng Hành chính, Tổng hợp Trong hành trình tìm đường cứu nước, giải phóng dân tộc, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sống và hoạt động cách mạng ở nhiều nơi, nhiều nước. Trong đó, Trung Quốc là nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sống và hoạt động qua nhiều thời kỳ với khoảng thời gian cộng lại gần 10 năm. Đặc biệt, không thể không nhắc đến thời kỳ Người hoạt động ở Quảng Châu, Trung Quốc (1924 - 1927). Thời kỳ này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với cách mạng Việt Nam. Nó đánh dấu thời kỳ Người trở về gần Tổ quốc “... đi vào quần chúng, thức tỉnh họ, tổ chức họ, đoàn kết họ, huấn luyện họ, đưa họ ra đấu tranh giành tự do, độc lập...”(1). Tháng 6/1911, với tên gọi Văn Ba, Chủ tịch Hồ Chí Minh rời Tổ quốc Việt Nam ra nước ngoài, mang theo khát vọng tìm được con đường mới phù hợp với quy luật phát triển của lịch sử để giành lại độc lập, tự do cho dân tộc, giúp đồng bào thoát khỏi cảnh áp bức, nô lệ. Sau khi trở thành một trong những người sáng lập ra Đảng Cộng sản Pháp, trở thành người cộng sản Việt Nam đầu tiên, năm 1923, Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh đến thủ đô Mátxcơva, Liên Xô (nay là Liên bang Nga). Những năm tháng trên đất nước của Lênin là khoảng thời gian Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh tìm hiểu và trải nghiệm. Người đã nhận thức rõ nét hơn về chủ nghĩa Mác - Lênin, xác định hình thức mới đối với đường hướng và nhiệm vụ cách mạng của những người cộng sản trên toàn thế giới. Người nhận thức được rằng chỉ có thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, triển khai cách mạng vô sản dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản mới có thể giải phóng nhân dân Việt Nam ra khỏi ách thống trị của thực dân Pháp. Thực hiện mong muốn của mình và được sự đồng ý của Quốc tế Cộng sản, ngày 11/11/1924, Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh từ thủ đô Mátxcơva đã đến Quảng Châu, Trung Quốc với tên gọi Lý Thụy, trên cương vị phái viên của Quốc tế Cộng sản, trong Phái bộ của Cố vấn Borodin, bên cạnh Chính phủ Tôn Trung Sơn. Theo các nhà nghiên cứu, việc Nguyễn Ái Quốc lựa chọn đến Quảng Châu, Trung Quốc là một bước đi quan trọng để thực hiện kế hoạch mà Người vạch ra từ năm 1923 khi đến nước Nga. Bởi khi đó Nguyễn Ái Quốc nhận thấy rằng: Thứ nhất, trong những năm 1923 - 1924, Quảng Châu đang được mệnh danh là “Mátxcơva của phương Đông”, thu hút nhiều nhà cách mạng đến từ những quốc gia bị áp bức. Hình thức cách mạng Trung Quốc có nhiều thay đổi lớn, phong trào cách mạng với Quảng Châu làm trung tâm đã thu được nhiều thắng lợi. Tại đây, nhà cách mạng Tôn Trung Sơn đã thành lập Chính phủ cách mạng, tuyên bố thực hiện 3 chính sách lớn “liên Nga, liên Cộng và giúp đỡ nông dân”, tiếp nhận sự trợ giúp của Đảng Cộng sản Trung Quốc và Đảng Cộng sản Liên Xô, cải tổ Quốc Dân Đảng với sự giúp đỡ của đoàn cố vấn do Liên Xô và Quốc tế Cộng sản cử tới. Những người cộng sản Trung Quốc mà Chủ tịch Hồ Chí Minh quen biết như Chu Ân Lai, Lí Phú Xuân, Trương Thái Lôi lúc này cũng đã có mặt tại Quảng Châu, tạo ra cục diện Quốc - Cộng hợp tác cùng thúc đẩy cách mạng Trung Quốc. Chính vì vậy, Chủ tịch Hồ Chí Minh tin rằng ở Quảng Châu lúc này kết hợp tham gia thực tiễn cách mạng Trung Quốc với thực hiện mục tiêu vận động cách mạng Việt Nam, nhất định sẽ có hiệu quả. Thứ hai, Quảng Châu, Trung Quốc khi đó là nơi tập trung một lớp thanh niên mới đầy nhiệt huyết đến từ Việt Nam, theo lời kêu gọi của nhà cách mạng dân chủ Phan Bội Châu, tham gia tổ chức Việt Nam Quang phục Hội ở Quảng Châu. Nhưng rồi do bất đồng với khuynh hướng bảo thủ của các nhà cách mạng tiền bối trong Việt Nam Quang phục Hội và muốn tìm con đường mới, năm 1923, nhóm thanh niên Việt Nam yêu nước này đã thành lập tổ chức Tâm tâm xã. Đó là một tổ chức yêu nước nhưng cương lĩnh chưa rõ ràng, phần nào chịu ảnh hưởng của một số tổ chức cánh tả ở Trung Quốc. Nguyễn Ái Quốc nắm bắt được tình hình đó và mong muốn đến Quảng Châu thay đổi tổ chức này, dẫn dắt thanh niên Việt Nam theo con đường cách mạng vô sản, học theo chủ nghĩa Mác-Lênin. (Sau này, những thành viên ưu tú của Tâm tâm xã đã trở thành hạt nhân của tổ chức Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên do Nguyễn Ái Quốc thành lập ở Quảng Châu năm 1925. Chính Tâm tâm xã đã cung cấp cho cách mạng Việt Nam những thế hệ chiến sĩ cộng sản đầu tiên và xuất sắc như Lê Hồng Phong, Lê Hồng Sơn, Hồ Tùng Mậu...). Thứ ba, Người cho rằng lúc này cần phải nhanh chóng tìm đến Quảng Châu, một địa điểm gần với Việt Nam, có điều kiện tương đối thuận lợi để triển khai những công việc cần thiết, sớm thực hiện mục tiêu về nước phát triển phong trào cách mạng. Đó là việc mở lớp huấn luyện cho những thanh niên yêu nước Việt Nam có mặt tại Quảng Châu về con đường cứu nước, giải phóng dân tộc theo quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin, lôi cuốn thanh niên từ trong nước sang, huấn luyện xong lại cử họ về nước hoạt động, tuyên truyền cách mạng. Từ kết quả huấn luyện đào tạo, sẽ lập ra một số tổ chức cách mạng của thanh niên, chọn lọc trong đó những phần tử trung kiên, chuẩn bị hạt nhân để tiến tới thành lập một chính đảng vô sản ở Việt Nam. Như vậy, Quảng Châu đã được Nguyễn Ái Quốc chọn là một điểm dừng chân, một địa bàn hoạt động, một “căn cứ địa quốc tế” của cách mạng Việt Nam. Tại đây, Nguyễn Ái Quốc đã khẩn trương tiến hành các hoạt động chuẩn bị về chính trị, tư tưởng và tổ chức cho sự ra đời chính đảng của giai cấp công nhân Việt Nam. Được sự giúp đỡ bí mật của Đảng Cộng sản Trung Quốc và Chính phủ cách mạng ở Quảng Châu, từ đầu năm 1926 đến tháng 4/1927, tại Trụ sở số nhà 13 và 13/1 đường Văn Minh (nay là số nhà 248 và 250) đối diện với Trường đại học Trung Sơn (nay là Bảo tàng Cách mạng Quảng Châu), Nguyễn Ái Quốc đã trực tiếp mở ba lớp huấn luyện chính trị cách mạng cho lớp thanh niên ưu tú của Việt Nam đang có mặt tại Quảng Châu với tổng số 75 người. Giảng viên chính của các lớp là Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh. Ngoài ra, còn có một số giảng viên của Đảng Cộng sản Trung Quốc và Liên Xô. Để tổ chức được ba lớp học đó, Nguyễn Ái Quốc đã phải vượt qua biết bao khó khăn, thử thách, trước hết là về trụ sở, tài chính và các mối liên lạc. Nội dung các bài giảng của Nguyễn Ái Quốc sau này được Hội Liên hiệp các dân tộc bị áp bức tập hợp lại và in thành cuốn sách nổi tiếng Đường Kách mệnh. Đây là tác phẩm lý luận chính trị vô sản đầu tiên ở nước ta, đóng vai trò chủ đạo trong việc truyền bá chủ nghĩa Mác- Lênin ở Việt Nam. Kết thúc khóa học, có người được giữ lại ở nước ngoài công tác, có người được cử đi học tiếp ở Liên Xô, hoặc Trường Quân sự Hoàng Phố (Quảng Châu)... còn phần đông thì được cử về nước hoạt động, gây dựng và tổ chức, phát triển các phong trào cách mạng Việt Nam. Trên đất Quảng Châu, tháng 6/1925, Nguyễn Ái Quốc đã cải tổ Tâm Tâm xã, thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên. Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên là tổ chức có tính chất quá độ, vừa tầm, thích hợp với thực tiễn Việt Nam lúc đó, giúp cho những người Việt Nam yêu nước xuất thân từ các tầng lớp dễ tiếp thu chủ nghĩa cộng sản. Nguyễn Ái Quốc dùng tên Hội mà chưa dùng tên Đảng do muốn đưa tổ chức cách mạng đó vào quần chúng một cách thuận lợi, để quần chúng dễ tiếp thu cả về tổ chức, tôn chỉ, mục đích của Hội, từ đó sẽ phát triển lên ở mức cao hơn. Như Người đã giải thích: “Trong tư tưởng của những người đứng ra tổ chức thì Hội này sẽ là cơ sở cho một đảng lớn hơn và tương lai đã chứng minh điều đó”(2). Được tổ chức theo nguyên tắc tập trung dân chủ, cấp dưới phục tùng cấp trên, thiểu số phục tùng đa số, lấy tự phê bình và phê bình làm phương châm phát triển của mình, trong Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, tất cả các hội viên phải hoạt động trong quần chúng, tuyệt đối giữ bí mật hoạt động của Hội. Hội được tổ chức thành 5 cấp: Tổng bộ, Kỳ bộ, Tỉnh bộ, Huyện bộ và Chi bộ. Mục đích của Hội là: “Hy sinh tính mệnh, quyền lợi, tư tưởng để làm cuộc cách mạng dân tộc (đập tan bọn Pháp và giành lại được độc lập cho xứ sở) rồi sau làm cách mệnh thế giới (lật đổ chủ nghĩa đế quốc và thực hiện chủ nghĩa cộng sản)” . Điều lệ của Hội đề cập đến Chương trình hoạt động như kết nạp hội viên; tổ chức các đoàn thể như Công hội, Nông Hội, Hội học sinh, Hội phụ nữ..., thành lập chính phủ nhân dân, đoàn kết với các giai cấp vô sản của tất cả các nước và thành lập xã hội cộng sản. Điều lệ còn quy định cụ thể về điều kiện vào hội, lề lối tổ chức, cơ cấu các cấp Trung ương, xứ uỷ, tỉnh uỷ, huyện uỷ, chi bộ, vấn đề tiến hành hội nghị thường kỳ của các cấp và hội nghị toàn quốc, kỷ luật và nhiệm vụ của hội viên... Có thể nói, Hội Việt Nam Cách mạng thanh niên đã góp phần quan trọng vào việc truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin vào Việt Nam và chuẩn bị về tư tưởng, chính trị cũng như về tổ chức cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam sau này. Thông qua những hội viên của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, thông qua phong trào vô sản hoá, luồng tư tưởng mới của thời đại đã xâm nhập vào phong trào công nhân và phong trào yêu nước, làm thay đổi tính chất, chiều hướng của phong trào đấu tranh cách mạng, đưa đến sự thắng lợi của khuynh hướng vô sản. Thông qua những nội dung hoạt động của mình, Hội đã thu hút đông đảo các lực lượng vào tổ chức cách mạng của mình, đồng thời có ảnh hưởng tích cực đến các tổ chức chính trị cùng thời khác. Nguyễn Ái Quốc cũng đồng thời cho xuất bản báo Thanh niên làm cơ quan ngôn luận của Hội Việt Nam Cách mạng thanh niên. Báo Thanh niên ra hằng tuần, bằng tiếng Việt, số đầu tiên của báo ra ngày 21/6/1925 (từ đây, ngày 21-6 hàng năm được chọn là ngày Báo chí cách mạng Việt Nam). Báo có các chuyên mục: xã hội, bình luận, tin tức, diễn đàn, vấn đáp, phê bình, trả lời bạn đọc, v.v.. Những bài viết của báo Thanh Niên đều ngắn gọn, lời văn giản dị, trong sáng, dễ hiểu, thường đề cập những vấn đề chính: Đế quốc và thuộc địa; Cách mạng và cải lương; Thực tiễn của cách mạng Việt Nam; Đảng cách mạng và Đảng Cộng sản; Cách mạng dân tộc và cách mạng thế giới; Cách mạng và mặt trận dân tộc thống nhất; Học tập lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, v.v.. Thông qua báo Thanh Niên, tổ chức Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên đã thống nhất về phương hướng và nội dung tuyên truyền giáo dục ở trong và ngoài hội. Là tờ báo đầu tiên trong lịch sử báo chí vô sản nước ta, báo Thanh Niên đã góp phần quan trọng vào việc truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin vào Việt Nam, chuẩn bị về tư tưởng, chính trị và tổ chức để tiến tới thành lập chính đảng kiểu mới của giai cấp công nhân Việt Nam. Giai đoạn hoạt động cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Quảng Châu 1924 - 1927 không chỉ có tác động trực tiếp đến phong trào cách mạng của Việt Nam mà còn góp phần quan trọng trong phong trào cách mạng Trung Quốc cũng như Quốc tế Cộng sản. Ở Quảng Châu, bên cạnh việc tiến hành công tác tuyên truyền và tổ chức cho phong trào cách mạng Việt Nam, chuẩn bị tốt cho việc thành lập chính đảng của giai cấp vô sản Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh và các đồng chí của mình trực tiếp tham gia các hoạt động của Đảng Cộng sản Trung Quốc và cuộc đấu tranh cách mạng của nhân dân Trung Quốc. Đối với cách mạng Trung Quốc, Nguyễn Ái Quốc luôn xuất phát từ những nét tương đồng trong bối cảnh lịch sử văn hóa Việt Nam - Trung Quốc, là mối quan hệ tương hỗ với cách mạng giai cấp vô sản quốc tế. Người đã có nhiều đóng góp cho cách mạng Trung Quốc. Ngay từ khi đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đặt nền móng vững chắc cho mối quan hệ tương hỗ, tương trợ, cùng đấu tranh giữa nhân dân hai nước Việt Nam - Trung Quốc qua các thời kỳ. Đây cũng là cơ sở để tình hữu nghị giữa hai nước được phát huy trong các cuộc kháng chiến chống Nhật hay cuộc chiến tranh giải phóng của Trung Quốc, hoặc trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ của Việt Nam. Đối với Quốc tế Cộng sản, những hoạt động của Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Quảng Châu trong giai đoạn 1924 - 1927 đã làm phong phú hơn về mặt lý luận và thực tiễn của Quốc tế Cộng sản trong việc lãnh đạo cách mạng giai cấp vô sản toàn thế giới. Với vai trò là thành viên của Quốc tế Cộng sản khu vực phương Đông và đại diện của Hội Nông dân quốc tế, Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh đã tích cực liên lạc, tổ chức kết nối các nhà hoạt động cách mạng đến từ các quốc gia, các dân tộc bị áp bức tại Quảng Châu. Cùng một số người cộng sản Trung Quốc, Nguyễn Ái Quốc tham gia Hội nghị đại biểu đầu tiên của 20 vạn nông dân tỉnh Quảng Đông Trung Quốc. Đầu tháng 5/1925, Người tham dự Hội nghị lần thứ hai đại biểu công nhân Trung Quốc. Được Đoàn Chủ tịch Quốc tế Nông dân ủy nhiệm phụ trách công tác vận động nông dân ở Trung Quốc và một số nước khác, tháng 7/1925, Người đã tham gia sáng lập Hội Liên hiệp các dân tộc bị áp bức ở Á Đông nhằm đoàn kết các dân tộc bị áp bức ở châu Á trong một mặt trận chống chủ nghĩa đế quốc. Nguyễn Ái Quốc đã đặt cơ sở cho việc xây dựng tình đoàn kết giữa cách mạng Việt Nam với cách mạng các nước. Tại Quảng Châu, theo dõi và chỉ đạo phong trào nông dân ở Trung Quốc và Đông Nam Á, tìm hiểu được tình hình của cách mạng Trung Quốc, tình hình của các nhà hoạt động cách mạng đến từ các quốc gia, các dân tộc bị áp bức,... Nguyễn Ái Quốc giúp Quốc tế Cộng sản nắm được tình hình về phong trào giải phóng dân tộc ở các nước phương Đông; phân tích đánh giá để báo cáo với Quốc tế Cộng sản, hoặc viết bài đăng trên tạp chí Thông tin quốc tế của Quốc tế Cộng sản. Điều đó sẽ gia tăng ảnh hưởng, tăng cường mối liên hệ giữa Quốc tế Cộng sản và phong trào cách mạng ở các nước phương Đông, thúc đẩy phát triển phong trào cách mạng giai cấp vô sản trên phạm vi toàn thế giới. Có thể nói, thời kỳ 1924 - 1927 ở Quảng Châu, Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh đã thực hiện được những công việc hết sức trọng đại, cống hiến công lao to lớn cho sự nghiệp cách mạng của dân tộc Việt Nam cũng như sự nghiệp cách mạng vô sản thế giới./. Chú thích: 1. Trần Dân Tiên: Những mẩu chuyện về đời hoạt động của Hồ Chủ tịch, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2012, tr58 2. Hồ Chí Minh: Toàn tập. Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tập 3, tr41 TÀI LIỆU THAM KHẢO: 1. Nguyễn Ái Quốc ở Quảng Châu, 1924-1927, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1998 2. E. Cabelev, Đồng chí Hồ Chí Minh, Nxb. Thanh niên, Hà Nội, 2000 3. Dương Trung Quốc, Việt Nam những sự kiện lịch sử (1919-1945), Nxb. Giáo dục, Hà Nội, 2002 |
