Giáo trình hoá hữu cơ – Phan Thanh Sơn Nam – Trần Thị Việt Hoa MỤC LỤC LỜI NÓI ĐẦU Phẩn 1 Cơ SỞ LÝ THUYẾT HÓA HỮU cơ Chương 1 ĐỒNG PHÂN LẬP THỂ
Chương 2 CÁC LOẠI HIỆU ỨNG TRONG PHÂN TỬ HỢP chất hữu cơ
carbanion và gốc tự do Chương 3 PHÀN ỨNG HỮU cơ VÀ cơ CHẾ PHÀN ỨNG
Phần 2 CÁC NHÓM ĐỊNH CHỨC CHÍNH Chương 4 CÁC HỢP CHẤT ALKANE 147
Chương 5 CÁC HỢP CHẤT ALKENE 179
Chương 6 CÁC HỢP CHẤT ALKADIENE 228
Chương 7 CÁC HỢP CHẤT ALKYNE 252
Chương 8 CÁC HỢP CHẤT HYDROCARBON THƠM 272
Chương 9 CÁC DẪN XUẤT HALOGEN VÀ H0P CHẤT cơ MAGNESIUM 326
Chương 10 CÁC HỢP CHẤT ALCOHOL VÀ PHENOL 378 A CÁC HỢP CHẤT RƯỢU 378
B CÁC HỢP CHẤT PHENOL 412
Chương 12 CÁC HỢP CHẤT CARBOXYLIC ACID 479
Chương 13 CÁC HỢP CHẤT AMINE – DIAZONIUM 529
Chương 14 CÁC HỢP CHẤT DỊ VÒNG THƠM NĂM VÀ SÁU CẠNH MỘT DỊ Tố 571
và sáu cạnh một dị tố 616 TÀI LIỆU THAM KHẢO 620 LỜI NÓI ĐẦU Hóa hữu cơ lá ngành hóa học chuyên nghiên cứu các hợp chất của carbon. Các nguyên tử carbon có thể hình thành liên kết với các nguyên tử của các nguyên tố khác, và đặc biệt còn có khả năng liên kết được với nhau, hình thành hàng triệu hợp chắt hữu cơ khác nhau có cấu trúc từ đơn giản đến phức tạp. Các hợp chất hữu cơ đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong các lĩnh vực khoa học kỹ thuật và trong đời sống nhân loại. Việc nghiên cứu tìm ra các phương pháp xây dựng nên các phân tử phức tạp với tính chất mong muốn từ những phân tử đơn giản là hết sức cần thiết. Giáo trình HÓA HỮU cơ được các cán bộ giảng dạy của Bộ môn Kỹ thuật Hóa hữu ca, Khoa Kỹ thuật Hóa học đồng biên soạn dựa trên đề cương môn học Hóa hữu cơ của Trường Đại học Bách khoa – Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh. Đây là chương trình Hóa hữu cơ dành cho sinh viên các ngành kỹ thuật hóa học với mục tiêu đào tạo theo diện rộng, đồng thời có kỹ năng chuyên môn cao. Nội dung Giáo trình được chia thành hai phần: Phần một: “Cơ sở lý thuyết Hóa hữu cơ”, cung cấp những kiến thức cơ bản về cơ sở lý thuyết hóa hữu cơ, ảnh hưởng của thành phần và cấu tạo đến sự phân bố mật độ điện tử của các nguyên tử trong phân tử, ảnh hưởng của cấu tạo đến cơ chế, khả năng phản ứng và tính chất lý hóa của hợp chất hữu cơ cũng như các cơ chế phản ứng quan trọng trong hóa học hữu cơ. Phần hai: “Các nhóm định chức chính”, cung cấp những kiến thức cơ bản về hóa học của các nhóm định chức chính trong hóa hữu ca, các phương pháp tổng hợp chủ yếu được sử dụng và các tính chất lý hóa quan trọng của các hợp chất hữu cơ. Giáo trinh không nhằm mục đích trình bày tất cả các nhóm định chức có thể có trong hóa hữu cơ mà chỉ tập trung nghiên cứu một sô’ nhóm định chức quan trọng. Giáo trình bao gồm 14 chương do PGS – TS Phan Thanh Sơn Nam chủ biên và dược phân công biên soạn như sau: Chương 1 và chường 2 do PGS – TS Trần Thị Việt Hoa và PGS – TS Phan Thanh Sơn Nam đồng biên soạn. Từ chương 3 đến chương 14 do PGS – TS Phan Thanh Sơn Nam chịu trách nhiệm biên soạn. Giáo trình được dùng làm tài liệu học tập cho sinh viên đại học và học viên cao học ngành kỹ thuật hóa học (chemical engineering) tại Trường Đại học Bách khoa – Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, cũng là tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu sinh, các cán bộ giảng dạy và cán bộ nghiên cứu ngành kỹ thuật hóa học tại các trường đại học và cao đẳng khác. Sinh viên đại học và học viên cao học ngành hóa học (chemistry) cũng có thể tham khảo thêm giáo trình này ngoài những giáo trình Đại học Khoa học Tự nhiên và Đại học Sư phạm. Xin chân thành cảm an PGS TS Phạm Thành Quân, TS Nguyễn Hữu Lương, TS Tống Thanh Danh, TS Lê Thị Hồng Nhan, PGS TS Nguyễn Phương Tùng và GS TSKH Nguyễn Công Hào đã đọc bản thảo và góp ý cho nhóm biên soạn. Xin cám ơn các cán bộ giảng dạy, học viên cao học và sinh viên làm luận văn tốt nghiệp tại Bộ môn Kỹ thuật Hóa hữu cơ, Khoa Kỹ thuật Hóa học đã nhiệt tình giúp chúng tôi sửa bản thảo. Riêng người chủ biên xin chân thành cảm ơn PGS TS Trần Thị Việt Hoa về những kiến thức quý báu liên quan đến lĩnh vực tổng hợp hữu cơ đã dược PGS truyền thụ ở bậc đại học và sau đại học. Những kiến thức đó là tiền đề quan trọng cho sự ra đời của giáo trình Hóa hữu cơ này. Nhóm biên soạn xin chân thành biết ơn tất cả những nhà khoa học là tác giả của các công trình khoa học được liệt kê trong mục tài liệu tham khảo ở cuối giáo trình. Cần phải khẳng định rằng nếu không có những công trình khoa học có giá trị đó thì sẽ không có sự ra đời của cuốn giáo trinh này. Chúng tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của các bạn đọc để lần tái bản tới, Giáo trình HÓA HỮU cơ được hoàn thiện hơn. Mọi ý kiến đóng góp xin gửi về: PGS – TS Phan Thanh Sơn Nam, Bộ môn Kỹ thuật Hóa hữu cơ, Khoa Kỹ thuật Hóa học, Trường Đại học Bách khoa – Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, số 268 Lý Thường Kiệt, Quận 10, Thành phố Hồ Chí Minh. |
