Tháng 9 – Tháng nâng cao hiểu biết về Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), một tình trạng ảnh hưởng đến 10% phụ nữ trên thế giới. Nhiều chị em sẽ lo lắng hội chứng buồng trứng đa nang sẽ ảnh hưởng chức năng sinh sản, thậm chí dẫn đến tình trạng vô sinh. Thực tế, buồng trứng đa nang cũng là một căn bệnh phụ khoa thường gặp ở phụ nữ. Bởi thế bạn vẫn có khả năng mang thai. Nhiều nghiên cứu cho thấy không phải trường hợp nào mắc bệnh cũng không thể mang thai. Tuy nhiên, nếu tình trạng bệnh của bạn đã lâu thì nguy cơ hiếm muộn, vô sinh càng cao. Với sự phát triển của y học ngày nay, những người mắc hội chứng buồng trứng đa nang đã được điều trị và hỗ trợ sinh sản theo nhiều phương pháp khác nhau để đem lại kết quả tối ưu nhất. 1. Buồng trứng đa nang là gì? Buồng trứng đa nang là một hội chứng gây ra do rối loạn cân bằng Hormone. Những phụ nữ bị buồng trứng đa nang có sự gia tăng bất thường về nồng độ Androgen (hormone nam giới) trong cơ thể nữ, những chất này sẽ gây gián đoạn quá trình phát triển của nang noãn từ đó buồng trứng xuất hiện nhiều nang nhỏ (từ 6 – 10 nang < 10mm thấy trên hình ảnh siêu âm buồng trứng) do nang noãn không phát triển được, trứng không thể trưởng thành và không có hiện tượng rụng trứng. Khi phụ nữ bị hội chứng này, buồng trứng sẽ có một lớp vỏ dày khiến cho nang trứng không thể phát triển nên hàng tháng trứng không phá được lớp vỏ đó, hiện tượng phóng noãn không xảy ra dẫn tới không có khả năng thụ thai.  Nếu không được chữa trị sớm, hội chứng buồng trứng đa nang ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tăng nguy cơ mắc một số bệnh bao gồm: tim mạch, đái tháo đường và rối loạn sinh sản. 2. Nguyên nhân gây buồng trứng đa nang: Hiện nay vẫn chưa tìm được nguyên nhân buồng trứng đa nang chính xác, nhưng những yếu tố sau có thể đóng vai trò là nguy cơ gây bệnh: – Yếu tố di truyền. Nếu mẹ hoặc chị gái bạn bị buồng trứng đa nang, bạn cũng có thể mắc phải hội chứng này. – Chế độ ăn uống có quá nhiều tinh bột cũng có thể là nguyên nhân gây ra hội chứng buồng trứng đa nang. – Dư thừa insulin. Insulin là một loại hormone được sản xuất trong các tế bào tuyến tụy cho phép sử dụng đường (glucose), cung cấp năng lượng chính của cơ thể. Nếu có đề kháng insulin, khả năng sử dụng insulin một cách hiệu quả bị suy giảm và tuyến tụy tiết insulin nhiều hơn để chuyển hóa cho các tế bào. Insulin dư thừa được cho là đẩy mạnh sản xuất Androgen của buồng trứng. Sự gia tăng sản xuất Androgen có thể cản trở sự phát triển của nang trứng, làm giảm khả năng rụng trứng của buồng trứng. 3. Nhận biết dấu hiệu buồng trứng đa nang: Bạn có thể bắt gặp một hoặc một vài dấu hiệu của hội chứng buồng trứng đa nang. Trên thực tế, một số bệnh nhân không thấy bất kỳ triệu chứng nào của hội chứng này cho đến khi các biến chứng (như vô sinh hoặc ung thư) xuất hiện. Những triệu chứng phổ biến của người mắc hội chứng buồng trứng đa nang bao gồm: – Kinh nguyệt không đều hoặc vài năm mới có một lần – Da mặt nhờn và nhiều mụn trứng cá – Rậm lông (mọc nhiều lông trên mặt hoặc cơ thể) – Sắc tố da sậm màu nhất là ở háng, cổ và nách – Tăng cân – Tóc mỏng – Khó ngủ, có hiện tượng ngáy hoặc ngưng thở khi ngủ – Cảm giác đầy bụng và khó chịu vùng bụng – lưng – vùng chậu – Tâm trạng vui buồn thất thường Phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang sẽ dễ bị bệnh: – Bệnh tiểu đường (chủ yếu là đái tháo đường tuýp 2) do rối loạn điều hòa hormone Estrogen và lượng Insulin trong cơ thể. – Tăng huyết áp và khó điều chỉnh huyết áp – Mỡ trong máu cao đặc biệt là mỡ xấu (LDL), dẫn tới tăng nguy cơ bệnh tim mạch và đột quỵ – Ung thư nội mạc tử cung Khả năng sinh sản và mang thai có thể bị ảnh hưởng khi bạn bị buồng trứng đa nang. Các vấn đề bạn có thể gặp phải bao gồm: – Khó mang thai – Nguy cơ sẩy thai – Nguy cơ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ 4. Điều trị buồng trứng đa nang Sau đây là những phương pháp điều trị buồng trứng đa nang kịp thời để không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của chị em: – Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Giúp phát hiện và hạn chế nguy cơ các bệnh tim mạch, đái tháo đường, cao huyết áp… – Điều chỉnh thói quen lối sống và giảm cân hiệu quả: Hãy thực hiện chế độ ăn uống giàu chất xơ, ít tinh bột đường, giàu đạm thực vật, nhiều vitamin và sắt từ thực vật và tập thể dục thường xuyên, hạn chế thức khuya, tránh căng thẳng lo âu… – Sử dụng thuốc để kích thích rụng trứng. Nếu đang cố gắng để có thai, có thể cần một loại thuốc để kích thích rụng trứng. Có rất nhiều loại thuốc khác nhau từ đường uống đến đường tiêm. Bác sĩ sẽ xem xét từng trường hợp bệnh nhân để có chỉ định loại thuốc nào phù hợp với bạn. – Phẫu thuật: Phẫu thuật nội soi buồng trứng là một trong những lựa chọn điều trị đa nang buồng trứng. Bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật bằng mở ổ bụng để tạo ra các lỗ nhỏ trong buồng trứng (phẫu thuật đốt điểm buồng trứng) làm giảm mức độ kích tố nam và tăng cường sự rụng trứng.Tác động của phương pháp này chỉ mang tính tạm thời nhưng khoảng 50% phụ nữ mang thai trong vòng một năm kể từ khi phẫu thuật. – Thụ tinh trong ống nghiệm: Nếu không còn phương pháp điều trị nào phù hợp với bạn thì thụ tinh trong ống nghiệm được xem là phương pháp tối ưu. Để thực hiện phương pháp này, trước tiên bác sĩ sẽ lấy trứng và tinh trùng để tiến hành quy trình thụ tinh trong phòng thí nghiệm. Sau đó, phôi được đưa vào tử cung của người phụ nữ để phôi có thể phát triển thành thai nhi. Tỷ lệ mang thai phụ thuộc vào độ tuổi và khả năng sinh sản của chị em. Có thể nói phụ nữ mắc buồng trứng đa nang có con được không phụ thuộc nhiều vào thời điểm phát hiện bệnh và phương pháp điều trị. Vì thế, chị em nên kiểm tra sức khỏe phụ khoa định kỳ tại các cơ sở y tế chuyên khoa tin cậy để sớm phát hiện bệnh và có giải pháp điều trị thích hợp. Chia sẻ bài viết
Triệu chứng cơ bản của đa nang buồng trứng là không rụng trứng kéo dài, không đậu thai, bế kinh hoặc kinh loãng và ít hoặc loại hình không rụng trứng do trở ngại về chức năng do gây xuất huyết cổ tử cung. Một số ít người bị bệnh có triệu chứng nam hóa, hai bên buồng trứng có biến đổi thành đa nang hoặc tăng to lên đều được xem là có triệu chứng tổng hợp đa nang buồng trứng. Y học hiện đại gọi là triệu chứng tổng hợp Stein - Leventhal để tỏ sự tôn trọng người đầu tiên chỉ ra triệu chứng của bệnh này (năm 1935). Hiện nay chưa có một nhận thức thống nhất về nguyên nhân gây bệnh, đa số cho rằng có thể liên quan tới các yếu tố sau: - Chức năng của tuyến dưới đồi thị (hypothalamus) và tuyến não thùy (hypothysis) bị mất thăng bằng. - Chức năng của hệ thống enzym cần thiết cho việc sinh tổng hợp kích thích tố steroid buồng trứng bị trở ngại. - Chức năng vỏ tuyến thượng thận bị rối loạn. - Nhân tố di truyền. Biểu hiện lâm sàng của triệu chứng bệnh đa nang buồng trứng có thể nặng hoặc nhẹ, đa số phát sinh ở các phụ nữ đang độ tuổi sinh đẻ, lứa tuổi 20 – 40. Người bệnh thường có kinh nguyệt không đều, không có thai, đa mao, béo phệ, phì đại buồng trứng. Kinh nguyệt không đều: Là dấu hiệu thường gặp nhất của người mắc chứng tổng hợp đa nang buồng trứng, đa số ở dạng bế kinh liên tục, trước khi bế kinh biểu hiện kinh nguyệt loãng hoặc quá ít, cũng có thể ở dạng tử cung xuất hiện do trở ngại chức năng những kiểu không rụng trứng. Không có thai: Có thể chẩn đoán được các nguyên nhân không có thai, trong đó không đậu thai do bẩm sinh là thường thấy nhất. Đa mao: Ước tính có một nửa có hiện tượng đa mao (cơ thể có nhiều lông), phân bố lông trên cơ thể theo khuynh hướng giống nam giới, mọc nhiều vào sau thời kỳ dậy thì, ví dụ như ở vùng trên miệng, xung quanh núm vú, đường dọc bụng, xung quanh hậu môn và tứ chi lông mọc tương đối nhiều, thô và đen. Béo phì: Có 20 – 40% bệnh nhân mắc đa nang buồng trứng béo phì trung bình. Phì đại buồng trứng: Người mắc bệnh đa nang buồng trứng có buồng trứng cả hai bên to lên, hoặc tăng to không rõ rệt nhưng cảm giác mềm. Để điều trị chứng đa nang buồng trứng, y học hiện đại dùng nội khoa (dùng thuốc) hoặc ngoại khoa (phẫu thuật). Nội khoa: Dùng thuốc gây rụng trứng (Comiphene hoặc phối hợp với HCG, diamixung, idiphone, điều trị bằng kích thích tố HMG progesterol...) theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa sau khi được thăm khám cắt bỏ một phần buồng trứng theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Đối với y học cổ truyền, theo các tài liệu và thư tịch không có bệnh danh nào là đa nang buồng trứng. Căn cứ vào triệu chứng và nguyên nhân bệnh lý của đa nang buồng trứng cho thấy bệnh này có liên quan đến thận hư, đàm uất và can uất. Thận hư: Trong lâm sàng, triệu chứng tổng hợp của bệnh này thường phát hiện ở thời kỳ dậy thì, không ít bệnh nhân tuổi xuất hiện kinh nguyệt bị chậm lại, thậm chí tắt kinh, cho nên phổ biến cho rằng bệnh này có quan hệ với thận hư. Thận gắn với sinh dục, đó là bản chất thiên bẩm. Thận khí hư suy không thể sinh tinh huyết, gây thành bệnh (thiên sái), nhâm bất thông có nhiều kinh nguyệt không thể hội tụ. Với trường hợp thận hư dùng bài Ôn thận hoàn để điều trị, gồm các vị thuốc: thục địa 16g, thù du nhục 16g, ba kích 12g, đương quy 12g, thỏ ty tử 10g, lộc nhung 8g, ích trí nhân 8g, sinh địa 8g, phục thần 8g, sơn dược 8g, viễn trí 8g, tục đoạn 8g, xà sàng tử 8g. Đàm thấp: Người mắc bệnh đa nang buồng trứng thường béo, đôi lúc bị chứng béo phì. Đàm thấp quan hệ đến hai tạng tỳ, thận: Tỳ thận bị âm hư, vận chuyển mất điều hòa, nước tinh không thể phân phát tứ phương, ngược lại sinh đờm loãng, dần tụ lại thành đờm, nước đờm dính kết làm đình đốn thuộc âm tà rất dễ làm trở ngại cơ chế vận hành khí, làm tổn thương dương khí, đờm thấp trì trệ, vận khí không suôn sẻ, cơ năng sinh hóa không đủ, kinh nguyệt không đều nên không thể có thai. Bệnh này do quan hệ với tỳ hư thấp thịnh, tích tụ thành đàm, đờm đọng không thông, có thể thành cục, tỳ hư huyết thiếu, nước bọt khô, dạ dày nóng, nhiệt không luân chuyển, cũng có thể thành khối cục. Trường hợp đàm thấp dùng bài Thương truật đạo đàm thang để điều trị với các vị thuốc: thương truật 8g, hương phụ 8g, nam tinh 8g, bán hạ 8g, xuyên khung 12g, thần khúc 8g, hoạt thạch 12g, trần bì 10g, phục linh 12g. Can uất: Chứng bệnh đa nang buồng trứng có quan hệ với thất tình. Phụ nữ không con đều là do kinh thủy không điều hòa, người bị kinh thủy không điều hòa là do bên trong có thương tổn thất tình, bên ngoài có lục dâm chi cảm, hoặc khí huyết hưng thịnh, âm dương tướng thừa gây ra. Nếu vì thất tình lục dục phân ưu, khiến cho gan khí đông kết lại, sự điều tiết thất thường, khí trì huyết đọng, xung nhâm, không thể tương tu, tử cung ra máu thường xuyên, hành kinh không điều hòa nên sẽ khó thụ thai. Trường hợp can uất dùng bài Điều kinh chủng ngọc thang để điều trị với các vị thuốc: thục địa 16g, phụ tử 8g, quy thân 12g, ngô thù du 8g, xuyên khung 12g, bạch thược 12g, phục linh 12g, trần bì 8g, diên hồ sách 8g, mẫu đơn bì 10g, can khương 6g, quế chi 4g, ngải diệp 12g. Các bài thuốc trên sắc uống ngày một thang, cho 750ml nước sắc còn 2 lần, mỗi lần chắt lấy 250ml, trộn hai lần sắc chia uống 3 lần khi thuốc còn nong, uống liền 2 tuần lễ. Lương y Vũ Quốc Trung |
