Lớp 6 có nhiều môn học mới Với cách tiếp cận theo hướng mở, hình thức đẹp, bắt mắt, nhiều HS lớp 6 thấy thích thú khi vừa mở bộ SGK mới ra. Tuy nhiên, càng đọc các nội dung cuốn sách, HS sẽ nhận ra rằng, bộ sách mới thực sự là thách thức, đòi hỏi sự chủ động, sáng tạo của HS trong việc học. Không những vậy, chương trình SGK lớp 6 mới sẽ có một số môn học và hoạt động giáo dục lần đầu xuất hiện; đó là môn: Lịch sử và Địa lí (tích hợp môn Lịch sử, Địa lí), Khoa học Tự nhiên (tích hợp môn Vật lí, Hóa học và Sinh học), môn Hoạt động trải nghiệm và hướng nghiệp. Cụ thể, 2 phân môn Lịch sử và Địa lí được thiết kế theo mạch nội dung riêng, trong đó nhiều nội dung dạy học liên quan được bố trí gần nhau để hỗ trợ; nội dung Lịch sử tích hợp trong những phần phù hợp của nội dung Địa lí và nội dung Địa lí tích hợp trong những phần phù hợp của nội dung Lịch sử.
Đối với môn Khoa học Tự nhiên, chương trình môn học bao gồm các chủ đề: Chất và sự biến đổi của chất, Vật sống, Năng lượng và sự biến đổi, Trái Đất và bầu trời. Các chủ đề được sắp xếp chủ yếu theo logic tuyến tính, có kết hợp ở mức độ nhất định với cấu trúc đồng tâm, đồng thời có một số chủ đề liên môn, tích hợp nhằm hình thành các nguyên lí, quy luật chung của thế giới tự nhiên. Do đó, kế hoạch dạy học môn học, nhà trường cần xây dựng phù hợp với logic sắp xếp các chủ đề của chương trình môn học và điều kiện tổ chức dạy học của trường. Căn cứ vào điều kiện thực tế, cơ sở giáo dục có thể tổ chức dạy học đồng thời các chủ đề trong từng học kì, bảo đảm tính khoa học, sư phạm, phù hợp với nội dung môn học. Đối với Hoạt động trải nghiệm và hướng nghiệp, chương trình bao gồm các nội dung hoạt động được tổ chức trong và ngoài nhà trường với các hình thức hoạt động chủ yếu là: Sinh hoạt dưới cờ, Sinh hoạt lớp, Hoạt động giáo dục theo chủ đề và Hoạt động câu lạc bộ. Để việc dạy các môn học và hoạt động giáo dục theo chương trình mới đạt hiệu quả, Bộ GD&ĐT đưa ra một số hướng dẫn cho các nhà trường triển khai thực hiện; trong đó có lưu ý căn cứ tình hình thực tế đội ngũ giáo viên, hiệu trưởng các trường sẽ phân công thầy cô dạy học các nội dung của chương trình phù hợp với năng lực chuyên môn của giáo viên. Nhà trường cần chủ động xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng giáo viên đảm nhận việc dạy học toàn bộ chương trình môn học để đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực HS. Giáo viên lớp 6: Ưu tiên năng lực và kinh nghiệm Trên cơ sở đó, Sở GD&ĐT Hà Nội đã tổ chức tập huấn SGK mới lớp 6 đến hầu hết các cơ sở trường học khối THCS trên địa bàn TP qua hình thực trực tuyến. Hiện công tác tập huấn này vẫn tiếp tục được triển khai tích cực tại một số trường học thuộc các quận, huyện trên địa bàn TP. Cô Đinh Thị Kim Ngân - Hiệu trưởng trường THCS Tân Hội, huyện Đan Phượng, Hà Nội- cơ sở vừa thực hiện tập huấn SGK cho biết: “Nhà trường đã triển khai tập huấn SGK mới lớp 6 cho 100% đội ngũ giáo viên trong trường để tất cả cùng được tiếp cận bộ sách mới và thấy được điểm khác biệt của bộ sách, từ đó chủ động trong việc tự học hỏi, đổi mới trong tiếp cận. Năm nay, bộ sách mới yêu cầu giáo viên phải chủ động trong phương pháp dạy sao cho khơi gợi tinh thần chủ động của HS nên việc quan tâm, bố trí giáo viên dạy khối 6 là nội dung được ban giám hiệu nhà trường đặc biệt lưu ý. Căn cứ vào năng lực và kinh nghiệm của các thầy cô, trường sẽ có lựa chọn phù hợp để đáp ứng nhiệm vụ giảng dạy của từng môn học”.
“Bộ SGK mới lớp 6 có yêu cầu đổi mới phương pháp, cách tiếp cận HS; đồng thời yêu cầu giáo viên nhiệt huyết, dám đổi mới, luôn sáng tạo và gần gũi HS; do đó nhà trường đã có những định hướng nhất định trong việc chọn lựa giáo viên dạy lớp 6. Lớp 6 cũng là năm đầu cấp 2, những thay đổi, bỡ ngỡ về tâm lý, về khối lượng kiến thức và cách thức học sẽ ít nhiều gây xáo trộn tâm lý của HS; do đó càng đòi hỏi đội ngũ giáo viên tâm huyết để truyền đạt hiệu quả yêu cầu bài học”- thầy Cấn Việt Thắng, Hiệu trưởng trường THCS Phúc Xá, Ba Đình nêu ý kiến. Nhận xét về SGK môn Ngữ văn lớp 6 - Bộ “Kết nối tri thức với cuộc sống”, cô Nguyễn Thị Thanh Huyền, trường THCS Trường Yên, huyện Chương Mỹ, Hà Nội cho biết: “Điều đầu tiên là hình thức SGK năm nay có màu sắc bắt mắt, khổ lớn hơn nên dễ nhìn, dễ đọc. Nội dung, cách thức hướng dẫn HS theo định hướng 4 kỹ năng: Nghe- nói- đọc- viết và chú trọng kỹ năng đọc - hiểu qua phần “Đọc mở rộng”. Ngay mở đầu, phần “Hướng dẫn sử dụng sách” đã ghi chú rõ những điểm HS cần lưu ý khi học. Mỗi bài học có các phần: Đọc, viết, nói và nghe, củng cố mở rộng và thực hành đọc. Các bài học đều sự lồng ghép câu hỏi trong khi đọc giúp định hướng cho HS thông qua yêu cầu theo dõi, tưởng tượng, dự đoán… về nội dung hoặc đặc điểm nghệ thuật của văn bản. Các câu hỏi trong khi đọc chỉ là những gợi ý, hướng dẫn để HS đọc hiệu quả hơn. Phía cuối sách có 3 phụ lục: Bảng tra cứu thuật ngữ, giải thích một số thuật ngữ và bảng tra cứu yếu tố Hán- Việt. Cô Đinh Thị Thu Hiền, giáo viên trường THCS Phúc Xá, quận Ba Đình bày tỏ: “Nội dung SGK lớp 6 bám sát, tuân thủ một cách tuyệt đối các yêu cầu của Chương trình GDPT mới. Phương pháp dạy học có sự đổi mới, đó là phát triển năng lực, phẩm chất của HS thông qua các hoạt động thực hành trên lớp, thầy cô định hướng hoạt động của HS là chính. Bộ sách không chỉ cung cấp nội dung dạy học mà còn hướng dẫn giáo viên, HS cách thức học tập và phương pháp học hiệu quả, đặc biệt là phương pháp đọc, viết, nói, nghe. Bộ sách còn thiết kế một Sổ tay hướng dẫn đọc để HS áp dụng vào tự học, tự đánh giá.
Với SGK tiếng Anh, nhiều ý kiến giáo viên cho rằng sách được biên soạn tinh giản, kiến thức ngắn gọn hơn, một số hoạt động đã được điều chỉnh hoặc thay đổi logic hơn, góp phần đa dạng các hoạt động học tập nhưng vẫn đảm bảo về kiến thức, đáp ứng yêu cầu phát triển năng lực cho HS; chú trọng đến trọng âm từ, trọng âm câu giúp cho việc phát âm của HS tốt hơn. Là năm đầu tiên triển khai Chương trình GDPT 2018 với bộ SGK mới, nhiều khó khăn, thách thức cùng sự thú vị, hấp dẫn sẽ đặt ra đối với giáo viên và HS lớp 6. Việc được tham gia tập huấn SGK đã bổ trợ kiến thức rất nhiều kiến thức bổ ích cho đội ngũ giáo viên; đó cũng là một kênh để các thầy cô được lắng nghe, trao đổi, học hỏi kinh nghiệm của các chuyên gia giáo dục giàu kinh nghiệm.
Giới thiệu về cuốn sách này Giới thiệu về cuốn sách này Giới thiệu về cuốn sách này
Theo Ban Phát triển các chương trình môn học (Bộ GD-ĐT), ở chương trình phổ thông mới, môn Toán là môn học bắt buộc và được phân chia theo hai giai đoạn.
Giai đoạn giáo dục cơ bản: giúp học sinh nắm được một cách có hệ thống các khái niệm, nguyên lý, quy tắc toán học cần thiết nhất cho tất cả mọi người, làm nền tảng cho việc học tập ở các trình độ học tập tiếp theo hoặc có thể sử dụng trong cuộc sống hằng ngày. Giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp: giúp học sinh có cái nhìn tương đối tổng quát về Toán học, hiểu được vai trò và những ứng dụng của Toán học trong đời sống thực tế, những ngành nghề có liên quan đến toán học để học sinh có cơ sở định hướng nghề nghiệp sau này, cũng như có đủ năng lực tối thiểu để tự mình tìm hiểu những vấn đề có liên quan đến toán học trong suốt cuộc đời. Bên cạnh nội dung giáo dục cốt lõi, trong mỗi năm, những học sinh có định hướng khoa học tự nhiên và công nghệ được chọn học một số chuyên đề. Các chuyên đề này nhằm tăng cường kiến thức về Toán học, kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, đáp ứng sở thích, nhu cầu và định hướng nghề nghiệp của học sinh. Nội dung tinh giản, chú trọng tính ứng dụng Chương trình môn Toán được xây dựng trên cơ sở quán triệt quan điểm nội dung phải tinh giản, chú trọng tính ứng dụng thiết thực, gắn kết với đời sống thực tế hay các môn học khác, đặc biệt với các môn học thuộc lĩnh vực giáo dục STEM, gắn với xu hướng phát triển hiện đại của kinh tế, khoa học, đời sống xã hội và những vấn đề cấp thiết có tính toàn cầu (như biến đổi khí hậu, phát triển bền vững, giáo dục tài chính,...). Bảo đảm tính chỉnh thể, thống nhất và phát triển liên tục từ lớp 1 đến lớp 12. Có thể hình dung chương trình được thiết kế theo mô hình gồm hai nhánh song song liên kết chặt chẽ với nhau, một nhánh mô tả sự phát triển của các mạch nội dung kiến thức cốt lõi và một nhánh mô tả sự phát triển của năng lực, phẩm chất của học sinh. Chương trình môn Toán sẽ được tích hợp xoay quanh ba mạch kiến thức: Số và Đại số; Hình học và Đo lường; Thống kê và Xác suất. Trong chương trình môn Toán có chứa đựng các nội dung, chủ đề liên quan hoặc các kiến thức toán học được khai thác, sử dụng trong các môn học khác như Vật lý, Hoá học, Sinh học, Địa lý, Tin học, Công nghệ,... Điều này mang lại hiệu quả với các bộ môn, vừa góp phần củng cố kiến thức môn Toán, góp phần rèn luyện cho học sinh năng lực vận dụng toán học vào thực tiễn. Hoạt động trải nghiệm trong môn toán cũng sẽ tạo cơ hội giúp học sinh vận dụng một cách tổng hợp kiến thức, kỹ năng và những kinh nghiệm của bản thân vào thực tiễn cuộc sống một cách sáng tạo. Chương trình môn Toán bảo đảm yêu cầu phân hoá. Cụ thể, đối với tất cả các cấp học: Tăng cường dạy học theo hướng cá thể hoá người học, đáp ứng yêu cầu cần đạt chung của chương trình, đồng thời chú ý tới các đối tượng có nhu cầu đặc biệt (năng khiếu, khuyết tật,...); Đối với cấp trung học phổ thông: Thiết kế hệ thống chuyên đề học tập chuyên sâu và các nội dung giúp học sinh tăng cường kiến thức, kỹ năng thực hành, vận dụng giải quyết các vấn đề gắn với thực tiễn của địa phương. Chương trình cũng bảo đảm tính mềm dẻo, linh hoạt; tính thống nhất về những nội dung giáo dục toán học cốt lõi, bắt buộc đối với học sinh cả nước. Đồng thời dành quyền chủ động cho địa phương và nhà trường lựa chọn một số nội dung và triển khai kế hoạch giáo dục môn Toán phù hợp với điều kiện của từng vùng miền và cơ sở giáo dục; dành không gian sáng tạo cho tác giả SGK và giáo viên.
Chương trình giúp học sinh đạt mục tiêu: Hình thành và phát triển những năng lực chung cốt lõi và năng lực toán học (tư duy và lập luận toán học; mô hình hoá toán học; giải quyết vấn đề toán học; giao tiếp toán học; sử dụng công cụ, phương tiện học Toán). Có những kiến thức, kỹ năng toán học phổ thông, cơ bản, thiết yếu; phát triển khả năng giải quyết vấn đề có tính tích hợp liên môn giữa môn Toán và các môn học khác như Vật lý, Hoá học, Sinh học, Địa lý, Tin học, Công nghệ,...; tạo cơ hội để học sinh được trải nghiệm, áp dụng toán học vào đời sống thực tế. Hình thành và phát triển những phẩm chất chung (yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm) và những phẩm chất mà giáo dục toán học đem lại (tính kỷ luật, kiên trì, độc lập, sáng tạo, hợp tác; thói quen tự học, hứng thú và niềm tin trong học Toán). Có cái nhìn tương đối tổng quát về những ngành nghề liên quan đến toán học làm cơ sở định hướng nghề nghiệp sau này, cũng như có đủ năng lực tối thiểu để tự mình tìm hiểu những vấn đề liên quan đến toán học trong suốt cuộc đời. Tích hợp xoay quanh 3 mạch kiến thức Nội dung chương trình môn Toán được tích hợp xoay quanh ba mạch kiến thức: Số và Đại số; Hình học và Đo lường; Thống kê và Xác suất và có cấu trúc dựa trên sự phối hợp cả cấu trúc tuyến tính với cấu trúc “đồng tâm xoáy ốc” (đồng tâm, mở rộng và nâng cao dần). Số và Đại số là cơ sở cho tất cả các nghiên cứu sâu hơn về Toán học, nhằm mục đích hình thành những công cụ toán học để giải quyết các vấn đề của Toán học, của các lĩnh vực khoa học khác có liên quan cũng như đạt được các kỹ năng thực hành cần thiết cho cuộc sống hằng ngày. Hàm số cũng là công cụ quan trọng cho việc xây dựng các mô hình toán học của các quá trình và hiện tượng trong thế giới thực. Một mục tiêu quan trọng của việc học Số và Đại số là tạo ra cho học sinh khả năng suy luận suy diễn, góp phần vào phát triển tư duy logic, khả năng sáng tạo toán học và việc hình thành khả năng sử dụng các thuật toán. Hình học và Đo lường là một trong những thành phần quan trọng nhất của giáo dục toán học, rất cần thiết cho việc tiếp thu các kiến thức cụ thể về không gian và các kỹ năng thực tế thiết yếu. Hình học hình thành những công cụ nhằm mô tả các đối tượng, thực thể của thế giới xung quanh. Một mục tiêu quan trọng của việc học Hình học là tạo ra cho học sinh khả năng suy luận, kỹ năng thực hiện các chứng minh toán học, góp phần vào phát triển tư duy logic, khả năng sáng tạo toán học, trí tưởng tượng không gian và tính trực giác. Ngoài ra, Hình học còn góp phần giáo dục thẩm mỹ và nâng cao văn hoá toán học cho học sinh. Việc gắn kết Đo lường và Hình học sẽ tăng cường tính trực quan, thực tiễn của việc dạy học bộ môn Toán. Thống kê và Xác suất là một thành phần bắt buộc của giáo dục toán học trong nhà trường, góp phần tăng cường tính ứng dụng và giá trị thiết thực của giáo dục toán học. Thống kê và Xác suất tạo cho học sinh khả năng nhận thức và phân tích các thông tin được thể hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, hiểu bản chất xác suất của nhiều sự phụ thuộc trong thực tế, hình thành sự hiểu biết về vai trò của thống kê như là một nguồn thông tin quan trọng về mặt xã hội, biết áp dụng tư duy thống kê để phân tích dữ liệu. Từ đó, nâng cao sự hiểu biết và phương pháp nghiên cứu thế giới hiện đại cho học sinh.
Ngoài ra, chương trình ở từng cấp cũng dành thời gian để tiến hành các Hoạt động trải nghiệm toán học cho học sinh như: Tiến hành các đề tài, dự án học tập về Toán, đặc biệt là các đề tài và các dự án về ứng dụng Toán học trong thực tiễn; Tổ chức các trò chơi toán học, câu lạc bộ toán học, diễn đàn, hội thảo, cuộc thi về Toán; Ra báo tường (hoặc nội san) về Toán; Tham quan các cơ sở đào tạo và nghiên cứu Toán học, giao lưu với học sinh có năng khiếu toán và các nhà Toán học,... Những hoạt động đó sẽ giúp học sinh vận dụng những tri thức, kiến thức, kỹ năng, thái độ đã được tích luỹ; giúp học sinh bước đầu xác định được năng lực, sở trường của bản thân nhằm định hướng và lựa chọn nghề nghiệp; tạo dựng một số năng lực cơ bản cho người lao động tương lai và người công dân có trách nhiệm. Về phương pháp giáo dục, giáo viên cần phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, chú ý nhu cầu, năng lực nhận thức, cách thức học tập khác nhau của từng cá nhân học sinh. Cần tổ chức quá trình dạy học theo hướng kiến tạo, trong đó học sinh được tham gia tìm tòi, phát hiện, suy luận giải quyết vấn đề. Cần hướng dẫn học sinh đi từ cụ thể đến trừu tượng, từ dễ đến khó. Không chỉ coi trọng tính logic của khoa học Toán học như một khoa học suy diễn, mà cần chú ý cách tiếp cận dựa trên vốn kinh nghiệm và sự trải nghiệm của học sinh. Giáo viên cần linh hoạt trong việc vận dụng các phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực. Tuỳ theo mục tiêu, nội dung, đối tượng và điều kiện cụ thể mà có những hình thức tổ chức dạy học thích hợp như học cá nhân, học nhóm; học trong lớp, học ngoài lớp, tránh rập khuôn, máy móc. Kết hợp các hoạt động dạy học trong lớp học với hoạt động thực hành trải nghiệm, vận dụng kiến thức toán học vào thực tiễn. Cần vận dụng kết hợp một cách đa dạng nhiều hình thức (đánh giá quá trình, đánh giá tổng kết), nhiều phương pháp đánh giá (quan sát, ghi lại quá trình thực hiện, vấn đáp, trắc nghiệm khách quan, tự luận, thực hành, các dự án/sản phẩm học tập, thực hiện nhiệm vụ thực tiễn, tự đánh giá, đánh giá đồng đẳng,...) và vào những thời điểm thích hợp. Việc đánh giá năng lực người học thông qua các bằng chứng biểu hiện kết quả đạt được trong quá trình thực hiện các hành động của người học. Điều quan trọng là giáo viên cần thiết kế, tổ chức các tình huống có vấn đề, để thông qua việc xử lý, giải quyết các tình huống có vấn đề đó mà người học bộc lộ, thể hiện năng lực của mình. Ngoài ra, cần lưu ý lựa chọn các phương pháp, công cụ đánh giá phù hợp. Ví dụ, để đánh giá năng lực tư duy và lập luận toán học: Có thể sử dụng một số phương pháp, công cụ đánh giá như các câu hỏi (nói, viết), bài tập,... mà đòi hỏi người học phải trình bày, so sánh, phân tích, tổng hợp, hệ thống hoá kiến thức; phải vận dụng kiến thức toán học để giải thích, lập luận. Khi giáo viên lên kế hoạch bài học cần thiết lập các tiêu chí đánh giá để đảm bảo ở cuối mỗi bài học, học sinh đã đạt được các yêu cầu cơ bản dựa trên các tiêu chí đã nêu, trước khi thực hiện các hoạt động học tập tiếp theo. Trên đây là những nét tóm lược về chương trình môn Toán. Dự thảo chương trình môn học này sẽ được Bộ GD-ĐT giới thiệu trong tháng 1 để nhận các ý kiến đóng góp. Thanh Hùng  VietNamNet giới thiệu những nội dung cơ bản của dự thảo chương trình các môn học phổ thông mới đang được Ban Phát triển chương trình (Bộ GD-ĐT) gấp rút hoàn thiện. Chương trình môn Ngữ văn được xây dựng theo hướng mở, không quy định chi tiết về nội dung dạy học và các văn bản cụ thể mà chỉ quy định những yêu cầu cần đạt về đọc, viết, nói và nghe cho mỗi lớp. Môn Tự nhiên và Xã hội trong chương trình giáo dục phổ thông mới sẽ tinh giản một số nội dung khó. Học sinh chỉ học 6 chủ đề. Giáo viên dạy môn đạo đức trong chương trình giáo dục phổ thông mới chỉ cần nghiên cứu kỹ chương trình và tham dự các khóa tập huấn, bồi dưỡng. Chương trình môn địa lý trong chương trình giáo dục phổ thông mới sẽ được thiết kế liền mạch các nội dung từ lớp 10 tới lớp 12. 50% chương trình là nội dung thực hành. Trong chương trình giáo dục phổ thông mới, ở cấp THPT, Hóa học là môn học được lựa chọn theo nguyện vọng và định hướng nghề nghiệp của học sinh. Chương trình các môn học ở chương trình phổ thông mới có nhiều thay đổi so với chương trình hiện hành. Trong chương trình giáo dục phổ thông mới, ở cấp THPT, Sinh học là môn học được lựa chọn theo nguyện vọng và định hướng nghề nghiệp của học sinh.
Chương trình môn Ngữ văn được xây dựng theo hướng mở, không quy định chi tiết về nội dung dạy học và các văn bản cụ thể mà chỉ quy định những yêu cầu cần đạt về đọc, viết, nói và nghe cho mỗi lớp.
Trong chương trình giáo dục phổ thông mới, ở cấp THPT, Hóa học là môn học được lựa chọn theo nguyện vọng và định hướng nghề nghiệp của học sinh.
Trong chương trình giáo dục phổ thông mới, ở cấp THPT, Sinh học là môn học được lựa chọn theo nguyện vọng và định hướng nghề nghiệp của học sinh.
Theo GS Phạm Hồng Tung, những người làm chương trình giáo dục ý thức rằng đây gần như là cơ hội cuối cùng để đổi mới giáo dục Lịch sử trong nhà trường.
VietNamNet giới thiệu những nội dung cơ bản của dự thảo chương trình các môn học phổ thông mới đang được Ban Phát triển chương trình (Bộ GD-ĐT) gấp rút hoàn thiện.
Chương trình các môn học ở chương trình phổ thông mới có nhiều thay đổi so với chương trình hiện hành. |
