Thuốc phá thai là gì

Dùng thuốc phá thai là lựa chọn của đa số bạn nữ khi có thai ngoài ý muốn, thế nhưng sử dụng không đúng cách có thể khiến bạn gặp những điều tai hại.

Mang thai ngoài ý muốn là một trong những lý do phổ biến của những phụ nữ phá thai. Lối sống tình dục thoáng, cùng với sự thiếu hiểu biết về các phương pháp tránh thai khiến cho tỷ lệ mang thai ngoài ý muốn ngày càng tăng.

Nhiều phụ nữ bắt buộc phải lựa chọn việc phá thai do nhiều lý do khác như chưa đủ tài chính để có con hoặc do sức khỏe thai nhi có vấn đề. Chính vì vậy, nhiều chị em chọn cách phá thai bằng thuốc bởi chi phí rẻ, đơn giản lại kín đáo. Tuy nhiên không phải chị em nào cũng đảm bảo sức khỏe sau khi trải qua phương pháp phá thai này.

So sánh phá thai nội khoa và phá thai ngoại khoa

Đối với phá thai ngoại khoa, bác sĩ sẽ sử dụng phương pháp gây tê, gây mê và các kỹ thuật, dụng cụ y tế để can thiệt vào buồng tử cung nhằm chấm dứt sự phát triển của thai nghén, đẩy bào thai ra ngoài. Có hai phương pháp phá thai ngoại khoa được áp dụng nhiều tại các cơ sở y tế hiện nay là nạo hút thai và nong gắp thai.

Phá thai bằng thuốc là hình thức phá thai nội khoa, sử dụng thuốc để ngưng mang thai. Cách chăm sóc trị liệu cho bệnh nhân sau khi phá thai nội khoa khác với bệnh nhân phá thai qua hình thức phẫu thuật. Phương pháp phá thai bằng thuốc xảy ra tương tự như sẩy thai. Quá trình này có thể diễn ra tại nhà mà không cần bác sĩ ở bên. Sau vài tuần ra máu, bạn cần phải đi tái khám.

Các loại thuốc phá thai phổ biến

Hiện nay thuốc phá thai vô cùng đa dạng. Tùy vào từng trường hợp cụ thể mà bác sĩ sẽ chỉ định những loại thuốc khác nhau:

• Misoprostol. Hormone này làm mềm và mở cổ tử cung, khiến tử cung nhỏ lại. Misoprostol sẽ có hiệu quả hơn nếu dùng kết hợp với thuốc khác như Mifepristone và Methotrexate. Thuốc được sử dụng trong 3 tháng đầu tiên của quá trình phá thai.
• Mifepristone và Misoprostol. Mifepristone được biết đến với cái tên Mifeprex hay RU-486, vô hiệu hóa tác dụng của hormone progesterone. Thuốc sẽ ngừng sự phát triển của nhau thai, làm mềm cổ tử cung và đưa tử cung vào trạng thái sẵn sàng chuyển dạ. Misoprostol cũng được dùng để thu và đưa toàn bộ mô ra khỏi tử cung.
• Methotrexate và Misoprostol. Methotraxate ngăn cản sự phát triển của nhau thai. Hiệu quả của Methotraxate thường không bằng Mifepristone và mất nhiều thời gian để phá thai hơn. Misoprostol được dùng để thu và đưa toàn bộ mô ra khỏi tử cung.

Lưu ý: Bạn tuyệt đối không được tự ý mua thuốc phá thai mà phải được sự hướng dẫn và giám sát của bác sĩ khi sử dụng.

Để quá trình bỏ thai diễn ra an toàn, bạn cần biết trường hợp nào thì có thể sử dụng thuốc phá thai và những lưu ý trước, trong và sau khi dùng thuốc.

Trường hợp nào có thể sử dụng thuốc phá thai?

Phương pháp phá thai bằng thuốc chỉ được áp dụng trong 9 tuần đầu tiên của thai kỳ.

Một quá trình điều trị cho phá thai bằng thuốc thông thường mất vài tuần và cần ít nhất 2 lần gặp bác sĩ. Lần đầu tiên là để được kê thuốc uống tại chỗ và nhận một liều khác uống tại nhà. Quá trình ra máu có thể kéo dài 14 ngày. Thông thường 2 tuần sau lần gặp đầu tiên, bác sĩ sẽ yêu cầu khám sức khỏe để theo dõi xem bạn có hồi phục tốt không và để đảm bảo trị liệu có hiệu quả.

Bác sĩ sẽ hướng dẫn cho bạn các bước điều trị trị liệu trước và sau khi phá thai bằng thuốc. Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra thể chất và thực hiện các xét nghiệm cần thiết, hướng dẫn tự chăm sóc bản thân, khi nào cần liên lạc với bác sĩ và lên kế hoạch mang thai trong tương lai.

Chuẩn bị trước khi phá thai bằng thuốc

Trước khi cho bạn dùng thuốc phá thai, bác sĩ sẽ:

• Xem xét bệnh án của bạn, kể cả những loại thuốc bạn đang dùng
• Tiến hành kiểm tra thể trạng, bao gồm kiểm tra vùng khung xương chậu, để đánh giá sức khỏe của bạn, bạn đã có thai bao lâu và xác định vị trí phôi và thai
• Trong một vài trường hợp, bác sĩ sẽ làm kiểm tra bằng thiết bị quét siêu âm để chắc chắn bạn có thai bao lâu và vị trí thai ở đâu
• Trao đổi về quyết định phá thai của bạn và cảm giác của bạn về quyết định đó
• Trao đổi về kế hoạch mang thai trong tương lai của bạn và các biện pháp ngừa thai phổ biến nhất
• Giải thích thuốc sẽ hoạt động như thế nào, những tác dụng phụ của thuốc phá thai (như buồn nôn, nôn, tiêu chảy…) và thời điểm nào cần phải gọi bác sĩ. Bạn sẽ được chuẩn bị tâm lý về cơn đau chuyển dạ và ra máu khi thai trong tử cung được đưa ra ngoài. Đồng thời, bác sĩ cũng sẽ có bạn biết nếu uống thuốc không thành công thì phải thực hiện phẫu thuật để bỏ thai.

Ngoài ra, bác sĩ sẽ kê cho bạn thuốc để hạn chế tác dụng phụ của thuốc phá thai, bao gồm:

• Hạn chế đau bụng khi co rút tử cung
• Tránh buồn nôn và ói mửa
• Tránh nhiễm trùng.

Tất cả những phụ nữ có nhóm máu Rh- sẽ được tiêm kháng thể immunoglobulinn nhằm miễn dịch và tránh nguy cơ bị nhạy cảm sau khi phá thai.

Phá thai bằng thuốc thông thường có liệu trình gồm 2 viên. Viên đầu tiên có tác dụng kích thích cho thai nhi bong ra khỏi tử cung của người mẹ. Sau khi thai nhi đã được kích thích và dần trở nên lỏng lẻo thì viên thuốc thứ hai sẽ có tác dụng làm tử cung co bóp mạnh hơn và tống thai nhi ra bên ngoài.

Trong quá trình dùng thuốc nếu bạn cần liên hệ với bác sĩ thì hãy chuẩn bị các thông tin sau:

• Bào thai đã ra ngoài chưa
• Mức độ đau khi chuyển dạ
• Bạn có bị ra máu nhiều hơn so với nguyệt san bình thường? Khi bào thai đã ra ngoài rồi, nếu bạn vẫn bị ra máu 1–2 tiếng sau đó, hãy nói với bác sĩ
• Số lượng băng vệ sinh bạn dùng trong 1 tiếng
• Có máu cục không và nếu có thì nhiều hay ít?

Những điều cần lưu ý sau khi phá thai bằng thuốc

Để bảo vệ sức khỏe sau phá thai, phụ nữ cần lưu ý những điều sau:

• Hầu hết phụ nữ có thể sinh hoạt bình thường sau khi thai và mô rời tử cung hoàn toàn từ 1 tới 2 ngày. Tuy nhiên, bạn cần tránh tập thể dục nặng từ 1 tới 2 tuần.
• Không quan hệ tình dục quá sớm sau khi phá thai. Tham khảo ý kiến bác sĩ về thời gian có thể quan hệ trở lại sau khi bỏ thai thành công.
• Nhớ dùng biện pháp tránh thai khi quan hệ trở lại. Dùng bao cao su để tránh nhiễm trùng.

Khi quyết định phá thai, chị em nên tìm đến những cơ sở y tế uy tín, được trang bị đầy đủ thiết bị y tế hiện đại, đội ngũ bác sĩ tư vấn cách phá thai an toàn. Không vì bất kỳ lý do gì mà chọn lựa những địa chỉ chui, không được cấp phép… Điều này có thể gây nguy hiểm trực tiếp đến sức khỏe, thậm chí tử vong nếu có biến chứng xảy ra.

Chi phí phá thai bằng thuốc thường thấp, có ưu điểm không gây đau đớn, tiện lợi và nhanh chóng. Nhưng không phải vì vậy mà chị em tự mua thuốc để phá thai, do quá trình này có thể gây những nguy hiểm như băng huyết, nhiễm trùng, thai chết lưu…. nên cần được bác sĩ theo dõi và giám sát chặt chẽ.

Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Phá thai là phương pháp để chấm dứt thai kỳ ngoài ý muốn. Tùy theo tuổi thai sẽ có phương pháp phá thai thích hợp khác nhau. Hiện nay, phá thai ở Việt nam là hợp pháp. Bộ Y Tế cho phép phá thai ngoài ý muốn đến hết 22 tuần vô kinh. Tuổi thai được tính từ ngày đầu tiên của chu kỳ kinh cuối cùng. Có hai phương pháp phá thai là nội khoa (dùng thuốc) và ngoại khoa. Trong bài viết này chúng ra cùng tìm hiểu về phá thai nội khoa. Phá thai nội khoa hay phá thai bằng thuốc có nghĩa là dùng thuốc để gây sẩy thai. Phá thai bằng thuốc thành công là gây sẩy thai hoàn toàn mà không thực hiện bất cứ thủ thuật nào trong tử cung. Do đó giảm được nguy cơ nhiễm trùng và thủng tử cung.

1. Phá thai bằng thuốc là gì?

• Phá thai bằng thuốc sử dụng thuốc khẩn cấp làm đình chỉ sự tiếp diễn của quá trình phát triển thai nghén tự nhiên. Phương pháp này không làm các quy trình phẫu thuật. Thuốc phá thai làm ngừng quá trình phát triển của thai. Đồng thời thuốc kích thích dạ con co bóp đẩy phôi thai ra khỏi tử cung. Từ đó cho thấy phương pháp phá thai bằng thuốc áp dụng cho thai nằm trong tử cung. Tức là thuốc sẽ không có hiệu quả đối với trường hợp thai nhi ngoài tử cung.
• Nếu được chỉ định đúng, phá thai bằng thuốc an toàn và hiệu quả so với phương pháp khác. Tuy nhiên, nó cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ, tai biến, biến chứng nguy hiểm.

2. Khi nào phá thai bằng thuốc được sử dụng?

Có thể áp dụng với các tuổi thai từ khi phát hiện thai trong tử cung đến hết 22 tuần. Tùy theo nhiều yếu tố mà phương pháp, liều lượng thuốc, cách thức theo dõi có thể khác nhau. Các yếu tố bao gồm:

• Tùy tuổi thai. Thường thì thai từ 22 tuần vô kinh trở xuống có thể phá thai bằng thuốc . Tuy nhiên tuổi thai càng lớn thì tỉ lệ thất bại và tai biến của phương pháp này càng tăng.
• Thời gian từ nhà đến cơ sở y tế.
• Tình trạng sức khỏe của thai phụ.

Sau khi tổng hợp sẽ có các phác đồ khác nhau. Liều lượng thuốc dùng và đường dùng khác nhau, và cách theo dõi khác nhau. Có thể theo dõi tại nhà, tại phòng khám hay phải nhập viện theo dõi. 

Xem thêm: Mang thai sau phá thai có khó khăn gì hay không?

3. Chống chỉ định của phá thai bằng thuốc

Phá thai bằng thuốc không phải là một lựa chọn nếu :

• Tuổi thai quá lớn. Tuổi thai quá lớn làm giảm tác dụng của thuốc. Đồng thời nhau thai bám chắc gây nguy cơ tai biến cao.
• Có dụng cụ tử cung (DCTC).
• Có thai nghi ngờ ngoài tử cung (thai ngoài tử cung).
• Mắc một số bệnh lý nội khoa đi kèm. Chúng bao gồm rối loạn đông máu, một số bệnh tim hoặc mạch máu, bệnh gan, thận hoặc phổi nặng. Hoặc một rối loạn co giật không kiểm soát được.
• Dùng thuốc làm chống đông máu hoặc một số loại thuốc steroid.
• Không thể tái khám với bác sĩ sản khoa hoặc không được tiếp cận chăm sóc khẩn cấp.
• Có dị ứng với các loại thuốc sử dụng.

Khi phá thai bằng thuốc có chống chỉ định, các phương pháp khác có thể được xét đến. Đó có thể là nạo phá thai hoặc phẫu thuật.

4. Các nguy cơ của phá thai bằng thuốc ?

Rủi ro tiềm tàng của phá thai nội khoa bao gồm:

• Phá thai không hoàn toàn. Sẩy thai không hoàn có thể cần phải thực hiển phá thai ngoại khoa. Khi đó, nó sẽ đi kèm nhiều yếu tố nguy cơ và nguy hiểm hơn.
• Mang thai ngoài ý muốn liên tục nếu phá thai không thành công. Không chỉ thế nếu thai kì tiếp tục, thai nhi sẽ có tỉ lệ mắc dị tật bẩm sinh.
• Đau bụng: có thể dùng thuốc giảm đau, nếu đau tăng nhiều cần nhập viện theo dõi.
• Chảy máu nhiều và kéo dài. Nếu chảy máu nhiều cần phải nhập viện để được chăm sóc và theo dõi. Hiếm khi thai phụ phải truyền máu nếu được điều trị kịp thời.
• Nhiễm trùng. Nếu nghi ngờ cần khám, nếu xác định cần dùng kháng sinh và hút buồng tử cung.
• Sốt
• Buồn nôn và nôn: thường tự hết, nếu nhiều có thể dùng thuốc chống nôn.
• Tiêu chảy: thường tự hết.

Phá thai bằng thuốc đã  được chứng minh là không ảnh hưởng đến việc mang thai trong tương lai trừ khi có các biến chứng nặng.

Xem thêm: Chụp X quang khi mang thai có nguy hiểm không?

5. Các lưu ý trước khi phá thai bằng thuốc

• Chuẩn bị tâm lý. Phá thai là quyết định quan trọng, cần được thảo luận với gia đình. Nói chuyện với bác sĩ để được tư vấn các nguy cơ để đưa ra quyết định đúng đắn. Đặc biệt lưu ý, không có cơ sở khám chữa bệnh nhỏ lẻ nào được phép phá thai.
• Đầu tiên, bác sĩ tiến hành khám lâm sàng, siêu âm để xác định tuổi thai, vị trí thai. Cùng lúc xác định tình trạng sức khỏe thai phụ. Điều này nhằm đảm bảo thai phụ có đủ điều kiện để tiến hành phá thai bằng thuốc.
• Bác sĩ sẽ tư vấn, người bệnh phải khẳng định lần cuối quyết định của mình.
• Người bệnh sẽ được lắng nghe về quy trình thực hiện cũng như tư vấn chăm sóc cơ thể. Bên cạnh đó bác sĩ cũng sẽ hướng dẫn biện pháp phòng tránh thai về sau.
• Người bệnh sẽ phải thực hiện một số các xét nghiệm và siêu âm
• Cuối cùng, người bệnh sẽ phải ký lên bản cam kết tự nguyện phá thai.
• Người bệnh thường sẽ không phải nằm viện khi thực hiện phá thai bằng thuốc. Trong thời gian đầu sẽ chỉ phải ở lại cơ sở để bác sĩ cùng các nhân viên theo dõi. Sau đó sẽ được tư vấn kỹ vào về nhà tự chăm sóc bản thân.

6. Quy trình phá thai bằng thuốc

Phá thai nội khoa không cần phẫu thuật hoặc gây mê. Toàn bộ quy trình thực hiện đều sẽ không đụng chạm dao kéo phẫu thuật, nên ít khi gây đau. Tuy nhiên, trong một vài trường hợp, người bệnh sẽ gặp một số biểu hiện bất thường. Ví dụ như đau đầu, đau bụng cũng như mệt mỏi… Đó là phản ứng của cơ thể bạn khi tiếp nhận thuốc, không nên quá lo lắng về điều này.

Phá thai bằng thuốc có thể được thực hiện bằng các loại thuốc sau:

• Mifepristone uống và misoprostol đường uống. Đây là phác đồ phá thai nội khoa phổ biến nhất. Thường được dùng trong vòng bảy tuần kể từ ngày đầu tiên của kỳ kinh nguyệt cuối cùng. Mifepristone ngăn phôi không bị cấy và phát triển. Misoprostol khiến tử cung co bóp và tống phôi qua âm đạo.
• Mifepristone uống và misoprostol âm đạo, ngậm dưới lưỡi. Phác đồ này sử dụng các loại thuốc tương tự như phương pháp trên. Nhưng với một viên thuốc misoprostol hòa tan chậm được đặt trong âm đạo hoặc dưới lưỡi của bạn.
• Cách tiếp cận âm đạo, buccal hoặc ngậm dưới lưỡi làm giảm tác dụng phụ và có thể hiệu quả hơn. Những loại thuốc này phải được thực hiện trong vòng chín tuần kể từ ngày đầu tiên của kỳ kinh nguyệt cuối cùng của bạn.
• Methotrexate và misoprostol âm đạo. Methotrexate hiếm khi được sử dụng cho các trường hợp mang thai tự nhiên. Mặc dù nó vẫn được sử dụng cho các trường hợp thai ngoài tử cung. Có thể mất đến một tháng để methotrexate hoàn thành việc phá thai. Methotrexate được dùng dưới dạng thuốc tiêm hoặc âm đạo và misoprostol sau đó được sử dụng tại nhà.
• Misoprostol đặt âm đạo một mình. Misoprostol đặt âm đạo một mình có thể có hiệu quả khi được sử dụng trước chín tuần thai. Nhưng misoprostol âm đạo đơn thuần là ít hiệu quả hơn các loại phá thai nội khoa khác.

Sau khi dùng thuốc

• Sẽ có những tác dụng ngoài ý muốn mà hầu hết phụ nữ gặp phải khi phá thai bằng thuốc. Đó là tiêu chảy, buồn nôn… những hiện tượng này sẽ nhanh chấm dứt không nên quá lo lắng.
• Có cảm giác đau đầu, chóng mặt nhiều sau khi cơ thể ngấm thuốc. Bệnh nhân nên uống thêm nhiều nước lọc, nước trái cây. Không uống những đồ uống có chất kích thích như cafe, rượu. Chỉ hỏi bác sĩ uống giảm đau khi cơn đau lên đỉnh điểm.

• Phá thai bằng thuốc mất bao nhiêu thời gian? Thông thường, sau khoảng 14 ngày, bác sĩ kiểm tra phá thai bằng thuốc thành công hay chưa. Quá trình cơ thể tiếp nạp thuốc sẽ không quá lâu. Tuy nhiên, quá trình đào thải thai và phục hồi cơ thể sẽ lâu hơn. Hai tuần là thời gian đủ để đánh giá kết quả quá trình phá thai.

7. Dấu hiệu phá thai bằng thuốc thành công

Phương pháp phá thai bằng thuốc hiệu quả đình chỉ thai nghén tới 96 – 98% với các dấu hiệu:

• Ra máu cục.
• Chảy máu từ âm đạo trong nhiều ngày. Hiện tượng chảy máu như đến chu kỳ kinh nguyệt thông thường. Thời gian ra máu kéo dài từ 5 đến 7 ngày. Lượng máu ra nhiều ở ngày đầu, bớt dần vào những ngày tiếp theo.
• Que thử thai lên 1 vạch. Dùng que thử thai để kiểm tra lại quá trình bỏ thai bằng thuốc có thành công hay không.

Xem thêm: Đã đến lúc cần theo dõi chu kỳ kinh nguyệt của bạn.

8. Điều cần làm sau khi thực hiện phá thai bằng thuốc

• Uống thuốc theo chỉ định như đơn của bác sĩ.
• Vệ sinh cá nhân và tắm rửa như bình thường.
• Thường xuyên thay băng vệ sinh đều đặn cho tới khi hết hẳn ra máu âm đạo.
• Bổ sung các loại thực phẩm nhiều sắt như thịt nạc, thịt bò, sữa, trứng và rau xanh.
• Hạn chế tối đa việc lao động, mang vác đồ nặng trong khoảng 2 tuần đầu sau phá thai.
• Kiêng quan hệ tình dục thời gian đầu.
• Nếu phá thai bằng thuốc không thành công, cần điều trị triệt để bằng phương pháp khác. Nếu không thực hiện triệt để không chỉ ảnh hưởng sức khoẻ và giảm khả năng sinh sản mà thậm chí còn đe dọa đến tính mạng bản thân.

Xem thêm: Làm cách nào để quan hệ tình dục nhưng không mang thai?

9. Hiểu biết về các biện pháp ngừa thai

Rụng trứng thường xảy ra ngay sau hai tuần sau khi phá thai nội khoa. Một lần mang thai khác là có thể ngay cả trước khi chu kỳ kinh bắt đầu. Trước khi phá thai, chắc chắn rằng hiểu rõ các biện pháp ngừa thai. Điều này đóng vai trò quan trọng trong cấc thai kì chủ động sau.

Phá thai là quyết định khó khăn và trọng đại đối với mọi thai phụ. Cần cân nhắc kĩ trước khi đưa ra quyết định. Bên cạnh đó phải trang bị đủ kiến thức về phá thai và ngừa thai để chăm sóc bản thân. Nói chung, nếu được chỉ định đúng, phá thai bằng thuốc an toàn và hiệu quả cao. Các tai biến và biến chứng là hiếm gặp. Tuy nhiên cần phát hiện sớm để được can thiệp kịp thời. Quan trọng nhất là xác nhận chắc chắn đã phá thai thành công nếu không sẽ để lại nhiều hậu quả nặng nề.

Bác sĩ Lương Sỹ Bắc