Cách review bài báo khoa học

(ĐN)- Hội Hóa học tỉnh Đồng Nai vừa phối hợp với Khoa Khoa học và công nghệ thực phẩm (Trường đại học Lạc Hồng) tổ chức hội thảo trực tuyến với chủ đề Hướng dẫn viết bài báo khoa học review. Hội thảo đã thu hút gần 100 sinh viên tham dự trên nền tảng ứng dụng Zoom.

(ĐN)- Hội Hóa học tỉnh Đồng Nai vừa phối hợp với Khoa Khoa học và công nghệ thực phẩm (Trường đại học Lạc Hồng) tổ chức hội thảo trực tuyến với chủ đề Hướng dẫn viết bài báo khoa học review. Hội thảo đã thu hút gần 100 sinh viên tham dự trên nền tảng ứng dụng Zoom.

Cách review bài báo khoa học
Đại biểu tham gia hội thảo trực tuyến Hướng dẫn viết bài báo khoa học review

Tại hội thảo, các sinh viên, tân sinh viên đã được nghe giới thiệu sơ lược về các dạng bài báo khoa học; đặc trưng, cấu trúc của bài báo khoa học review; cách thức tìm kiếm tài liệu tham khảo; các công cụ hỗ trợ tìm kiếm tài liệu tham khảo; cách thức trích dẫn tài liệu tham khảo; các phần mềm hỗ trợ lưu trữ tài liệu trong nghiên cứu khoa học…

Hội thảo cũng dành thời gian để đại biểu chia sẻ kinh nghiệm trong tìm kiếm tài liệu tham khảo, công cụ hỗ trợ kiểm tra đạo văn…

Nếu tác giả không kịp trả lời các câu hỏi đúng hạn, xin có email giải trình và đề nghị gia hạn thời gian để chính sửa.

Trong thời gian chỉnh sửa, nếu các thời hạn nêu trên không được đáp ứng, bản thảo sẽ được coi như là một bản gửi mới.

  • 1. GIÁ MỘT BÀI BÁO KHOA HỌC ThS. BS. Lương Thanh Bảo Yến [email protected] ©Kenny Eliason 1 ©2023 | Y.LT Đánh giá bài báo khoa học Slides này sẽ trình bày … 1. Tầm quan trọng của việc đánh giá bài báo khoa học 2. Cách đánh giá một bài báo khoa học üKiến thức cần thiết üNội dung cần đánh giá üMột số công cụ hỗ trợ 3. T óm tắt 4. Q&A 2 2 3 Đánh giá bài báo khoa học . ©2023 | Y.LT ¡ Tài liệu đã được xuất bản sách/ chương sách, bài báo khoa học, luận văn, luận án, văn bản ¡ Tài liệu chưa được xuất bản (Grey literature) bài báo cáo, bài trình bày tại hội nghị, hội thảo ¡ Ý kiến trao đổi/ ý kiến chuyên gia CÁC LOẠI TÀI LIỆU THAM KHẢO 3 ©2023 | Y.LT Đánh giá bài báo khoa học Tại sao phải tìm tài liệu tham khảo? üThắc mắc về một chủ đề cụ thể üPhục vụ cho mục đích nghiên cứu - Tránh trùng lặp các công trình trước đó - Hạn chế mắc sai lầm tương tự khi tiến hành NC - Tìm được tác giả là chuyên gia trong lĩnh vực đang NC - Cung cấp bằng chứng khoa học cho tính cấp thiết của đề tài, các luận điểm thảo luận 4 4
  • 2. giá TLTK Sử dụng TLTK để trích dẫn trong NC HD :m kiếm và sử dụng TLTK NHẮC LẠI - QUY TRÌNH TÌM KIẾM & SỬ DỤNG TLTK ©2023 | Y.LT Xác định tên đề tài, câu hỏi, mục êu NC 1. Xác định từ khoá & các thuật ngữ tương đương (PICO-S) 2. Thiết lập mối quan hệ giữa các từ khoá AND – OR – NOT 3. Xác định địa chỉ tìm kiếm (Vd: Pubmed) 4. Lưu trữ TLTK (Vd: Zotero) Tìm kiếm & lưu trữ TLTK ü Turnitin ü recite 5 5 ©2023 | Y.LT HD tìm kiếm và sử dụng TLTK Tạp chí chuyên ngành MỘT SỐ ĐỊA CHỈ TÌM KIẾM 6 6 1. TẦM QUAN TRỌNG CỦA ĐÁNH GIÁ BÀI BÁO KHOA HỌC References 7 ©2023 | Y.LT Đánh giá bài báo khoa học 7 8 Đánh giá bài báo khoa học . ©2023 | Y.LT CRITICAL APPRAISAL – ĐỊNH NGHĨA ¡ “Quy trình đánh giá và giải thích bằng chứng bằng cách xem xét một cách có hệ thống inh giá trị (validity), kết quả (results) và mức độ phù hợp (relevance) của nó.” 8
  • 3. giá bài báo khoa học . ©2023 | Y.LT CRITICAL APPRAISAL – ĐÁNH GIÁ LÀ GÌ? ¡ Một kỹ thuật (bảng kiểm) ¡ Giúp rèn luyện và tăng hiệu quả của việc đọc các tài liệu ¡ Giúp loại bỏ nhanh các bài báo chất lượng quá kém ¡ Đánh giá một cách hệ thống ¡ Giúp trích xuất những điểm quan trọng Hầu hết các nghiên cứu là không hoàn hảo 9 ©2023 | Y.LT Đánh giá bài báo khoa học 10 Nguồn: Fire, M., & Guestrin, C. (2019). Over-opYmizaYon of academic publishing metrics: Observing Goodhart’s Law in acYon. GigaScience, 8(6), giz053. h`ps://doi.org/10.1093/gigascience/giz053 MAG – SỐ LƯỢNG BÀI BÁO XUẤT BẢN HÀNG NĂM Số bài báo Số bài báo (≥5 TLTK) 10 ©2023 | Y.LT Đánh giá bài báo khoa học Tại sao phải đánh giá bài báo khoa học? - Số lượng NC xuất bản hàng năm là rất nhiều - Hầu hết các nghiên cứu là không hoàn hảo à Đánh giá giúp üTận dụng các bằng chứng y văn tốt nhất hiện có ü Cho phép ta đưa ra quyết định tốt hơn trong thực tiễn (thực hành lâm sàng) 11 CRITICAL APPRAISAL 11 2. CÁCH ĐÁNH GIÁ BÀI BÁO KHOA HỌC References 12 ©2023 | Y.LT Đánh giá bài báo khoa học 12
  • 4. | Y.LT Đánh giá bài báo khoa học Kiến thức cần có để đánh giá/ phản biện một bài báo khoa học? 13 ü Nội dung ü Phương pháp nghiên cứu ü Thống kê 2.1 13 ©2023 | Y.LT Đánh giá bài báo khoa học Đánh giá một bài báo khoa học như thế nào? 14 ü Bài báo này nói về cái gì? ü T a có thể tin tưởng nó không? ü Nghiên cứu này đã tìm thấy điều gì? ü Nó có phù hợp với vấn đề nghiên cứu của tôi? 2.2 14 ©2023 | Y.LT Đánh giá bài báo khoa học 15 Quần thể đích Quần thể nghiên cứu Mẫu dự kiến Mẫu thực tế KẾT QUẢ TỪ NGHIÊN CỨU SỰ THẬT TRONG NC SỰ THẬT TRONG QUẦN THỂ Câu hỏi nghiên cứu Kế hoạch nghiên cứu Thực tế nghiên cứu Đặc điểm nhân khẩu học & lâm sàng Địa điểm, thời gian Kế hoạch 1. PP chọn mẫu 2. Cỡ mẫu Phù hợp câu hỏi NC Đại diện QT đích và sẵn có Đại diện QT NC và dễ NC Giá trị nội tại Giá trị ngoại suy GIÁ TRỊ NC: GIÁ TRỊ NGOẠI SUY vs. GIÁ TRỊ NỘI TẠI Tiêu chí ü Địa điểm & bối cảnh ü Lịch sử/Thời điểm ü Chọn mẫu THREAT 15 16 Đánh giá bài báo khoa học . ©2023 | Y.LT 1. Title 2. Authors 3. Abstract 4. IntroducRon 5. Methodology 6. Results 7. Discussion 8. Conclusion 9. Acknowledgments 10. Conflict of interests 11. Fundings 12. References CẤU TRÚC MỘT BÀI BÁO KHOA HỌC - Tên đề tài - Thông Rn tác giả - Tóm tắt - Đặt vấn đề - Phương pháp nghiên cứu - Kết quả - Bàn luận - Kết luận - Lời cảm ơn - Xung đột lợi ích - Nguồn tài trợ - Tài liệu tham khảo IMRaD 16
  • 5. | Y.LT Đánh giá bài báo khoa học 17 Nguồn: Luong Thanh, B. Y., Laopaiboon, M., Koh, D., Sakunkoo, P., & Moe, H. (2016). Behavioural intervenYons to promote workers’ use of respiratory protecYve equipment. Cochrane Database of Systema6c Reviews, 12. h`ps://doi.org/10.1002/14651858.CD010157.pub2 CẤU TRÚC MỘT BÀI BÁO KHOA HỌC - VÍ DỤ 17 ©2023 | Y.LT Đánh giá bài báo khoa học 18 18 ©2023 | Y.LT Đánh giá bài báo khoa học 19 19 ©2023 | Y.LT Đánh giá bài báo khoa học 20 20
  • 6. | Y.LT Đánh giá bài báo khoa học 21 21 ©2023 | Y.LT Đánh giá bài báo khoa học 22 22 ©2023 | Y.LT Đánh giá bài báo khoa học 23 23 ©2023 | Y.LT Đánh giá bài báo khoa học 24 24
  • 7. | Y.LT Đánh giá bài báo khoa học 25 25 1. Câu hỏi nghiên cứu là gì? - Có phù hợp với chủ đề tôi đang quan tâm? - Loại câu hỏi nghiên cứu nào đang được hỏi? - Thiết kế nghiên cứu có phù hợp với câu hỏi nghiên cứu? 2. Nghiên cứu cho thấy có thêm điều gì mới? 3. Phương pháp nghiên cứu có giải quyết được các nguồn gây sai số quan trọng trong nghiên cứu này? 4. Nghiên cứu được thực hiện theo đề cương ban đầu? 5. (Nghiên cứu có kiểm tra một giả thuyết đã nêu trước?) 6. Các phân ‰ch thống kê có được thực hiện chính xác? 7. Kết quả nghiên cứu có biện minh cho kết luận? 8. Có mâu thuẫn lợi ích nào không? 9. Chất lượng của TLTK được sử dụng để trích dẫn? MỘT SỐ CÂU HỎI GỢI Ý ©2023 | Y.LT Đánh giá bài báo khoa học 26 26 Nhà nghiên cứu kiểm soát yếu tố phơi nhiễm Có Có Có Không Không Không NC can thiệp NC quan sát Phân phối ngẫu nhiên So sánh nhóm Thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên Thử nghiệm đối chứng không ngẫu nhiên NC phân tích NC mô tả Chiều hướng? Phơi nhiễm Kết quả Phơi nhiễm Kết quả Phơi nhiễm và kết quả cùng một thời điểm NC thuần tập NC bệnh chứng NC cắt ngang Adapted: Grimes DA. An overview of clinical research: the lay of the land. Lancet 2002;359:57 NC tương quan NC trường hợp NC chùm bệnh PHÂN LOẠI THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU ©2023 | Y.LT Đánh giá bài báo khoa học 27 27 ©2023 | Y.LT Đánh giá bài báo khoa học 28 NC thuần tập NC bệnh chứng NC cắt ngang NC ca bệnh/ chùm bệnh GIÁ TRỊ CỦA CÁC THIẾT KẾ NCKH NC tổng quan có hệ thống (SystemaRc Review ) Thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên có đối chứng (RCT) 28
  • 8. giá bài báo khoa học . ©2023 | Y.LT ¡ CASP - Crical Appraisal Skills Programme ¡ JBI - Joanna Briggs Instute ¡ CEBM ¡ GRADE ¡ QUADAS-2 ¡ Cochrane ROB-2 ¡ ROBINS-I ¡ … MỘT SỐ CÔNG CỤ HỖ TRỢ ĐÁNH GIÁ NGHIÊN CỨU HỮU ÍCH 2.3 29 ©2023 | Y.LT Đánh giá bài báo khoa học 30 https://casp-uk.net/casp-tools-checklists/ CASP 30 ©2023 | Y.LT Đánh giá bài báo khoa học 31 CEBM https://www.cebm.ox.ac.uk/resources/ebm-tools/critical-appraisal-tools 31 ©2023 | Y.LT Đánh giá bài báo khoa học 32 JBI https://jbi.global/critical-appraisal-tools 32
  • 9. giá TLTK Sử dụng TLTK để trích dẫn trong NC Đánh giá bài báo khoa học 3. TÓM TẮT ©2023 | Y.LT Xác định tên đề tài, câu hỏi, mục êu NC Tìm kiếm & lưu trữ TLTK Checklists CASP/ JBI/ CEBM/… Tổng hợp thông tin NC Word/ Excel/ Phần mềm ghi chú 33 33 ©2023 | Y.LT Đánh giá bài báo khoa học ü Tham khảo ý kiến của người có kinh nghiệm ü Tận dụng các bài báo đã được đánh giá bởi tác giả khác Vd: Các nghiên cứu Systematic Review đã có thực hiện đánh giá bài báo sử dụng trong NC này à Có thể đối chiếu với kết quả của họ để so sánh kết quả đánh giá của bản thân TIPS: Nâng cao kỹ năng đánh giá bài báo khoa học hiệu quả? 34 34 ©2023 | Y.LT Đánh giá bài báo khoa học 35 35 ©2023 | Y.LT Đánh giá bài báo khoa học [email protected] 36 36