Ăn dặm cho bé bị rối loạn tiêu hóa

Rối loạn tiêu hóa ở trẻ em là tình trạng thay đổi hoặc xuất hiện các triệu chứng bất thường ở đường tiêu hóa với các biểu hiện như đau bụng âm ỉ hoặc từng cơn, nôn trớ, tiêu chảy, táo bón… làm giảm hấp thu chất dinh dưỡng của trẻ, khiến trẻ chậm lớn, chậm tăng cân gây ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ.

Vì sao trẻ bị rối loạn tiêu hóa?

Khẩu phần ăn hàng ngày của trẻ không hợp lý sẽ ảnh hưởng không tốt cho sức khỏe và hệ tiêu hóa. Trong khi đó, hệ vi sinh của trẻ chưa phát triển hoàn thiện hoặc có các hoạt động không bình thường và dễ dàng bị rối loạn tiêu hóa.

Trẻ ăn nhiều đồ ngọt, ít chất xơ, ít nước khiến trẻ có nguy cơ bị rối loạn tiêu hóa cao, béo phì và lười ăn, không hấp thu dinh dưỡng.

Khẩu phần ăn hàng ngày không hợp lý dễ gây rối loạn tiêu hóa.

Trẻ bị bệnh nếu sử dụng nhiều kháng sinh cũng khiến hệ tiêu hóa bị tổn thương, dẫn tới rối loạn tiêu hóa, kém hấp thu dinh dưỡng.

Khi bị rối loạn tiêu hóa, trẻ thường bị tiêu chảy cấp như đi phân lỏng 3 lần/ngày và kéo dài không quá 14 ngày. Dấu hiệu này thường đi kèm với biểu hiện mệt mỏi, kém ăn, không chịu chơi, đột ngột nôn trớ, sốt, chướng bụng ở trẻ. Táo bón cũng là một trong những dấu hiệu cho thấy trẻ bị rối loạn tiêu hóa do ăn nhiều thực phẩm giàu đạm, ít xơ, ít nước. Nếu trẻ có biểu hiện đi ngoài không thường xuyên, 2 - 3 ngày mới đi, phân khô, rắn, màu đen, cứng thì con đã bị rối loạn tiêu hóa.

Ăn thế nào khi trẻ bị rối loạn tiêu hóa?

Khi trẻ bị rối loạn tiêu hóa, cần xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, phù hợp với độ tuổi nhằm giúp cân bằng đường ruột, tăng cường sức đề kháng cho trẻ.

Cụ thể cần tuân thủ các nguyên tắc dinh dưỡng sau:

Bữa ăn của trẻ phải đủ 4 nhóm chất gồm: chất đạm, tinh bột, chất béo, vitamin và khoáng chất.

Thực đơn cần phù hợp với độ tuổi của trẻ.

Các món ăn phải đảm bảo an toàn, chế biến sạch, ăn chín uống sôi.

Chia nhỏ bữa ăn, không nên ép trẻ ăn.

Thức ăn cần nấu mềm và nhuyễn hơn, dễ nuốt.

Lựa chọn các loại thức ăn dễ tiêu, hỗ trợ làm giảm các triệu chứng rối loạn tiêu hóa.

Không cho trẻ ăn những thực phẩm cay nóng, khó tiêu, làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh.

Trẻ bị rối loạn tiêu hóa nên ăn những thức ăn mềm, dễ tiêu.

Dinh dưỡng hợp lý

Sữa mẹ là nguồn thức ăn chứa nhiều dưỡng chất cần cho trẻ, nhất là trẻ mới sinh cho đến 6 tháng tuổi. Sữa mẹ sẽ giúp ngăn ngừa mất nước khi bị tiêu chảy, làm mềm phân cho trẻ bị táo bón, đồng thời bổ sung các dưỡng chất và kháng thể giúp chống lại vi khuẩn gây hại trong đường ruột. Do đó khi trẻ bị rối loạn tiêu hóa mẹ nên cho trẻ bú nhiều lần, rút ngắn khoảng cách giữa các lần bú mẹ.

Với trẻ từ 6 - 12 tháng tuổi, ngoài bú mẹ trẻ đã ăn thêm một số thức ăn được cung cấp từ bột loãng rồi bột đặc có chất xơ, chất béo…

Để cải thiện rối loạn tiêu hóa thì mẹ không nên sử dụng thực phẩm chứa nhiều đường, chất béo vì thực phẩm này có thể làm rối loạn trầm trọng hơn.

Trẻ trên 1 tuổi khi bị rối loạn tiêu hóa vẫn tiếp tục bú mẹ và cho ăn thêm cháo. Hạn chế tối đa các thực phẩm nhiều đạm, ngọt vì khiến trẻ khó hấp thu, dễ bị táo bón, đau bụng, chướng bụng, khó tiêu. Tăng cường cho trẻ uống nước và ăn nhiều thực phẩm tốt cho hệ tiêu hóa như trái cây, rau xanh. Nên cho trẻ ăn trái cây theo mùa, hạn chế trái cây, rau củ trái mùa vì nhiều chất bảo quản, có nguy cơ gây ngộ độc và rối loạn tiêu hóa cho trẻ. Nên cho trẻ ăn nhiều các loại thịt trắng, hải sản với lượng hợp lý vì thực phẩm này dễ hấp thu và tốt cho sức khỏe của trẻ.

Rối loạn tiêu hóa là tình trạng khá phổ biến ở những năm đầu đời của trẻ, do hệ tiêu hóa của trẻ còn non nớt và dễ bị tác động bởi nhiều yếu tố khác nhau. Vì thế, bố mẹ nên nhận biết dấu hiệu rối loạn tiêu hóa ở trẻ từ sớm để xử trí kịp thời. Các dấu hiệu gồm nôn trớ, đi ngoài phân sống, đầy bụng, táo bón, biếng ăn, bỏ bữa, bú kém, đau bụng.

1. Tìm hiểu nguyên nhân khiến trẻ bị rối loạn tiêu hóa

Trẻ bị rối loạn tiêu hóa có thể xuất phát từ những nguyên nhân sau, bố mẹ chú ý nhé!

Hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện

Hệ tiêu hóa của trẻ nhỏ còn khá non nớt và đang trong quá trình hoàn thiện nên dễ bị rối loạn tiêu hóa đối với thức ăn lạ, thực phẩm khó tiêu. Đồng thời sức đề kháng của trẻ lúc này cũng chưa thực sự vững vàng, có thể bị vi khuẩn có hại tấn công và gây bệnh về tiêu hóa.

\>> Xem thêm: Cách tăng cường sức đề kháng cho trẻ mẹ nên biết

Rối loạn hệ vi sinh đường ruột

Nguyên nhân trẻ bị rối loạn tiêu hóa có thể do hệ vi sinh đường ruột chưa cân bằng. Điều này có thể dẫn đến sự tăng sinh quá mức của một số vi khuẩn, hoặc bị các tác nhân bên ngoài xâm nhập gây rối loạn.

Chế độ dinh dưỡng không hợp lý

Chế độ ăn uống thiếu hụt 1 trong 4 nhóm chất dinh dưỡng thiết yếu gồm tinh bột, chất béo, chất đạm, vitamin và khoáng chất cũng là nguyên nhân khiến trẻ không được nạp đủ dưỡng chất, cơ thể phát triển thiếu khỏe mạnh và gặp phải rối loạn tiêu hóa.

Thức ăn không đảm bảo vệ sinh

Thức ăn bị ôi thiu, chế biến từ nguồn nước nhiễm khuẩn, chưa được nấu chín kỹ hay chứa nhiều thuốc bảo vệ thực vật có thể khiến trẻ bị ngộ độc thức ăn, rối loạn tiêu hóa. Lúc này trẻ sẽ gặp phải một số vấn đề như tiêu chảy, nôn, sốt, đau bụng,...

Tác động từ môi trường

Môi trường sống không đảm bảo vệ sinh, thường xuyên có khói bụi, nguồn nước ô nhiễm đều ảnh hưởng không tốt đến hệ tiêu hóa của trẻ, đặc biệt là trẻ thích ngậm các đồ vật vào miệng. Tạo điều khiến cho các vi khuẩn có hại tấn công vào đường ruột của bé và gây rối loạn tiêu hóa.

Sử dụng kháng sinh

Một số trẻ sử dụng kháng sinh cũng gặp phải tình trạng rối loạn tiêu hóa. Nguyên nhân là do kháng sinh ngoài tiêu diệt hại khuẩn cũng sẽ diệt trừ luôn lợi khuẩn, gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột và dẫn đến tiêu chảy, táo bón cho trẻ,...

Do bệnh lý

Rối loạn tiêu hóa có thể là triệu chứng, biến chứng hoặc tác dụng phụ từ thuốc của các bệnh lý như viêm đại tràng, viêm ruột, viêm dạ dày, viêm phổi, viêm tiểu phế quản,... Để giảm sự khó chịu do rối loạn tiêu hóa cần điều trị dứt điểm các bệnh này.

2. Trẻ bị rối loạn tiêu hóa nên ăn gì? Gợi ý 10+ món ăn giúp cải thiện hệ tiêu hóa

Khi trẻ bị rối loạn tiêu hóa kéo dài, hệ tiêu hóa suy yếu dẫn đến bé có cảm giác chán ngán, không muốn ăn. Những lúc này mẹ nên lập ra một chế độ ăn uống với đầy đủ 4 nhóm dưỡng chất cần thiết cho bé như sau để giúp tránh khỏi các tác động xấu của rối loạn tiêu hóa.

Vậy trẻ rối loạn tiêu hóa nên ăn gì mới tốt? Mẹ có thể tham khảo các thực phẩm như sau:

2.1. Quả bơ

Nếu mẹ đang thắc mắc rối loạn tiêu hóa ở trẻ em nên ăn gì để phục hồi sức khỏe nhanh thì quả bơ là gợi ý không thể bỏ qua. Đây là loại quả chứa nhiều chất xơ và chất béo không no có tác dụng tăng cường chức năng hệ tiêu hóa ở các cơ quan như túi mật, gan và tụy. Song song đó, quả bơ còn có thể chuyển đổi beta-carotene thành vitamin A cần cho niêm mạc lót của đường ruột. Nhờ vậy mà sự khó chịu do rối loạn tiêu hóa ở trẻ sẽ được cải thiện.

2.2. Bé bị rối loạn tiêu hóa nên ăn gì? Đáp án là chuối

Chuối là thực phẩm được xem là rất thân thiện với dạ dày, đặc biệt là ở trẻ nhỏ. Chuối có chứa nhiều enzyme quan trọng cùng với hơn 11 loại khoáng chất và 6 loại vitamin nên hỗ trợ điều tiết chức năng của dạ dày ruột giúp tiêu hóa tốt hơn. Mỗi ngày mẹ chỉ cần cho trẻ ăn từ 1-2 quả chuối, bé sẽ được cung cấp đủ các khoáng chất và vitamin cần thiết.

2.3. Sốt táo

Sốt táo là đáp án tiếp theo cho câu hỏi trẻ bị tiêu hóa nên ăn gì mà các bậc phụ huynh có thể tham khảo. Trong táo chứa hàm lượng pectin (là các chất xơ bão hoà và không bão hoà) và chất chống oxy hoá (quercetin và catechin) dồi dào giúp trẻ cải thiện các triệu chứng rối loạn tiêu hóa, giảm táo bón hiệu quả. Tuy nhiên, khi trẻ bị rối loạn tiêu hóa mẹ nên cho trẻ dùng sốt táo thay vì táo tươi, vì táo được nấu chín, nhừ mềm trẻ sẽ dễ nhai, dễ tiêu hóa hơn.

2.4. Gạo hay thức ăn từ gạo

Đối với vấn đề trẻ bị rối loạn tiêu hóa nên ăn gì, những thực phẩm nhạt như gạo, bánh mì, khoai tây luộc,...là gợi ý không thể bỏ qua. Nguyên nhân là bởi nguồn tinh bột dồi dào từ các thực phẩm trên sẽ cung cấp đủ năng lượng thiết yếu, hỗ trợ trẻ tiêu hóa dễ hơn.

2.5. Trẻ rối loạn tiêu hóa nên ăn gì? Đừng bỏ qua sữa chua

Sữa chua là đáp án lý tưởng cho câu hỏi “trẻ bị rối loạn tiêu hóa nên ăn gì?”. Các vi khuẩn lên men có lợi trong sữa chua giúp trẻ cải thiện sự rối loạn ở đường ruột, cân bằng hệ tiêu hóa khỏe mạnh, giảm cảm giác khó chịu ở đường ruột.

\>> Xem thêm: Trẻ mấy tháng ăn được sữa chua?

2.6. Rau xanh

Rau xanh là thành phần không thể thiếu trong danh sách thực phẩm trẻ bị rối loạn tiêu hóa nên ăn. Bên trong rau chứa nhiều vitamin và chất xơ thiết yếu giúp tiêu diệt các chất béo không lành mạnh gây khó tiêu ở trẻ. Một số loại rau mẹ nên bổ sung cho bé như rau cải xanh, bông cải xanh…

2.7. Thịt gà

Thịt gà khi được nấu chín đúng cách sẽ trở thành một trong những loại thực phẩm dễ tiêu hóa, có giá trị dinh dưỡng cao. Đặc biệt, khi mẹ trộn thức ăn cùng với phần nước dùng luộc thịt gà - chứa nhiều enzym có lợi - giúp xoa dịu cảm giác khó chịu ở dạ dày của trẻ. Vì thế, mẹ không nên qua qua gợi ý này khi đang băn khoăn trẻ em rối loạn tiêu hóa nên ăn gì nhé.

2.8. Trẻ bị rối loạn tiêu hóa nên ăn gì? Hãy thêm ngũ cốc nguyên hạt vào chế độ ăn

Các loại ngũ cốc nguyên hạt là nguồn cung cấp chất đạm thực vật và chất xơ dồi dào; đồng thời lượng tinh dầu từ các loại hạt còn giúp thúc đẩy hệ tiêu hóa hoạt động ổn định. Để bổ sung những thực phẩm có lợi trên vào bữa ăn của con, cha mẹ cần biết cách xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp mỗi giai đoạn tuổi.

2.9. Bánh mì nướng

Nhờ chứa lượng lớn chất xơ, hỗ trợ thúc đẩy hoạt động tiêu hóa của trẻ, bánh mì cũng là một lựa chọn lý tưởng nếu không biết bé bị rối loạn tiêu hóa nên ăn gì. Để tạo mùi thơm kích thích trẻ ăn ngon miệng hơn, mẹ có thể phết thêm chút bơ, mứt dâu, mật ong… khi nướng bánh mì.

2.10. Thực phẩm chứa chất béo không bão hòa

Bố mẹ có thể kết hợp những thực phẩm chứa chất béo không bão hòa (dầu ô liu, bơ, đậu phộng, hạt hướng dương, hạt bí ngô…) với thực phẩm giàu chất xơ cho trẻ ăn. Điều này sẽ giúp thúc đẩy nhu động ruột, từ đó làm giảm triệu chứng táo bón do rối loạn tiêu hóa gây ra.

2.11. Khoai lang

Khoai lang là đáp án tiếp theo cho thắc mắc trẻ bị rối loạn tiêu hóa nên ăn gì. Trong khoai lang có chứa lượng vitamin, khoáng chất, chất xơ và carbohydrate cao có tác dụng hỗ trợ chữa lành các vết loét dạ dày và ruột. Ngoài ra, chất xơ trong khoai lang còn tạo môi trường để lợi khuẩn trong ruột kết phát triển và giữ cho các tế bào niêm mạc ruột luôn khỏe mạnh.

2.12. Cà rốt

Với những trẻ bị rối loạn tiêu hóa hoặc tiêu chảy nhẹ, phụ huynh có thể cho con ăn cà rốt để cải thiện sức khỏe nhu động ruột, giảm tiêu chảy. Nhưng lưu ý, bố mẹ chỉ nên cho trẻ ăn cà rốt 2 - 3 lần/tuần, mỗi lần 30 - 50g. Do cà rốt chứa hàm lượng beta-caroten cao, nếu tiêu thụ quá nhiều có thể gây vàng mắt, vàng da, chán ăn.

2.13. Gừng

Gừng là loại củ có đặc tính chống oxy hóa, chống viêm, kích thích tiêu hóa… qua đó giúp thúc đẩy tiêu hóa, giảm chướng bụng, đầy hơi khá tốt. Vì thế, nếu không biết trẻ bị rối loạn tiêu hóa nên ăn gì mẹ có thể thêm gừng khi chế biến món ăn, hoặc pha trà gừng cho con uống.

Bên cạnh tìm hiểu bé rối loạn tiêu hóa nên ăn gì, trẻ sơ sinh đang bú mẹ bị rối loạn tiêu hóa mẹ nên ăn gì cũng được nhiều người quan tâm. Theo đó, các bác sĩ khuyến khích mẹ nên có chế độ ăn tăng cường rau xanh, trái cây, cung cấp nhiều nước. Đồng thời mẹ kiêng ăn những thực phẩm có tính cay nóng, nhiều dầu mỡ, chứa nhiều đường và chất kích thích để trẻ bú sữa mẹ không bị táo bón, tiêu chảy, đầy hơi,...

Nên cho trẻ uống gì khi bị rối loạn tiêu hóa?

Trẻ rối loạn tiêu hóa thường có các triệu chứng phổ biến như tiêu chảy, nôn mửa… làm cho cơ thể của con dễ mất nước. Do vậy, việc bổ sung đủ nước cho trẻ cũng rất quan trọng.

Theo đó, bố mẹ có thể cho con uống nước lọc, nước ép trái cây không đường hoặc nước luộc rau, súp canh, nước dừa tươi. Hoặc cho trẻ uống nước gạo rang, nước cơm, nước cháo muối… để bù nước và chất điện giải. Tuyệt đối không nên cho trẻ uống đồ uống có đường, nước ngọt có gas, cà phê… vì sẽ làm các biểu hiện rối loạn tiêu hóa ở con thêm nghiêm trọng.

3. Trẻ rối loạn tiêu hóa không nên ăn gì?

Hiểu rõ trẻ bị rối loạn tiêu hóa nên ăn gì sẽ giúp bố mẹ xây dựng cho con chế độ ăn uống phù hợp, hỗ trợ con nhanh hồi phục sức khỏe. Song, trong giai đoạn này các bậc phụ huynh cũng nên loại bỏ những thực phẩm ‘xấu’, ảnh hưởng tiêu cực đến hệ tiêu hóa của con. Vậy trẻ bị rối loạn tiêu hóa nên kiêng ăn gì?

• Đối với trẻ bị tiêu chảy: Nên tránh các loại thực phẩm nhiều đường như bánh kẹo, nước ngọt, các loại hoa quả sấy khô… Chúng không chỉ là nguyên nhân khiến cho đường ruột hoạt động quá tải dẫn đến tiêu chảy nặng hơn mà còn tăng nguy cơ bị béo phì ở trẻ.

• Đối với trẻ bị táo bón: Tình trạng này thường đi kèm với chứng đầy bụng ở bé, khó tiêu. Do đó mẹ cần tránh những loại thức ăn chứa hàm lượng tinh bột cao, dễ làm trẻ đi phân khô, cứng, khó tiêu hơn bình thường như bắp, đậu và các đồ ăn chiên xào nhiều dầu mỡ, chất béo.

• Trẻ bị rối loạn tiêu hóa do bất dung nạp đường lactose trong sữa: Với trường hợp này, trước tiên mẹ hãy theo dõi phản ứng của trẻ khi dùng sữa. Nếu thấy tình trạng ngày càng trở nặng, mẹ nên xem xét đến việc thay đổi loại sữa khác phù hợp hơn cho hệ tiêu hoá của trẻ.

Ngoài ra, bố mẹ cũng tránh không nên cho trẻ ăn các loại thực phẩm có nguy cơ tổn thương đường tiêu hóa như:

• Đồ ăn nhanh khó tiêu như xúc xích, thịt hộp, thịt xông khói, pizza, hamburger…

• Các loại thực phẩm cay nóng như bạc hà, ớt, tiêu, gừng…

• Đồ ăn chưa chín kỹ.

4. Các nguyên tắc xây dựng thực đơn cho bé rối loạn tiêu hóa

Bé bị rối loạn tiêu hóa nên ăn gì mới tốt luôn là nỗi lo của nhiều bố mẹ khi có con gặp tình trạng này. Tuy nhiên, ngoài lựa chọn thực phẩm phù hợp, bố mẹ cũng cần đảm bảo chế độ ăn uống mỗi ngày của con tuân thủ theo các nguyên tắc như sau:

• Chế độ ăn cho trẻ bị rối loạn tiêu hóa cần đảm bảo cung cấp đầy đủ 4 nhóm chất dinh dưỡng là chất đạm, tinh bột, chất béo, vitamin và khoáng chất.

• Thực đơn cho trẻ bị rối loạn tiêu hóa cần đa dạng, nhiều món để thay đổi giữa các ngày nhằm giúp bé không bị nhàm chán.

• Trang trí thức ăn bắt mắt với nhiều màu sắc và hình thù dễ thương để bé có sự hứng thú khi ăn.

• Hạn chế đồ ăn vặt vào trước bữa chính để bé không bị chán ăn.

• Ưu tiên chế biến thức ăn dưới dạng lỏng, mềm như cháo thịt gà, thịt heo nấu với bí đỏ, khoai tây, cà rốt, củ dền, rau mồng tơi… giúp trẻ dễ tiêu hóa, dễ hấp thu và không gây kích thích niêm mạc tiêu hóa.

5. Một số mẹo trị rối loạn tiêu hóa tại nhà cho trẻ

Để cải thiện nhanh chóng tình trạng rối loạn tiêu hóa, đầy hơi cho bé, bố mẹ nên kết hợp thêm các biện pháp sau:

• Vỗ lưng cho bé thật nhẹ nhàng để giúp bé đẩy khí thừa bên trong bụng ra ngoài.

• Bổ sung đủ nước và điện giải bằng oresol nếu bé bị tiêu chảy.

• Massage bụng để kích thích hệ tiêu hóa của bé làm việc tốt hơn.

• Bổ sung men tiêu hóa dưới sự hướng dẫn của bác sĩ, nhằm hỗ trợ bé tiêu hóa và hấp thu thức ăn tốt hơn.

• Đảm bảo vệ sinh thực phẩm bằng cách chọn đồ ăn tươi ngon, không có hóa chất bảo vệ thực vật, rửa sạch thực phẩm trước khi chế biến và nấu thức ăn chín kỹ.

• Mẹ nên chế biến thức ăn mềm, dễ tiêu hóa cho con như cháo, súp.

• Chia nhỏ các bữa ăn để bé hấp thu dưỡng chất tốt hơn, bên cạnh 3 bữa chính, mẹ có thể cho con ăn thêm các bữa phụ trong ngày với trái cây, sữa chua,...

• Đặc biệt, nếu bé bị nôn nhiều kèm theo sốt mệt mỏi, nôn ói kèm theo co giật hoặc ngủ li bì, nôn ói nhiều lần trong 6 giờ,... bố mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện càng sớm càng tốt.

Trên đây là những gợi ý trẻ bị rối loạn tiêu hóa nên ăn gì và không nên ăn gì. Các bệnh lý rối loạn tiêu hóa ở trẻ nhỏ thường xảy ra khá phổ biến. Nếu tình trạng này kéo dài trẻ sẽ biếng ăn, thiếu chất dinh dưỡng, không tăng cân và chậm phát triển. Chính vì vậy, các bậc phụ huynh cần trang bị những thông tin hữu ích để chăm sóc bé mỗi ngày, đặc biệt là chế độ dinh dưỡng dành cho bé bị rối loạn tiêu hóa nên được ưu tiên hàng đầu nhé.