| Skip to content
Show
Chun mũi, nháy mắt, tặc lưỡi… là những hành động rất đáng yêu của trẻ nhỏ. Tuy nhiên, nếu trẻ liên tục có những hành động này thì cha mẹ cần lưu ý, rất có thể bé đã mắc chứng rối loạn Tic hay còn gọi là tật máy giật. Thời gian gần đây, vấn đề sức khỏe tâm thần và tâm lý xã hội ở trẻ em và vị thành niên ở nước ta đang lan rộng và gia tăng. Khi đã bị các vấn đề về rối loạn tâm thần, việc điều trị là vô cùng khó khăn và tốn kém. Thậm chí, ở trẻ có những biểu hiện rối loạn về tâm – thần kinh mà phụ huynh không hay biết, trong đó có rối loạn Tic ở trẻ. Rối loạn Tic là một dạng rối loạn vận động, vượt khỏi tầm kiểm soát của trẻ… Rối loạn Tic (Tic disorder) là một dạng rối loạn vận động hay một phát âm không chủ đích, xảy ra bất ngờ nhanh chóng nhưng lặp đi lặp lại nhiều lần. Tic là những âm nói hoặc cử động của cơ thể, xảy ra đột ngột, nhanh và lặp đi lặp lại. hành động này mang tính rập khuôn nhưng không ăn khớp với nhau. Đây là những hành động mà trẻ khó cưỡng lại được, tuy nhiên trẻ có thể cố gắng kiềm chế cử động hoặc phát ra âm thanh trong một khoảng thời gian. Rối loạn Tic vận động đơn giản: Là sự hoạt động không bình thường của một nhóm cơ nào đó. Các triệu chứng đó bao gồm: – Nháy mắt hoặc nheo mắt – Nhăn mũi – Cử động lưỡi (Trẻ hay thè lưỡi ra bên ngoài) – Xoay đầu hoặc giật đầu – Nhảy hoặc đứng lên ngồi xuống một cách liên tục – Bẻ khớp ngón tay – Nhún vai Rối loạn Tic vận động phức tạp: Bao gồm hoạt động của nhiều hay một nhóm cơ nhất định. Tic vận động phức tạp thường có sự chuyển biến chậm hơn và cha mẹ thường lầm tưởng rằng con mình đang cố tình làm những hành động đó. Dạng rối loạn này có thể gây ra rất nhiều bất tiện trong cuộc sống của trẻ nhưng chưa thật sự nguy hiểm. Những triệu chứng bao gồm: – Nhăn mặt – Cúi đầu xuống chạm đất – Cắn môi – Đập đầu – Thường xuyên chạm vào người khác hoặc những đồ vật một cách tùy ý – Những hành động hoặc cử chỉ khiêu dâm Rối loạn Tic phát âm đơn giản là khi trẻ phát ra những âm thanh bất thường như: – Ho – Lẩm bẩm – Thở dốc – Khịt mũi – Ngáy – Hắng giọng Rối loạn Tic phát âm phức tạp: Trẻ nói ra những từ, cụm từ, hoặc một câu quá nhiều lần, điều này có thể gây ảnh hưởng đến mạch nói bình thường của trẻ hoặc khiến trẻ bị nói lắp. Những triệu chứng bao gồm: – Lặp lại nhiều lần một âm thanh, một từ hoặc một câu Các triệu chứng rối loạn Tic có thể: – Trầm trọng hơn khi trẻ có những cảm xúc như lo lắng, hưng phấn, tức giận hay mệt mỏi – Trầm trọng hơn nếu thời gian phát hiện bệnh muộn – Nghiêm trọng hơn khi trẻ bị sốt – Có thể xảy ra trong lúc bé ngủ – Thay đổi theo thời gian – Thay đổi về chủng loại và mức độ – Có thể cải thiện theo thời gian nếu được phát hiện sớm Hội chứng rối loạn Tic là một căn bệnh rất phức tạp và cần được thăm khám trực tiếp tại những cơ sở y tế uy tín để có cách điều trị hiệu quả nhất với tình trạng của từng người. Hiện nay, có một vài phương pháp điều trị như: – Uống thuốc – Kích thích não sâu (DBS) – Liệu pháp tâm lý và hành vi Ngoài ra, một số cách đơn giản hơn mà bạn có thể làm để tình trạng bệnh của con thuyên giảm đó là: – Giúp trẻ ngủ đủ giấc – Không để con gặp căng thẳng hoặc quá lo lắng – Tham gia vào những hội cha mẹ có con mắc hội chứng rối loạn Tic để chia sẻ kinh nghiệm – Chia sẻ giáo viên hoặc người trông trẻ về tình trạng của con được phối hợp giúp đỡ – Khuyến khích con ra ngoài chơi và kết thêm bạn mới Hy vọng với những thông tin trên đây sẽ giúp các bậc phụ huynh hiểu hơn về hội chứng rối loạn Tic và có thể giúp con mình có một cuộc sống hạnh phúc và vui vẻ hơn. Th.s Tâm lý học Mai Thị Thanh Thủy
Bình mắc chứng rối loạn tic – một rối loạn vận động. Cậu bé đang chuẩn bị cho kì thi cuối kì. Sự căng thẳng, lo lắng những ngày này khiến tic nặng nề hơn. Cậu càng cố gắng kiềm chế, tic càng nhiều hơn. Cuối cùng, không còn cách nào khác, cậu phải giải phóng nó. Rối loạn tic có thể chỉ đơn giản là những cái nhún vai, giật mặt, nhưng cũng có thể phức tạp hơn. Nó ảnh hưởng đến nhiều người đặc biệt là với trẻ em. Vậy bản chất tic là gì? Có chữa khỏi được không? Câu trả lời sẽ nằm trong bài viết này. 1. Rối loạn Tic là gì?Tic là từ tiếng Pháp, dùng để chỉ sự co một hoặc nhiều nhóm cơ xảy ra đột ngột, lặp đi lặp lại, khó kiểm soát được. Trong tiếng việt, người ta còn dùng từ máy giật, máy cơ để chỉ rối loạn này. Tật máy cơ thường khởi phát trong độ tuổi 4-6, và các triệu chứng xảy ra nghiêm trọng nhất tử 10-12 tuổi. Khi đến tuổi trưởng thành, đa phần các triệu chứng này giảm đi, một số ít có thể nặng lên.  Tùy theo mức độ, tic có thể ảnh hưởng đến cuộc sống của mỗi người khác nhau. Thâm chí có người còn không nhận ra mình có rối loạn này. Nếu có, đó có thể là sự cô lập xã hội, xung đột các nhân, không thể làm việc, chất lượng cuộc sống thấp.
Sự hiện diện những rối loạn khác đi kèm như rối loạn tăng động giảm chú ý, rối loạn ám ảnh cưỡng chế mới thực sự ảnh hưởng nhiều đến chức năng thường ngày. >> Xem thêm: Tăng động giảm chú ý ở trẻ: cách bố mẹ đặt câu hỏi cho bác sĩ 2. Biểu hiện của rối loạn TicMáy giật thường được chia làm hai nhóm chuyển động: vận động (motor tic) và tạo âm (vocal tic). Trong đó người ta chia nhỏ thêm là tic đơn giản (một nhóm cơ duy nhất) và tic phức tạp (nhiều nhóm cơ). Máy cơ này có thể xảy ra ngẫu nhiên hoặc liên quan đến căng thẳng, lo lắng, mệt mỏi, phấn khích hoặc hạnh phúc. Và trở nên tồi tệ hơn nếu được nhắc đến hoặc tập trung vào nó.
Những người mắc rối loạn này thường bắt đầu với một cảm giác khó chịu tích tụ trong cơ thể. Chỉ khi thực hiện, họ mới thấy dễ chịu. Tuy nhiên cũng có trường hợp họ có thể bị ức chế một phần.
3. Tic có những loại nào?Có 3 nhóm rối loạn tic:
4. Nguyên nhân gây TicHiện tại chưa tìm được nguyên nhân gây ra rối loạn này. Người ta cho rằng đó có thể là do sự thay đổi các thành phần, cấu trúc trong não. Gây ra sự thay đổi trong quá trình điều khiển vận động. Rối loạn này cũng có thể là do di truyền. Rối loạn máy giật này thường đi kèm với các rối loạn khác. Ví dụ: Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD), rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD). >> Xem thêm: Rối loạn nhân cách ám ảnh cưỡng chế: Nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị 5. Khi nào cần đi khám?Tật máy giật này thường không nghiêm trọng và chúng không phá hủy não của bạn. Không phải lúc nào bạn cũng cần gặp bác sĩ nếu bệnh nhẹ và không ra ảnh hưởng gì khác. Đôi khi máy giật có thể biến mất nhanh như khi chúng xuất hiện. Tuy nhiên, việc đi khám là cần nếu bạn lo lắng về tật máy giật này. Bạn sẽ được tư vấn, cho lời khuyên và quan trọng hơn là tìm xem có những bất thường khác nặng nề hơn có hay không. Cụ thể, những tic này:
6. Chẩn đoán tic như thế nào?Chẩn đoán chủ yếu dựa vào lâm sàng. Bác sĩ sẽ có chẩn đoán sau khi hỏi đầy đủ về tiền sử gia đình và bản thân và xem xét các triệu chứng. Không có xét nghiệm cụ thể nào có thể chẩn đoán bệnh. Đôi khi có thể cần thực hiện xét nghiệm. Nhưng với mục đích là để loại trừ các bệnh lý nặng có triệu chứng giống như tic. 7. Điều trị tật máy giật ra sao?Điều trị không phải lúc nào cũng cần thiết nếu máy giật nhẹ và không gây ra bất kỳ vấn đề nào khác. Các típ đơn giản, như tránh căng thẳng hoặc mệt mỏi, thường rất hữu ích cho phần lớn mọi người. Nếu một tic nghiêm trọng hơn và ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày. Một số liệu pháp trong Can thiệp hành vi toàn diện cho Tic (Comprehensive behavioural intervention for tics) được đề xuất nhằm mục đích giảm tần suất xảy ra tic.
Ngoài ra, khi các liệu pháp tâm lý này không hiệu quả, có thể phổi hợp thêm thuốc. Một số thuốc hướng thần, được biết đến như là thuốc chống loạn thần, có thể cải thiện được máy giật. Trong một số trường hợp bị hội chứng Tourett nặng, phẫu thuật có thể cần thiết. Tuy nhiên, tính an toàn và hiệu quả của phương pháp này vẫn còn cần thêm nhiều nghiên cứu hơn nữa. Như vậy, tic là một rối loạn chuyển động xảy ra nhanh, đột ngột, có tính lặp lại. Thường gặp nhất ở trẻ em. Đa phần rối loạn tic là thoáng qua, không quá một năm. Những lúc này các biện pháp tâm lý là hiệu quả để giảm tần suất cũng như mức độ tic. Bác sĩ Đào Thị Thu Hương |
