Tailieumoi.vn xin giới thiệu đến các quý thầy cô, các em học sinh lớp 6 tài liệu tác giả tác phẩm Gió lạnh đầu mùa thuộc bộ sách Kết nối tri thức hay nhất, gồm 6 trang đầy đủ những nét chính về văn bản như: Các nội dung được Giáo viên nhiều năm kinh nghiệm biên soạn chi tiết giúp học sinh dễ dàng hệ thống hóa kiến thức từ đó dễ dàng nắm vững được nội dung tác phẩm Gió lạnh đầu mùa Ngữ văn lớp 6. Mời quí bạn đọc tải xuống để xem đầy đủ tài liệu tác phẩm Gió lạnh đầu mùa – Kết nối tri thức Ngữ văn lớp 6: Tác giả - tác phẩm: Gió lạnh đầu mùa - Ngữ văn lớp 6 Bài giảng: Gió lạnh đầu mùa - Kết nối tri thức I. Tác giả
- Thạch Lam (1910-1942), tên khai sinh là Nguyễn Tường Vinh. - Quê: sinh ra Hà Nội; lúc nhỏ sống ở quê ngoại Cẩm Giàng, Hải Dương. - Ông sáng tác nhiều thể loại: tiểu thuyết, truyện ngắn, tùy bút, … - Truyện ngắn của ông giàu cảm xúc, lời văn bình dị, đậm chất thơ. Nhân vật chính thường là những con người nhỏ bé, cuộc sống nhiều vất vả, cơ cực mà tâm hồn vẫn tinh tế, đôn hậu. Tác phẩm của ông ẩn chứa niềm yêu thương, trân trọng đối với thiên nhiên, con người, cuộc sống. - Các tập truyện ngắn tiêu biểu: Gió đầu mùa, Nắng trong vườn, Sợi tóc, … II. Tìm hiểu sơ lược về tác phẩm 1. Thể loại: Truyện ngắn 2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: - Trích trong tập truyện ngắn “Gió lạnh đầu mùa”, xuất bản năm 1937.
3. Phương thức biểu đạt: Tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm 4. Người kể chuyện: Ngôi thứ ba 5. Tóm tắt: Sơn và Lan là hai chị em sinh ra trong một gia đình khá giả. Không giống như những đứa trẻ có điều kiện khác, hai chị em Sơn, Lan luôn hòa đồng, gần gũi với những đứa trẻ nghèo cùng phố huyện. Vào một ngày trời chuyển lạnh, hai chị em mặc áo ấm ra chợ chơi thấy Hiên – cô bé hàng xóm đang co ro bên cột quán với manh áo mong manh, rách tả tơi. Thấy vậy, hai chị em bèn đem tặng Hiên chiếc áo bông cũ. Chính chiếc áo bông ấy đã thắp sáng tình yêu thương, sưởi ấm cho Hiên cũng như những đứa trẻ nghèo nơi đây qua mùa đông giá rét. Câu chuyện đã để lại dư âm trong lòng độc giả, khiến độc giả vừa thấm thía nỗi khổ đau, bất hạnh, hoàn cảnh éo le của những con người nghèo khổ, vừa cảm nhận sâu sắc tình người ấm nồng, cao quý, thiêng liêng; từ đó thêm trân trọng cuộc sống này hơn. 6. Bố cục: Gồm 3 phần: + Phần 1 (Từ đầu đến rơm rớm nước mắt): Cảnh sinh hoạt trong gia đình Sơn ngày gió đầu mùa. + Phần 2 (Tiếp đến ấm áp vui vui): Cảnh hai chị em Sơn cùng vui chơi và chia sẻ áo ấm cho Hiên. + Phần 3 (Còn lại): Sự lo lắng của Sơn và cảnh mẹ Hiên trả lại áo. 7. Giá trị nội dung: + Gió lạnh đầu mùa thể hiện tình thương giữa con người với nhau trong hoàn cảnh khổ cực, khắc nghiệt. 8. Giá trị nghệ thuật: + Nghệ thuật tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm tinh tế cùng các thủ pháp đối lập, miêu tả tâm lí xuất sắc. III. Tìm hiểu chi tiết về tác phẩm 1. Nhân vật Sơn * Sơn là một đứa trẻ được yêu thương - Nhận được sự yêu thương từ chị + Tỉnh dậy thấy lạnh, chưa xuống giường mà gọi chị. + Khi Sơn lo sợ mẹ mắng vì cho mất cái áo, chị Lan luôn an ủi, đấu dịu,... - Nhận được sự yêu thương từ mẹ + Mẹ bảo chị mang thúng ra, mặc áo ấm cho Sơn: cả cái áo dạ chỉ đỏ lẫn áo vệ sinh, ngoài lại mặc phủ cái áo vải thâm dài. + Khi biết chuyện Sơn cho mất cái áo, mẹ cũng chỉ âu yếm ôm vào lòng và trách yêu. → Bởi vì nhận được sự yêu thương nên Sơn cũng biết trao đi yêu thương. * Sơn là một đứa trẻ hòa đồng, thân thiện - Sơn và chị mặc dù nhà có khá giả hơn nhưng vẫn thân mật chơi đùa với mấy đứa trẻ con ở dãy nhà lá, chứ không kiêu kì và khinh khỉnh như các em họ của Sơn. - Thậm chí Sơn còn chủ động chơi với chúng: Sơn thấy chị gọi Hiên không lại thì tự bước đến gần. * Sơn là một đứa trẻ thương người - Thấy thương khi nhắc đến em Duyên. - Đem cho Hiên cái áo bông cũ. - Trong lòng thấy ấm áp, vui vui khi được cho người khác chiếc áo ấm. - Mặc dù sau đó lo quá, sắp ăn, bỏ đũa đứng dậy vội ra chợ tìm Hiên, ra cánh đồng. → Tâm lí chung của trẻ nhỏ, không phải biểu hiện của việc thay đổi. 2. Các nhân vật khác trong truyện
3. Biểu tượng gió lạnh đầu mùa * Sự lạnh lẽo của cơn gió đầu mùa - Thời gian: buổi sáng, mùa đông. - Không gian: + Chung: gió bấc, cái lạnh ở đâu đến làm cho người ta tưởng đang ở giữa mùa đông rét mướt. + Của những con người nghèo khổ: dãy nhà lá, chợ vắng, rác bẩn rải rác lẫn lá rụng; mặt đất rắn lại và nứt nẻ những đường nho nhỏ. → Lạnh lẽo, trống vắng, khắc nghiệt. * Sự ấm áp của tình người - Sự ấm áp của tình cảm gia đình. - Sự ấm áp của tình cảm cộng đồng. → Sự lãnh lẽo của tiết trời không thể ảnh hưởng đến sự ấm áp trong lòng mỗi con người.➩ Giá trị nhân đạo.
Gió lạnh đầu mùa là một trong những truyện ngắn tiêu biểu của nhà văn Thạch Lam. Tác phẩm sẽ được giới thiệu trong chương trình học kì I của bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống lớp 6. ==>> Cảm nhận về nhân vật tôi trong tôi đi học Mobitool sẽ cung cấp tài liệu Soạn văn 6: Gió lạnh đầu mùa. Mời bạn đọc tham khảo nội dung chi tiết được giới thiệu sau đây. 1. Kể về một sự giúp đỡ, chia sẻ mà em đã từng dành cho ai đó hoặc từng đón nhận: – Việc đã giúp đỡ:
– Việc được giúp đỡ:
2. Đọc nhan đề Gió lạnh đầu mùa, em dự đoán nhà văn sẽ kể câu chuyện diễn ra vào mùa đông. 1. Cảnh sinh hoạt trong gia đình Sơn những ngày gió đầu mùa – Khung cảnh mùa đông:
– Cảnh sinh hoạt của mọi người trong gia đình
2. Cảnh hai chị em Sơn chơi đùa ở chợ và đem áo cho Hiên – Hoàn cảnh của những đứa trẻ ở chợ: chúng ăn mặc không khác gì ngày thường, những bộ quần áo màu nâu bạc đã vá nhiều chỗ; môi thâm tím lại, da thịt thâm đi; mỗi cơn gió đến là lại run lên… – Thái độ của chị em Sơn: vẫn thân mật chơi đùa cùng, không kiêu kì và khinh khỉnh như các em họ của Sơn. – Cuộc trò chuyện với Hiên:
3. Sự lo lắng của Sơn và cảnh mẹ Hiên trả lại áo – Sơn nghe người vú già nói mẹ đã biết chuyện hai chị em cho Hiên áo bông cũ. – Sợ mẹ mắng, Sơn vội chạy đi tìm Hiên để đòi lại chiếc áo, nhưng không thấy Hiên. – Khi về đến nhà, hai chị em ngạc nhiên khi thấy mẹ Hiên đang ở trong nhà, và mang áo sang trả. – Mẹ Sơn đã hỏi thăm, cho mẹ Hiên mượn 5 hào để may áo cho con. – Mẹ Sơn không trách mắng mà âu yếm ôm vào lòng. * Trả lời câu hỏi trong SGK: – Chiếc áo bông cũ có xuất hiện ở phần tiếp theo của câu chuyện. – Dáng vẻ bề ngoài của bé Hiên được miêu tả:
– Mẹ Sơn không phạt hai chị em Sơn. Bởi hành động của chị em Sơn xuất phát từ lòng tốt. 1. Tác giả – Thạch Lam [1910 – 1942] tên khai sinh là Nguyễn Tường Vinh [sau đổi thành Nguyễn Tường Lân] sinh tại Hà Nội, trong một gia đình công chức gốc quan lại. – Ông là em ruột của Nhất Linh và Hoàng Đạo, cả ba đều là thành viên của nhóm Tự lực văn đoàn. – Khi còn nhỏ, Thạch Lan sống ở quê là phố huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương. Sau đó ông theo cha chuyển sang tỉnh Thái Bình. – Ông học ở Hà Nội, sau khi thi đỗ tú tài phần thứ nhất thì ra làm báo viết văn. – Thạch Lam thường viết “những truyện không có chuyện”, chủ yếu là khai thác thế giới nội tâm của nhân vật với những cảm xúc mong manh, mơ hồ trong cuộc sống thường ngày. – Văn của ông trong sáng, giản dị mà thâm trầm sâu lắng. – Một số tác phẩm:
2. Tác phẩm a. Hoàn cảnh sáng tác Truyện được in trong tập truyện ngắn “Gió lạnh đầu mùa” [NXB Đời nay, 1937]. b. Tóm tắt Buổi sáng hôm nay, khi thức dậy, Sơn cảm nhận rõ cái rét của mùa đông đã đến. Chị và mẹ của Sơn đều đã dậy, ngồi quạt hỏa lò để pha nước chè uống. Mọi người đều đã mặc áo ấm cả. Sơn được mẹ cho mặc một cái áo vệ sinh màu nâu sẫm với một cái áo dạ khâu chỉ đỏ. Sau đó, hai chị em chạy ra chợ chơi cùng với lũ trẻ con trong làng. Chúng đều là những đứa trẻ nhà nghèo không có áo ấm để mặc. Khi nhìn thấy chị em Sơn với những chiếc áo ấm thì liền đến gần xuýt xoa khen ngợi. Hiên là một cô bé nhà nghèo, không có áo ấm để mặc. Sơn nhìn thấy động lòng thường, bàn với chị về nhà lấy chiếc áo bông cũ đem cho Hiên. Về đến nhà, hai chị em lo sợ mẹ biết được, định sang nhà Hiên đòi áo nhưng không thấy đâu. Khi về nhà thì liền thấy mẹ Hiên đang ngồi nói chuyện với mẹ mình. Mẹ Sơn thấy nhà Hiên nghèo khổ bèn cho mẹ Hiên mượn năm hào may áo ấm cho con. c. Bố cục Gồm 3 phần:
3. Trả lời câu hỏi Câu 1. Câu chuyện được kể bằng lời kể của người kể chuyện ngôi thứ mấy? Câu chuyện được kể bằng lời của người kể chuyện theo ngôi thứ ba. Câu 2. Liệt kê một số chi tiết, hình ảnh miêu tả thái độ của chị em Sơn với các bạn nhỏ.
Câu 3. Chỉ ra các câu văn miêu tả ý nghĩ của Sơn khi nghe mẹ và vú trò chuyện về chiếc áo của Duyên; khi Sơn nhớ ra cuộc sống nghèo khổ của mẹ con Hiên. Những suy nghĩ, cảm xúc ấy giúp em cảm nhận điều gì ở nhân vật Sơn. – Các câu văn miêu tả ý nghĩ của Sơn:
– Những suy nghĩ, cảm xúc ấy cho thấy Sơn là một cậu bé nhạy cảm, giàu lòng thương người. Câu 4. Khi cùng chị Lan mang chiếc áo bông cũ cho Hiên, Sơn cảm thấy như thế nào? Cảm xúc ấy giúp em hiểu được điều gì của sự chia sẻ? – Sơn cảm thấy vui vẻ, ấm áp: “Sơn đứng lặng yên chờ đợi, trong lòng tự nhiên ấm áp vui vui”. – Cảm xúc ấy cho thấy ý nghĩa của sự chia sẻ: đêm đến sự hạnh phúc cho cả người nhận và người cho. Câu 5. Hành động vội vã đi tìm Hiên để đòi lại chiếc áo bông cũ có làm em giảm bớt thiện cảm với nhân vật Sơn không? Vì sao. – Hành động vội vã đi tìm Hiên để đòi lại chiếc áo bông cũ không làm giảm bớt thiện cảm với nhân vật Sơn. – Nguyên nhân: Bởi đó là phản ứng bình thường của một đứa trẻ trước tâm lý sợ bị mẹ mắng. Câu 6. Hãy nhận xét về cách ứng xử của mẹ Sơn và mẹ Hiên trong đoạn cuối câu chuyện.
Câu 7. Đọc lại một số đoạn văn miêu tả lại những đổi thay của đất trời khi mùa đông đến. Em có thích những đoạn văn này không. Vì sao? – Học sinh tự bày tỏ ý kiến [Thích/Không thích] – Nguyên nhân: Những đoạn văn miêu tả lại những đổi thay của đất trời khi mùa đông hiện lên rất chân thực. Nó góp phần thể hiện ngòi bút miêu tả tinh tế của Thạch Lam. Câu 8. Hãy chỉ ra một vài điểm giống nhau và khác nhau giữa hai nhân vật cô bé bán diêm [Cô bé bán diêm] và Hiên [Gió lạnh đầu mùa]. – Giống: đều là những cô bé có hoàn cảnh khó khăn, thiếu thốn. – Khác nhau:
4. Viết kết nối với đọc Có nhiều nhân vật trẻ em xuất hiện trong truyện Gió lạnh đầu mùa. Hãy viết một đoạn văn [khoảng 5 – 7 câu] trình bày cảm nhận về một nhân vật mà em thấy thú vị. Gợi ý:
Xem thêm Đoạn văn cảm nhận về một nhân vật trẻ em trong Gió lạnh đầu mùa |
