Uống thuốc giảm đau khi mang thai có an toàn? Thông thường, các bác sĩ sẽ rất hạn chế cho mẹ bầu sử dụng thuốc giảm đau. Bởi một khi các loại thuốc này đi vào cơ thể mẹ, chúng sẽ làm thay đổi đến kích thước mạch máu cuống rốn, ảnh hưởng đến việc cấp máu cho thai nhi. Các loại thuốc kháng viêm không chứa steroidal (NSAIDs) có thể gây ức chế hay thu hẹp tất cả cá mạch máu chính làm cản trở con đường vận chuyển dưỡng chất đến thai nhi, làm ảnh hưởng đến khả năng phát triển của bé. Thậm chí, trong nhiều trường hợp còn có thể gây tử vong cho bé. Hơn nữa, phần lớn các cơn đau xảy ra ở mẹ bầu là do dây thần kinh, dây chằng và xương gặp phải vấn đề nào đó và NSAIDs lại không hiệu quả với những vấn đề này. Vì vậy, loại thuốc này không thường được khuyến cáo sử dụng cho mẹ bầu. Opioids là một dạng khác của thuốc giảm đau, khác biệt hẳn so với NSAIDs, với thành phần thường thấy: tramadol, morphine và codeine. Tuy nhiên, theo sự phân loại thuốc của Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), tramadol được cho là không an toàn đối vơi phụ nữ đang mang thai và phân hạng của nó nằm trong nhóm thuốc hạng 3 vì: – Chưa có đủ số liệu kiểm nghiệm lâm sàng trên người về các tác dụng phụ của thuốc. Dựa vào các số liệu thử nghiệm thuốc trên động vật cho thấy tramadol có thể gây ra những tác dụng phụ lên phôi thai hay sự phát triển của thai nhi với mức độ từ trung bình cho đến nặng. – Việc dùng tramadol trong lúc lâm bồn là điều nghiêm cấm, chống chỉ định vì nó có nguy cơ gây suy hô hấp ở thai nhi từ mức độ vừa cho đến tử vọng.  Biến chứng thai kỳ khi dùng tramadol Khi mẹ bầu dùng tramadol trong thời gian dài sẽ vô tình sẽ làm cho con mình mắc phải triệu chứng cai thuốc nặng. Các triệu chứng này có thể xuất hiện trong vòng 24 đến 48 tiếng sau sinh và lúc này, trẻ sẽ khóc ré không nguôi, người run lên và hô hấp của bé cũng thay đổi theo. Để cắt cơn đau đầu và đau nửa đầu kinh niên, một mẹ bầu 25 tuổi đã uống thuốc có hàm lượng 100mg tramadol 3 lần mỗi ngày, tương đương 300gr tramadol/ngày, trong suốt thai kỳ của mình. Khi biết được điều này, để phòng nguy cơ thai nhi mắc phải triệu chứng cai thuốc, bác sĩ đã chỉ định cô phải đến sinh tại một bệnh viên có trang thiết bị y tế đầy đủ để đảm bảo sự an toàn cho mẹ và bé. Đúng như dự kiến của bác sỹ, ca sinh thành công và 36 giờ sau sinh, bé đã có những dấu hiệu của triệu chứng cai thuốc nặng. Sau 3 ngày theo dõi chặt chẽ, chăm sóc tăng cường và điều trị với phenobarbital, đứa bé đã được xuất viện về nhà. Với các số liệu nghiên cứu trên động vật cho thấy việc sử dụng tramadol liều cao sẽ làm tăng nguy cơ sảy thai hay gây ra các dị tật ở thai nhi. Một biến chứng đáng chú ý khác được quan sát thấy trên phôi thai chuột là hiện tượng dị tật xương, nhẹ cân và ức chế tăng trưởng.
Các chuyên gia thuộc Cơ quan Quản lý thuốc và thực phẩm Mỹ (FDA) dựa trên những báo cáo gần đây đặt dấu hỏi về độ an toàn của việc sử dụng các thuốc giảm đau OTC (không cần ghi toa) trong thời kỳ mang thai. Vì vậy, họ đã tiến hành đánh giá các nghiên cứu được đăng trong các y văn và khuyến cáo về việc sử dụng thuốc giảm đau trong thời kỳ mang thai nên được cân nhắc cẩn thận. Thai phụ được khuyên rằng phải báo cho nhân viên y tế chuyên khoa biết khi định dùng bất cứ thuốc gì. Thai phụ dùng thuốc giảm đau không đúng chỉ định sẽ bất lợi cho cả mẹ và con. Nếu các cơn đau nặng và dai dẳng không được chữa trị tốt trong thời kỳ mang thai sẽ khiến thai phụ dễ bị trầm cảm, lo âu và tăng huyết áp. Các thuốc được dùng để chữa trị cơn đau nặng và kéo dài là các loại thuốc kháng viêm giảm đau không steroid (NSAID), các dẫn chất thuốc phiện opioid và acetaminophen (hay còn gọi là paracetamol). Tuy nhiên phải cân nhắc kỹ giữa lợi ích và tác hại của việc dùng thuốc giảm đau trên trong thời kỳ mang thai. Xem xét các nghiên cứu đã được phổ biến về ba loại thuốc giảm đau được dùng trong thời kỳ thai nghén, các chuyên gia của FDA cho biết: Sử dụng các thuốc kháng viêm giảm đau không steroid (NSAID) có nguy cơ gây sẩy thai trong nửa đầu thời kỳ thai nghén. Đó là các thuốc: ibuprofen, naproxen, diclofenac, celecoxib. Các dẫn chất thuốc phiện opioid liên quan đến khuyết tật của trẻ sơ sinh ở các cơ quan: não, cột sống, tủy sống khi thai phụ dùng opioid trong 3 tháng đầu của thai kỳ. Các opioid đó là: oxycodone, hydrocodone, hydromorphone, morphin và codein. Nếu mẹ dùng acetaminophen (paracetamol) trong bất kỳ thời điểm nào của quá trình mang thai thì trẻ sinh ra sẽ bị chứng tăng động giảm chú ý (ADHD). Acetaminophen là một loại thuốc giảm đau hạ sốt có trong hàng trăm loại thuốc khác nhau như các sản phẩm trị ho, cảm cúm, giảm đau... Vì vậy, đối với phụ nữ mang thai khi dùng thuốc nói chung và thuốc giảm đau nói riêng cần phải có ý kiến của thầy thuốc để tránh các nguy cơ bất lợi cho cả mẹ và con.
Theo đó, nguy cơ sinh non, thai chết lưu hoặc tử vong sơ sinh, dị tật thể chất và các vấn đề khác... cao gấp rưỡi so với những người không dùng các loại thuốc này. Dữ liệu được thu thập từ Ngân hàng dữ liệu sản phụ và trẻ sơ sinh Aberdeen trong thời gian từ năm 1985 đến năm 2015. Các nhà nghiên cứu theo dõi 151.141 trường hợp mang thai một con. Sau đó, xem xét các ghi chú y khoa về việc sử dụng 5 loại thuốc giảm đau bao gồm: Paracetamol (acetaminophen), aspirin và thuốc chống viêm không steroid gồm diclofenac, naproxen và ibuprofen dưới dạng đơn chất hoặc kết hợp. Những phụ nữ này sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn trong suốt thai kỳ để giảm các triệu chứng như đau, cúm, sốt, viêm hoặc các tình trạng thấp khớp. Kết quả chỉ ra rằng, có 29% phụ nữ dùng thuốc giảm đau không kê đơn trong thời kỳ mang thai. Con số này tăng lên đến 60% trong 7 năm cuối cùng của quá trình 30 năm nghiên cứu. Theo đó, việc sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn đang có xu hướng gia tăng ở phụ nữ mang thai. Có đến 84% phụ nữ cho biết đã uống thuốc giảm đau trong 12 tuần đầu tiên sau khi thụ thai. Nghiên cứu cũng phát hiện mối liên quan giữa việc sử dụng ít nhất một trong 5 loại thuốc giảm đau nói trên với sự gia tăng nguy cơ sức khỏe khi mang thai như: • Dị tật ống thần kinh. • Điều trị tại đơn vị chăm sóc tích cực trẻ sơ sinh. • Tử vong sơ sinh. • Sinh non trước 37 tuần. • Tình trạng trẻ sơ sinh dựa trên chỉ số APGAR dưới 7 điểm vào 5 phút sau sinh. • Thai chết lưu • Cân nặng sơ sinh dưới 2,5kg. • Lỗ tiểu lệch thấp, một dị tật bẩm sinh ảnh hưởng đến dương vật. • Tình trạng trẻ sơ sinh dựa trên chỉ số APGAR dưới 7 điểm vào1 phút sau sinh. • Cân nặng sơ sinh trên 4 kg. Theo các nhà nghiên cứu, paracetamol/acetaminophen, loại thuốc trước đây vẫn được xem là an toàn đối với phụ nữ mang thai, cũng liên quan phần nào đến sự tăng cân nặng sơ sinh, dị tật ống thần kinh và lỗ tiểu lệch thấp. Trái lại, việc sử dụng diclofenac lại có tác dụng bảo vệ giúp giảm đáng kể tỷ lệ thai chết lưu nhờ khả năng kháng viêm mạnh so với các thuốc khác trong mẫu nghiên cứu. Trên thực tế, việc dễ dàng tiếp cận thuốc giảm đau không kê đơn cộng với những thông tin sai lệch trên mạng internet có thể dẫn đến các quyết định tự ý dùng thuốc sai lầm ở phụ nữ mang thai. TS. Aikaterini Zafeiri (Đại học Aberdeen) nhấn mạnh, với những bằng chứng cho thấy sự gia tăng tỷ lệ xuất hiện các kết quả bất lợi ở trẻ sơ sinh liên quan đến các thuốc giảm đau thông thường như aspirin và ibuprofen, cần đánh giá lại các hướng dẫn chăm sóc sức khỏe dành cho phụ nữ có thai. Xem thêm: Mang thai uống thuốc hạ sốt có nguy hiểm?
Trả lời: DS Đặng Thị Thuận Thảo – Phòng Dược lâm sàng, Thông tin thuốc, Khoa Dược, Bệnh viện Từ Dũ, cho biết: Có nhiều nghiên cứu cho thấy phụ nữ mang thai sử dụng thuốc giảm đau làm tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh nghiêm trọng ở trẻ sơ sinh. Tom Frieden – Giám đốc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ, nhấn mạnh: “Dùng thuốc giảm đau nhóm Opioid sớm trong thai kỳ có thể gây dị tật bẩm sinh và các vấn đề nghiêm trọng khác với bà mẹ và trẻ sơ sinh”. Nhóm thuốc giảm đau Opioid có khả năng cao làm tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh về não, cột sống và tim mạch, làm tăng nguy cơ sinh non ở các phụ nữ mang thai. Tuy nhiên, bạn nên biết, những cơn đau trong thời kỳ mang thai nếu không được điều trị có thể ảnh hưởng đến thể chất và tâm lý của người mẹ, dễ dẫn tới trầm cảm, lo âu, ảnh hưởng xấu đến thai kỳ. Vì thế, khi bị đau, phụ nữ mang thai hoàn toàn có thể sử dụng các loại thuốc giảm đau aspirin, paracetamol và dẫn chất opioid với liều thích hợp để tránh khiếm khuyết bào thai. Paracetamol nên là lựa chọn đầu tiên điều trị sốt và đau trong thời kỳ mang thai. Codeine hoặc thuốc giảm đau opioid khác có thể được chỉ định thêm để điều trị đau nặng. Việc sử dụng NSAID chống chỉ định trong 3 tháng cuối thai kỳ và các thuốc giảm đau thay thế cũng cần được xem xét trong 3 tháng đầu thai kỳ. Trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc giảm đau nào, bạn cũng nên tham vấn ý kiến của dược sỹ, bác sỹ chuyên khoa, tránh ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn và sự phát triển của thai nhi. Để bổ sung dưỡng chất, tăng cường sức đề kháng trong suốt thai kỳ, nhiều phụ nữ mang thai tin dùng các loại thực phẩm chức năng bổ sung sắt, acid folic, vitamin… Tuy nhiên, nên lưu ý là để đảm bảo an toàn, bạn nên chọn mua sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, được Cục An toàn thực phẩm chứng nhận. Chúc bạn có thai kỳ khỏe mạnh! |
