Tại sao con khác nhóm máu với bố mẹ

Bác sĩ CKI Võ Thị Huỳnh Nga - Bệnh viện đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn - trả lời:

Nội dung chính Show

Khái niệm chung về nhóm máu
Con sinh ra không cùng nhóm máu với bố mẹ, tại sao?
Xét nghiệm ADN xác định huyết thống thực hiện thế nào?

Di truyền nhóm máu ABO hay Rh là do ADN quyết định và tất nhiên con cái khi sinh ra sẽ mang nhóm máu do cha mẹ truyền.

Tuy nhiên nhóm máu của con không phải khi nào cũng giống cha mẹ vì đó là biểu hiện tính trạng trội và lặn của gien và điều đó cũng xảy ra đối với anh chị em ruột.

Trong trường hợp cha nhóm máu O, mẹ nhóm máu AB, con có thể có nhóm máu A hoặc nhóm máu B.

Nhóm máu của con không phải khi nào cũng giống cha mẹ vì đó là biểu hiện tính trạng trội và lặn của gien

Shutterstock

Theo quy tắc di truyền học của Mendel, nhóm máu của cha mẹ kết hợp có thể tạo ra những nhóm máu khác nhau ở đời con. Do đó, nếu gia đình có hai con thì các con có thể mang nhóm máu khác nhau. Tuy nhiên, cũng có trường hợp các con có cùng nhóm máu với nhau và cùng nhóm máu với cha mẹ.

Chúng ta có thể dự đoán nhóm máu của anh chị em trong gia đình dựa trên nhóm máu của cha mẹ, cụ thể theo nguyên tắc sau:

Từ bảng phân tích về kết hợp nhóm máu như ở trên, có thể thấy rằng, việc anh chị em ruột không có cùng nhóm máu, và không cùng nhóm máu với cha mẹ là điều hết sức bình thường. Đồng thời, ta cũng nhận ra việc kết luận hai người có cùng huyết thống hay không huyết thống thông qua nhóm máu là chưa đủ cơ sở.

Có mặt tại Trung tâm xét nghiệm ADN và Công nghệ di truyền Hà Nội, anh Bình mang tâm trạng buồn bực lo lắng. Đưa mẫu tóc của hai con cho chuyên gia phân tích, người đàn ông ngồi đợi suốt 4 tiếng đồng hồ để mong có kết quả.

Nhận kết quả từ tay bà Nguyễn Thị Nga, Giám đốc Trung tâm xét nghiệm ADN và Công nghệ di truyền, anh Bình nghiên cứu rất lâu tờ kết quả. Một hồi sau anh ngẩng lên ánh mắt đầy nghi hoặc, hỏi: “Lạ thật, tại sao kết quả xét nghiệm là con tôi mà chúng lại không cùng nhóm máu với tôi. Tôi vừa cùng chúng đi thử máu…”.

Anh Bình nhóm máu B, con trai anh nhóm AB còn con gái nhóm O. “Vợ tôi không hề có biểu hiện gì để tôi có thể nghi ngờ cô ấy không chung thủy. Nhưng từ sau khi thử máu về tôi đứng ngồi không yên, trong lòng đầy buồn bực và nghi kỵ. Tôi nghĩ đã là cha con thì phải cùng nhóm máu chứ”, ông bố trăn trở.

Ảnh:Theupbeatdad.com.

Bà Nga giải thích: “Nếu cứ cùng nhóm máu là cha con của nhau thì anh chỉ cần quờ tay một cái đã có một đống con, biết ai con mình, ai là con người đây”. Bà Nga cho biết, nếu kiểm tra theo nhóm máu thì hãn hữu cũng có trường hợp có thể kết luận được ngay một đứa trẻ không phải là con của một ông bố. Ví dụ như trường hợp cả bố và mẹ mang nhóm máu O thì con cái không thể mang nhóm máu A, B hoặc AB mà mang nhóm máu O. Ngược lại, cả bố và mẹ có nhóm máu AB thì con cái không thể có nhóm máu O mà chỉ có thể mang nhóm máu A, B hoặc AB. Nhóm máu của anh Bình và các con anh không rơi vào trường hợp đó.

Bà Nga nhấn mạnh, không thể dựa vào nhóm máu A, B, O, AB để xác định chắc chắn hai người có cùng huyết thống hay không.Việc xác định xem hai người có cùng hay không cùng huyết thống chủ yếu dựa vào xét nghiệm ADN. Muốn thực hiện được xét nghiệm này thì phải lấy mẫu máu, tóc của những người cần làm xét nghiệm để xác định ADN.

Hệ thống nhóm máu A, B, O được di truyền theo quy luật Mendel, với 4 nhóm máu cơ bản là A, B, O và AB. Tham khảo bảng kết hợp nhóm máu của cha, mẹ và con như sau:

O x O = O
O x A = O, A
O x B = O, B
O x AB = A, B
A x A = O,A
A x B = O, A, B, AB
A x AB = A, B, AB
B x B = O, B
B x AB = A, B, AB
AB x AB = A, B, AB

Lê Nga

Vậy liệu có trường hợp nào sinh con có nhóm máu khác với cha mẹ không? Cùng mổ xẻ vấn đề trên nhiều khía cạnh để có câu trả lời chuẩn xác, khoa học nhất nhé.

Khái niệm chung về nhóm máu

Nhóm máu là nhóm các tế bào hồng cầu, được xác định căn cứ vào các đặc tính kháng nguyên khác nhau. Có rất nhiều hệ nhóm máu khác nhau, phổ biến nhất trong y học là 2 hệ nhóm máu ABO & Rhesus.

Trong máu người chứa nguyên tố làm đông (Kháng nguyên) A, B và yếu tố đông máu (kháng thể) A, B. Sự khác nhau giữa các nhóm máu do sự có mặt hoặc không của các phân tử Protein (các kháng nguyên & kháng thể). Con người có các nhóm máu khác do sự kết hợp khác nhau của những phân tử này. Nhóm máu của một người tùy thuộc vào sự di truyền từ cha mẹ.

Con sinh ra không cùng nhóm máu với bố mẹ, tại sao?

Tại sao con không cùng nhóm máu với bố mẹ? Theo Tiến sĩ Shirish Kumar - Nhà huyết học của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), các tế bào hồng cầu của chúng ta & một số mô có các chất hóa học được gọi là kháng nguyên trên bề mặt của chúng và các gene di truyền từ bố mẹ kiểm soát khả năng hình thành các kháng nguyên này.

Các mẫu gene chúng ta có được là kiểu gene (Genotype) và dạng biểu hiện của nó, gọi là kiểu hình (Phenotype). Kiểu gene (cấu tạo di truyền) sẽ quyết định nhóm máu (kiểu hình) của một người.

Trong hệ thống nhóm máu ABO có 3 alen (một thành viên của một cặp hoặc một chuỗi gene chiếm vị trí xác định trên một nhiễm sắc thể cụ thể): Ia - tạo ra kháng nguyên A, Ib - tạo ra kháng nguyên B và Io - không tạo ra kháng nguyên. IA và IB là đồng trội, tức là nếu cả hai alen đều có mặt, cả hai kháng nguyên (A và B) sẽ được hình thành trên bề mặt của tế bào hồng cầu và cá thể sẽ có nhóm máu AB. Io là gene lặn và không tạo ra kháng nguyên nên một cá thể sẽ có nhóm máu O nếu có hai trong số các alen này. Sự tạo thành kiểu gene có thể có 6 khả năng tạo ra các kiểu hình:

Ia Ib - AB, Ia Ia - A, Ia Io - A, Ib Ib - B, Ib Io - B và Io Io - O.

Bảng thống kê xác suất nhóm máu không trùng lặp của con cái với bố mẹ.

Do đó, việc con không cùng nhóm máu với bố mẹ là bình thường, không có gì bất thường, mờ ám.

Xét nghiệm ADN xác định huyết thống thực hiện thế nào?

Khi bạn phân vân, đắn đo về mối quan hệ của mình với một người khác, liệu rằng giữa mình và người đó có quan hệ gì không? Có phải là cha-con, mẹ-con, anh em, họ hàng,...Với công nghệ hiện đại, xét nghiệm ADN cho ra kết quả chính xác. Bằng việc phân tích ADN của 2 cá nhân có nghi ngờ quan hệ huyết thống để xác định thông tin di truyền của họ.

Bằng các mẫu tế bào (máu, móng tay, chân tóc, niêm mạc miệng, cuống rốn,..) lấy từ 2 người nghi ngờ về quan hệ huyết thống nhằm phân tích những phân tử ADN trong từng mẫu, so sánh với nhau để đưa ra kết quả chính xác nhất. Việc xét nghiệm ADN được thực hiện chặt chẽ với yêu cầu cao về kỹ thuật, chuyên môn & trình độ hiểu biết.

Dựa trên những kiến thức & lý giải xác đáng, các bậc phụ huynh đang quan tâm tới vấn đề tại sao con không cùng nhóm máu với bố mẹ, chắc hẳn đã có câu trả lời. Cần hiểu rằng, “Các kiểu gene khác nhau tạo ra các nhóm máu khác nhau” và hiện nay, việc xác định 2 người có cùng quan hệ huyết thống hay không chủ yếu dựa vào xét nghiệm ADN. Vậy nên bố mẹ không nên hoài nghi, cần bình tĩnh tìm hiểu thực hư để đi đến kết luận cuối cùng...

Mặc dù phương pháp tính nhóm máu ABO có thể dự đoán được khả năng mối quan hệ huyết thống cha con nhưng độ chính xác rất thấp, do đó không được chấp nhận cho mục đích pháp lý.

HỆ THỐNG NHÓM MÁU ABO?

Đầu những năm 1900, dựa trên sự hiện diện của các kháng nguyên trên màng hồng cầu, các nhà khoa học đã xác định rằng con người có 4 nhóm máu khác nhau: O, A, B và AB. Hệ thống phân loại nhóm máu này (gọi là hệ thống nhóm máu ABO) cung cấp cho bác sĩ các thông tin quan trọng để lựa chọn nhóm máu phù hợp trong việc truyền máu.

Từ năm 1920, các nhà khoa học nhận thấy rằng các nhóm máu có thể di truyền cho thế hệ sau. Các nhà khoa học nhận định rằng họ có thể tiên đoán được nhóm máu tương đối của người con dựa trên nhóm máu của cha mẹ. Ngược lại, nhóm máu của con và của người cha (hoặc mẹ) đã biết cũng được sử dụng để xác định nhóm máu tương đối của mẹ (hoặc cha) chưa biết. Nhờ vậy, các nhà khoa học thời đó đã sử dụng nhóm máu để xác minh cha hoặc mẹ của một đứa trẻ. Tuy nhiên, việc xác định huyết thống dựa trên sự di truyền của nhóm máu chỉ mang tính tương đối nên độ chính xác không cao.

CƠ SỞ KHOA HỌC

Các kiểu gen khác nhau tạo ra các nhóm máu khác nhau. Điều này được giải thích trong bảng sau đây:

XÁC ĐỊNH HUYẾT THỐNG DỰA TRÊN HỆ THỐNG NHÓM MÁU ABO

Chúng tôi đưa ra 2 trường hợp sau đây để minh họa cho cách xác định huyết thống dựa trên hệ thống nhóm máu ABO (giả định là không xảy ra đột biến):

Trường hợp 1: Biết được nhóm máu của Cha và Mẹ, từ đó suy ra nhóm máu của người con (bảng 1)

Bảng 1. Nhóm máu của người con khi biết được nhóm máu của cha và mẹ

	Nhóm máu người cha
A	B	AB	O
Nhóm máu người mẹ	A	A hoặc O	A, B, AB hoặc O	A, B hoặc AB	A hoặc O	Dự đoán khả năng nhóm máu người con
B	A, B, AB hoặc O	B hoặc O	A, B hoặc AB	B hoặc O
AB	A, B hoặc AB	A, B hoặc AB	A, B hoặc AB	A hoặc B
O	A hoặc O	B hoặc O	A hoặc B	O

Ví dụ:

Bố và mẹ đều có nhóm máu O chỉ có thể sinh ra người con có nhóm máu O. Nếu người “Con” không có nhóm máu O thì đó không phải là CON của cặp bố mẹ này.
Nếu Bố nhóm máu A và Mẹ nhóm máu B thì nhóm máu của con có thể là: A, B, AB hoặc O. Trường hợp này thì nhóm máu hoàn toàn không có ý nghĩa trong xác định huyết thống.

Trường hợp 2: Biết được nhóm máu của Mẹ và Con, từ đó suy ra nhóm máu của người Cha (bảng 2)

Bảng 2.Nhóm máu của người Cha khi biết được nhóm máu của Mẹ và Con

	Nhóm máu người con
A	B	AB	O
Nhóm máu người mẹ	A	A, B, AB hoặc O	B hoặc AB	B hoặc AB	A, B hoặc O	Dự đoán khả năng nhóm máu người cha
B	A hoặc AB	A, B, AB hoặc O	A hoặc AB	A, B hoặc O
AB	A, B, AB hoặc O	A, B, AB hoặc O	A, B hoặc AB
O	A hoặc AB	B hoặc AB		A, B hoặc O

Nhìn vào bảng 2 ta thấy, chỉ có thể xác định tương đối nhóm máu của người Cha phải có.

Ví dụ:

Nếu Mẹ là B, Con là A thì người Cha là A hoặc AB.
Nếu Mẹ là AB, Con là A thì người cha sinh học có khả năng mang nhóm máu bất kỳ trong 4 nhóm máu. Điều này cho thấy nếu chỉ dựa trên nhóm máu, sẽ không có người đàn ông nào bị loại trừ khả năng là cha của đứa trẻ.
Đặc biệt, nếu Mẹ là AB thì Con không thể là O, nếu Mẹ là O thì con không thể là AB.

Như vậy, việc xác định huyết thống dựa vào nhóm máu chỉ mang tính chất tương đối, không mang tính khẳng định. Do đó, xét nghiệm nhóm máu không phải là công cụ hữu dụng trong phân tích xác định mối quan hệ huyết thống cha-con.

Tại Bionet, chúng tôi tư vấn miễn phí về nhóm máu cho tất cả khách hàng.Tuy nhiên, để có được kết luận về mối quan hệ huyết thống cha-con với độ chính xác 100%, chúng tôi khuyên khách hàng nên lựa chọn công nghệ ADN để làm xét nghiệm ADN huyết thống. Bionet Việt Nam là đơn vị chuyên nghiệp hàng đầu tại Việt Nam, sử dụng các công nghệ xét nghiệm ADN tiên tiến nhất trên thế giới. Khách hàng có thể làm xét nghiệm ADN cho mục đích Cá Nhân hoặc Pháp Lý – Tòa Án – Đại sứ quán.

Để được hỗ trợ thêm thông tin khoa học, vui lòng gọi vào số hotline 098.868.3082

Để đăng ký nhận được các bài viết thiết thực tiếp theo, Anh chị vui lòng điền thông tin theo form mẫu dưới đây: