Phương trình mặt cầu trong không gian là một dạng toán hình học mô hình hóa không gian 3 chiều cho phép chúng ta xác định tâm và bán kính của một mặt cầu trong không gian thông qua các tham số đầu vào. Hãy cùng VOH Giáo dục tìm hiểu thông tin chi tiết về phương trình mặt cầu và những dạng bài toán liên quan. Đồng thời, chúng ta sẽ tìm hiểu các bài toán thực tế có thể gặp phải và cách áp dụng phương trình mặt cầu để giải quyết chúng. Show
I. Phương trình mặt cầu là gì?Khái niệm về phương trình mặt cầu: Cho điểm I cố định và một số thực dương R. Tập hợp tất cả những điểm M trong không gian cách I một khoảng R được gọi là mặt cầu tâm I, bán kính R. Kí hiệu: S( I;R ) => S( I;R ) = {M / IM = R} Toán lớp 12 là môn học rất quan trọng. (Ảnh: Internet)Phương trình mặt cầu là một phần của hình học lớp 12 Phương trình mặt cầu có 2 dạng chính Phương trình chính tắc của mặt cầu: Mặt cầu (S) có tâm O(a;b;c), bán kính R > 0 có phương trình là: (S): (x-a)2 + (z-c)2 = R2 Phương trình tổng quát của mặt cầu: (S): x2 + y2 + z2 – 2ax – 2by – 2cz + d = 0 (*) Điều kiện để phương trình (*) là phương trình mặt cầu: a2 + b2 + c2 – d = 0. S có tâm O(a;b;c) và bán kính R = II. Hai dạng phương trình mặt cầu trong không gianSau khi đã biết được khái niệm cơ bản của phương trình mặt cầu. Phần tiếp theo các bạn cần tìm hiểu chính là các dạng phương trình mặt cầu trong không gian. 1. Vị trí mặt cầu với mặt phẳng cho trướcCho mặt cầu S(I,R) và mặt phẳng (P). Ký hiệu d là khoảng cách từ I đến (P). Ta có:
Bài tập ví dụ: Cho mặt phẳng (α) : 2x − y + 2z − 7 = 0 và mặt cầu (S) : (x – 1)2 + y2 + (z + 2)2 = 9 Viết phương trình mặt phẳng (P) song song với (α) và tiếp xúc với (S). 2. Vị trí mặt cầu với đường thẳng cho trướcCác dạng toán thường gặp: Dạng 1: Xét vị trí tương đối của đường thẳng và mặt cầu Phương pháp:
Dạng 2: Viết phương trình mặt cầu có tâm và tiếp xúc với đường thẳng cho trước Phương pháp :
Dạng 3: Viết phương trình mặt phẳng có mối quan hệ với đường thẳng và mặt cầu Phương pháp :
Bài tập ví dụ: Cho mặt phẳng (α):2x+y+3z+1=0(α):2x+y+3z+1=0 và đường thẳng dd có phương trình tham số: d:⎧⎩⎨x=−3+ty=2−2tz=1d:{x=−3+ty=2−2tz=1 Trong các mệnh đề sau, mệnh đề nào đúng ?
III. Bài tập phương trình mặt cầuCó 3 dạng toán về phương trình mặt cầu thường gặp nhất, đó là:
Dưới đây là những ví dụ cụ thể cho dạng bài toán này. 1. Ví dụ về dạng bài xác định tâm và bán kính của mặt cầu
(S) : (x – a)2 + (y – b)2 + (z – c)2 = R2 tâm I (a;b;c) và bán kính R (S) : x2 + y2 + z2 - 2ax – 2by - 2cz + d = 0 (*) là phương trình của một mặt cầu <=> a2 + b2 + c2 – d > 0. Khi đó (S) có tâm tâm I (a; b; c) và bán kính R =
Cho mặt cầu (S) : (x - 1)2 + (y – 2)2 + (z – 6)2 = 25 . Tìm tâm I, bán kính R của mặt cầu (S).
Chọn đáp án A 2. Ví dụ về dạng bài viết phương trình của mặt cầu
Mặt cầu (S) có tâm I (a, b, c) và bán kính R có phương trình: (x – a)2 + (y – b)2 + (z – c)2 = R2. Do đó, muốn viết được phương trình của mặt cầu thì cần phải xác định được tâm I (a, b, c) và bán kính R. |