Bệnh yêu thống là gì

Lý do đau

Theo y học hiện đại, nguyên nhân có thể là do tư thế sinh hoạt không hợp lý, thời gian và cường độ sinh hoạt quá mức khiến cho các gân cơ vùng thắt lưng bị co cứng bất thường, thậm chí các dây chằng cột sống có thể bị căng giãn đột ngột từ đó phát sinh chứng đau lưng. Điều này càng dễ xảy ra ở vào lứa tuổi trung niên trở lên khi cột sống thắt lưng đã và đang trên con đường của quá trình thoái hóa.

Còn theo y học cổ truyền, lưng là phủ của thận (tất nhiên là tạng thận theo quan niệm của Đông y), tất cả các bệnh của thận đều được phản ánh bởi các triệu chứng ở vùng lưng. Nếu thận khí hư suy, khi phòng sự hàn thấp thừa cơ xâm nhập; nếu phòng sự quá độ hoặc sinh hoạt tình dục khi cơ thể mệt mỏi quá mức vì các nguyên nhân khác nhau sẽ khiến cho thận tinh hao tán, tinh khí bất túc, từ đó mà dẫn đến chứng “phòng sự yêu thống”.

Cách phòng tránh

Trước hết, cần phải nằm nghỉ ngay tại giường, toàn thân và tâm trí để thả lỏng. Có thể nhờ người khác hoặc tự mình lấy dầu nóng xoa vào vùng thắt lưng rồi dùng lòng hai bàn tay xát dọc hai bên cột sống theo chiều lên xuống trong 1 phút, sao cho vùng da nóng lên là được. Tiếp đó, dùng ngón tay giữa day ấn các mỏm gai đốt sống thắt lưng với một lực tương đối mạnh trong 1 phút. Sau đó ngồi dậy ở tư thế thẳng lưng, cẳng chân vuông góc với đùi. Dùng các ngón tay day nhẹ vùng thắt lưng để tìm điểm đau nhất rồi dùng ngón tay giữa day ấn trong 1 phút với một lực tương đối mạnh. Tiếp đó, đặt hai bàn tay ôm lấy eo lưng, ngón cái ở phía lưng, các ngón còn lại ở phía bụng (tư thế chống nạnh) rồi dùng hai ngón tay cái day bấm mạnh vào khối cơ lưng trong 1 phút, vừa day vừa nhẹ nhàng cúi ngửa cột sống thắt lưng với biên độ tăng dần.

Cũng có thể dùng một trong những bài thuốc như: ngũ gia bì và đỗ trọng lượng bằng nhau đem sấy khô tán bột, mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 20g với rượu nhạt hâm nóng; hoặc dùng tiểu hồi hương 9g, đậu đen 500g, hai thứ sấy khô tán bột, uống mỗi ngày 9g với rượu nhạt; bầu dục heo 1 đôi làm sạch, thái miếng đem hầm với đỗ trọng 20g, hạt tiêu 14 hạt, ăn nóng.

Để dự phòng tình trạng này, cần chú ý phòng dục điều độ, không sinh hoạt trong lúc cơ thể quá mệt mỏi, căng thẳng về tinh thần, say rượu... Khi sinh hoạt cần lựa chọn tư thế, cường độ và thời gian thích hợp. Nếu tình trạng đau lưng tái diễn nhiều lần, nhất thiết phải đi khám bệnh và tuân thủ việc dùng thuốc cũng như những lời khuyên của bác sĩ.

Th.s Hoàng Khánh Toàn

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Nguyễn Huy Đức - Bác sĩ Y Học Cổ Truyền - Trung tâm Y Học Cổ Truyền Vinmec - Sao Phương Đông

Đau lưng là một bệnh hay gặp ở lứa tuổi trung niên và người già, hiện nay đang có xu hướng trẻ hóa do lối sống không khoa học, thiếu vận động. Đau lưng theo Y Học Cổ Truyền thuộc chứng Yêu thống, bệnh gây ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của chúng ta. Hãy tham khảo bài viết dưới đây để tham khảo cách điều trị đau lưng bằng đông y.

Đau lưng theo Y Học Cổ Truyền thuộc chứng Yêu thống. Đau thắt lưng có mối quan hệ mật thiết với thận do thắt lưng là phủ của thận. Đau thắt lưng có thể đau một bên hay hai bên cột sống, chia làm hai loại: đau lưng cấp và đau lưng mạn. Theo Y Học Cổ Truyền, có một vài nguyên nhân gây bệnh đau lưng, gồm có:

  • Hàn thấp: Thường gặp ở người sinh hoạt, làm việc ở những nơi ẩm, lạnh lâu ngày hoặc bị cảm phải hàn thấp gây trở ngại kinh lạc, bế tắc khí huyết trong đường kinh mạch ở vùng thắt lưng.
  • Thấp nhiệt: Do hàn thấp lâu ngày không khỏi, tà khí lưu lại gây ủng trệ kinh lạc hoặc bị cảm phải tà khí thấp nhiệt.
  • Bất nội ngoại nhân: Do chấn thương ở vùng lưng, ngồi làm việc sai tư thế làm cho khí trệ huyết ứ ảnh hưởng đến sự vận hành của khí huyết.
  • Nội thương: Do sức yếu, làm việc quá độ, người già yếu hoặc mắc bệnh lâu ngày làm thận tinh bị suy tổn, can huyết hư không nuôi dưỡng được kinh mạch mà sinh bệnh.

Với mỗi thể lâm sàng, thầy thuốc đông y sẽ có các bài thuốc khác nhau để điều trị phù hợp với tùy từng tình trạng bệnh lý của người bệnh.

2.1 Đau thắt lưng cấp do phong hàn thấp

  • Triệu chứng: Đau thắt lưng xảy ra đột ngột, sau khi bị mưa, lạnh, ẩm thấp. Người bệnh thường đau một bên cột sống, đau không cúi được, ho và trở mình cũng đau. Tình trạng đau tăng khi gặp lạnh, thời tiết âm u, mưa, vặn lưng, cúi ngửa khó khăn, có trường hợp nằm yên cũng đau.
  • Phương pháp chữa: Khu phong, trừ thấp, tán hàn, ôn kinh hoạt lạc (hành khí, hoạt huyết).
  • Bài thuốc: Độc hoạt ký sinh thang. Bài thuốc này gồm các dược liệu sau: Độc hoạt 12g, tang ký sinh 12g, tần giao 8g, phòng phong 8g, tế tân 8g, đương quy 12g, thược dược 10g, xuyên khung 12g, địa hoàng 8g, đỗ trọng 12g, ngưu tất 8g, nhân sâm 8g, phục linh 8g, cam thảo 6g, quế tâm 8g. Sắc uống ngày một thang. Điều trị đau lưng bằng đông y sẽ giúp triệu chứng đau giảm đi dần dần.

Bệnh yêu thống là gì

Điều trị đau lưng theo Y Học Cổ Truyền với một số bài thuốc cổ truyền

2.2 Đau lưng nguyên nhân do thấp nhiệt

Thường gặp trong những trường hợp đau thắt lưng do nhiễm khuẩn vùng cột sống.

  • Triệu chứng: Đau vùng thắt lưng kèm theo sưng nóng đỏ hoặc có cảm giác nóng bứt rứt, có thể sốt, chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng dày.
  • Bài thuốc: Tứ diệu tán gồm các dược liệu sau: Thương truật 08g; Hoàng bá 15g; Ngưu tất 15g; Ý dĩ 20g. Sắc uống mỗi ngày 01 thang, chia 2 lần uống.

2.3 Đau lưng cấp khi thay đổi tư thế hay vác nặng lệch tư thế do khí trệ, huyết ứ

  • Triệu chứng: Sau khi vác nặng lệch người, hoặc sau một động tác thay đổi tư thế đột nhiên bị đau một bên sống lưng, đau dữ dội ở một chỗ, vận động hạn chế nhiều khi không cúi, đi lại được, cơ co cứng, sợ ấn vào chỗ đau.
  • Thầy thuốc thường sử dụng phương pháp chữa: Hoạt huyết hóa ứ, lý khí chỉ đau.
  • Bài thuốc: Thân thống trục ứ thang gồm các dược liệu: Đào nhân, hồng hoa, đương quy, xuyên khung, ngưu tất, mỗi loại 12g; cam thảo 8g; ngũ linh chi, địa long, mỗi loại 8g; hương phụ, tần giao, khương hoạt, mỗi loại 4g. Sắc uống ngày một thang. Điều trị đau lưng theo đông y bằng cách sử dụng bài thuốc này giúp giảm các triệu chứng của bệnh.

Bệnh yêu thống là gì

Điều trị đau lưng bằng đông y cần tham vấn bác sĩ chuyên khoa

  • Triệu chứng:
    • Đau thắt lưng ê ẩm, chân yếu, lúc mệt mỏi tình trạng đau tăng, nằm thì cảm giác đau giảm.
    • Nếu thận dương hư là chính, có thêm triệu chứng chân tay lạnh, mặt sắc trắng, bụng dưới câu cấp, mạch trầm tế, lưỡi nhạt.
    • Nếu thận âm hư là chính, có thêm tình trạng mất ngủ, má hồng, miệng họng khô, lưỡi đỏ, lòng bàn chân tay nóng, mạch tế sác.
  • Phương pháp chữa đau lưng theo Y Học Cổ Truyền:

Với thể thận dương hư là chính thì phương pháp chữa là: Bổ thận trợ dương. Đối với trường hợp này, bác sĩ thường kê bài thuốc hữu quy hoàn. Thang thuốc gồm các thành phần: 32g thục địa, 16g mỗi loại sơn dược, sơn thù, kỷ tử, đỗ trọng, thỏ ty tử, giác lao, 12g mỗi loại phụ tử, nhục quế, đương quy, lộc giác giao 16g. Sắc uống ngày một thang.

Với thể thận âm hư là chính: Bổ thận tư âm là phương pháp chữa được các thầy thuốc áp dụng với bài thuốc tả quy hoàn. Bài thuốc này gồm: Thục địa 32g, 16g mỗi loại sơn dược, sơn thù, kỷ tử, thỏ ty tử, ngưu tất, lộc giác giao, quy bản giao, tục đoạn 12g, đỗ trọng 12g. Sắc uống ngày một thang.

Các bài thuốc trên sắc uống 1 thang/ngày, cho 750ml nước sắc hai lần, mỗi lần chắt lấy 250ml, uống lúc thuốc còn nóng. Uống liên tục 10 thang.

Trên đây là một vài bài thuốc được sử dụng để điều trị đau lưng cấp theo Y Học Cổ Truyền. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào hay triệu chứng đau không hề thuyên giảm, hãy đến ngay gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn

XEM THÊM:

Theo y học hiện đại, nguyên nhân có thể là do tư thế sinh hoạt không hợp lý, thời gian và cường độ sinh hoạt quá mức khiến cho các gân cơ vùng thắt lưng bị co cứng bất thường, thậm chí các dây chằng cột sống có thể bị căng giãn đột ngột từ đó phát sinh chứng đau lưng.

Đau lưng sau khi “động phòng” càng dễ xảy ra ở lứa tuổi trung niên trở lên khi cột sống thắt lưng đã và đang trên con đường của quá trình thoái hóa. Trong y học cổ truyền, lưng là phủ của thận (tất nhiên là tạng thận theo quan niệm của Đông y), tất cả các bệnh của thận đều được phản ánh bởi các triệu chứng ở vùng lưng. Nếu thận khí hư suy, khi phòng sự hàn thấp thừa cơ xâm nhập; nếu phòng sự quá độ hoặc sinh hoạt tình dục khi cơ thể mệt mỏi quá mức vì các nguyên nhân khác nhau sẽ khiến cho thận tinh hao tán, tinh khí bất túc từ đó mà dẫn đến chứng yêu thống.

Bệnh yêu thống là gì

Xoa bóp nhẹ nhàng vùng lưng.

Làm gì khi gặp tình trạng này?

Trước hết, cần phải nằm nghỉ trên giường, toàn thân và tâm trí thả lỏng. Có thể nhờ người khác hoặc tự mình lấy dầu nóng xoa vào vùng thắt lưng rồi dùng lòng hai bàn tay xát dọc hai bên cột sống theo chiều lên xuống trong 1 phút sao cho tại chỗ nóng lên là được. Tiếp đó, dùng ngón tay giữa day ấn các mỏm gai đốt sống thắt lưng với một lực tương đối mạnh trong 1 phút.

Ngồi dậy ở tư thế thẳng lưng, cẳng chân vuông góc với đùi. Dùng các ngón tay day nhẹ vùng thắt lưng để tìm điểm đau nhất rồi dùng ngón tay giữa day ấn trong 1 phút với một lực tương đối mạnh. Tiếp đó, đặt hai bàn tay ôm lấy eo lưng, ngón cái ở phía lưng, các ngón còn lại ở phía bụng (tư thế chống nạnh) rồi dùng hai ngón tay cái day bấm mạnh vào khối cơ lưng trong 1 phút, vừa day vừa nhẹ nhàng cúi ngửa cột sống thắt lưng với biên độ tăng dần.

Bài tập chữa đau lưng có những quy tắc và động tác quan trọng giúp đẩy lùi cơn đau hiệu quả.

Sau khi áp dụng mỗi động tác những cơn đau sẽ giảm đi từ từ, từng chút một. Cuối cùng, có thể dùng một trong những chế phẩm tự chế như: ngũ gia bì và đỗ trọng lượng bằng nhau, sấy khô tán bột, mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 20g với rượu nhạt hâm nóng; tiểu hồi hương 9g, đậu đen 500g, hai thứ sấy khô tán bột, uống mỗi ngày 9g với rượu nhạt; bồ dục lợn 1 đôi làm sạch, thái miếng đem hầm với đỗ trọng 20g, hạt tiêu 14 hạt, ăn nóng. Cũng có thể sử dụng các đông dược thành phẩm có nguồn gốc từ cổ phương Độc hoạt tang ký sinh thang hoặc Tam thánh thang hoặc Khinh yêu thang.

Dự phòng chứng yêu thống và giảm đau lưng khi động phòng

Thực hiện tư thế “yêu” thoải mái nhất, lựa chọn những tư thế phù hợp, thoải mái nhất. Hãy chia sẻ tình trạng sức khỏe, bệnh lý của bản thân cùng bạn đời - nó giúp bạn thăng hoa và giảm đau nhức hiệu quả.

Xoa bóp nhẹ nhàng lưng để chúng được chăm sóc trước khi phải vận động mạnh. Có thể tắm và massage trước khi lâm trận để thư giãn vùng lưng.

Giữ tinh thần thư thái thả lỏng cơ thể để chuyện ấy vui vẻ nhất. Chính áp lực khi bắt đầu quan hệ mà chứng đau nhức cơ thể sẽ kéo đến ngay khi thăng hoa.

Hãy thư thái và nghỉ ngơi sau quan hệ.

Lời khuyên của thầy thuốc

Quan hệ vợ chồng là hoạt động được coi là tốn nhiều calo và năng lượng nhất. Cần chú ý phòng dục điều độ, không sinh hoạt trong trạng thái quá mệt mỏi, căng thẳng về tinh thần, say rượu bia... Khi sinh hoạt cần lựa chọn tư thế, cường độ và thời gian thích hợp. Nếu tình trạng đau lưng tái diễn nhiều lần, nhất thiết phải đi khám bệnh và tuân thủ điều trị cũng như những lời khuyên của chuyên khoa.