Đánh giá thực trạng xâm phạm quyền đối với nhãn hiệu hiện nay

Trả lời:

Câu hỏi 2: Vậy, nhãn hiệu có phải đối tượng SHCN bị xâm phạm nhiều nhất không, thưa luật sư? Thường tập trung vào ngành hàng nào, thưa luật sư?

Trả lời:

Các hành vi xâm phạm quyền SHCN diễn ra ở hầu hết các đối tượng SHCN như sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý, tên thương mại, … trong đó xâm phạm diễn ra nhiều nhất đối với nhãn hiệu.

Sở dĩ tình trạng xâm phạm quyền đối với nhãn hiệu diễn ra nhiều hơn là do xâm phạm quyền đối với nhãn hiệu dễ thực hiện, nhanh chóng và đem lại lợi nhuận trực tiếp. Còn xâm phạm quyền đối với sáng chế ít hơn vì đây là đối tượng liên quan tới sản xuất, yêu cầu người xâm phạm phải hấp thụ và tiêu hóa được công nghệ.

Các vụ vi phạm nhãn hiệu của các Doanh nghiệp nổi tiếng xảy ra trong nhiều lĩnh vực ngành hàng từ hàng hóa tiêu dùng như quần áo, thuốc lá, thực phẩm, đồ uống, …đến các loại máy móc công nghiệp, … Hàng giả, hàng nhái bày bán công khai trên thị trường với giá rẻ chỉ bằng một nửa, thậm chí chỉ bằng một phần ba so với hàng thật.

Như trên thị trường, nhiều khách hàng từng bị nhầm lẫn giữa nhãn hiệu LaVie với nhãn hiệu TaVie do cách đọc cách viết gần giống nhau. Hay việc sử dụng tên thương mại trong lĩnh vực ngân hàng hiện nay là tên các vùng lãnh thổ như Đông Á, Bắc Á, Đông Nam Á, … trong khi ngân hàng lại nằm ở Việt Nam. Điều này đã khiến cho khách hàng lúng túng khi lựa chọn sản phẩm.

Câu hỏi 3: Từ thực tiễn tư vấn, giải quyết các vấn đề về sở hữu trí tuệ, Luật sư có bình luận gì?

Một thực tế cho thấy, không chỉ xâm phạm quyền SHCN đối với nhãn hiệu trong nước mà ở Việt Nam, đặc biệt là các DNNVV còn có hành vi xâm phạm đối với các nhãn hiệu nước ngoài, phải không thưa Ông?

Trả lời:

Trả lời:

Trong những năm vừa qua tình hình vi phạm pháp luật về quyền sở hữu công nghiệp đối với nhãn hiệu diễn ra ở nước ta có số lượng ngày một nhiều, xảy ra ở nhiều nơi với quy mô, số lượng sản phẩm vi phạm lớn, tính chất nguy hiểm ngày càng cao. Sự vi phạm đó đã xâm phạm nghiêm trọng đến trật tự quản lý kinh tế của nhà nước và ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường kinh doanh.

Những hành vi xâm phạm trên không những gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp mà còn có thể dẫn đến sự phá sản của doanh nghiệp, bởi người tiêu dùng quay lưng lại với sản phẩm của doanh nghiệp do nạn hàng giả, hàng nhái. Khiến người tiêu dùng cũng bị thiệt hại khi mua phải hàng giả, hàng kém chất lượng.

Tình trạng sản xuất buôn bán, hàng giả, hàng nhái cũng làm cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước e ngại không dám đầu tư vào Việt Nam hoặc đã đầu tư nhưng không dám mở rộng sản xuất kinh doanh. Điều này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam hiện nay.

Câu hỏi 5: Như vậy, thiệt hại sau những hành vi xâm phạm đó không hề nhỏ, chưa kể khi xảy ra tranh chấp, uy tín, thương hiệu DN bị ảnh hưởng. Vậy, tại sao thực trạng này vẫn diễn ra theo xu hướng gia tăng và ngày càng phức tạp, thưa Luật sư?

Trả lời:

Trả lời:

Thông thường, các nhóm hành vi xâm phạm thương hiệu phổ biến có thể kể đến là: Sử dụng các dấu hiệu, chỉ dẫn thương mại, chỉ dẫn địa lý (dấu hiệu) trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với nhãn hiệu, tên thương mại, chỉ dẫn địa lý đã được đăng ký bảo hộ cho cùng loại hàng hóa, dịch vụ hoặc cho các loại hàng hóa, dịch vụ tương tự hoặc có liên quan. Có thể tiến hành xử lý hành vi xâm phạm bằng việc áp dụng 4 bước sau:

Thứ nhất, xem xét tính pháp lý của thương hiệu

Trước hết, cần đánh giá thương hiệu của doanh nghiệp (về nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý, tên thương mại) đã được đăng ký bảo hộ chưa? Phạm vi bảo hộ? Cho những loại hàng hóa, dịch vụ nào?. Đây là công việc rất quan trọng, vì về nguyên tắc, quyền sở hữu thương hiệu được xác lập trên cơ sở văn bằng bảo hộ, gắn với từng nhóm hàng hóa, dịch vụ xác định. Nếu chưa được cấp văn bằng bảo hộ, thì doanh nghiệp không có quyền ngăn cấm việc sử dụng các dấu hiệu, chỉ dẫn thương mại, chỉ dẫn địa lý đó.

Thứ hai, đánh giá hành vi xâm phạm

Công việc của giai đoạn này là đánh giá xem dấu hiệu bị cho là xâm phạm trùng hay tương tự với thương hiệu được bảo hộ cho loại hàng hóa, dịch vụ đăng ký kèm theo. Đối với trường hợp dấu hiệu trùng hoặc hàng hóa, dịch vụ trùng thì sẽ dễ dàng trong việc đánh giá, đối với những trường hợp khác thì khó khăn hơn. Ngoài ra, doanh nghiệp có thể xem xét trưng cầu giám định tại Viện Khoa học sở hữu trí tuệ để có thêm cơ sở đánh giá.

Thứ ba, thu thập thông tin và lưu giữ chứng cứ về hành vi xâm phạm

Doanh nghiệp cần tiến hành các bước thu thập thông tin, chứng cứ về hành vi xâm phạm, tập trung vào các vấn đề: Hành vi xâm phạm diễn ra với quy mô như thế nào, sản xuất hay kinh doanh? Tổ chức, cá nhân thực hiện hành vi vi phạm có địa chỉ cơ sở sản xuất, kinh doanh ở đâu? Hình thức sử dụng dấu hiệu bị coi là xâm phạm cụ thể? Mức độ thiệt hại của hành vi xâm phạm gây ra cho doanh nghiệp?

Cuối cùng, tiến hành xử lý hành vi xâm phạm

Trên cơ sở các thông tin thu thập được, nếu đủ bằng chứng, tùy theo tính chất và mức độ của hành vi xâm phạm, doanh nghiệp có thể cân nhắc lựa chọn các biện pháp xử lý sau:
– Biện pháp tự bảo vệ: Liên hệ làm việc trực tiếp hoặc gửi thư cảnh báo cá nhân, tổ chức có hành vi xâm phạm phải chấm dứt hành vi xâm phạm, xin lỗi, cải chính công khai, bồi thường thiệt hại;

– Biện pháp dân sự: Khởi kiện yêu cầu tòa án áp dụng các biện pháp dân sự (buộc chấm dứt hành vi xâm phạm; xin lỗi, cải chính công khai; bồi thường thiệt hại;…);

– Biện pháp hành chính: Yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính (cảnh cáo; phạt tiền; áp dụng các hình thức xử phạt bổ sung,…);

– Biện pháp hình sự: Tố giác tội phạm, cá nhân thực hiện hành vi xâm phạm có yếu tố cấu thành tội phạm thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định.

Một là, cần có văn bản giải thích rõ ràng thế nào là “nhãn hiệu, dấu hiệu khó phân biệt với nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý đang được bảo hộ dùng cho chính mặt hàng đó” việc này có ý nghĩa rất lớn tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ quan thực thi một cách chủ động và chính xác. Đồng thời cũng hạn chế tình trang phải trưng cầu giám định, rút ngăn thời gian xử lý, bảo đảm quyền lợi của chủ văn bằng.

Hai là, tăng mức tiền xử phạt hành chính hiện nay. Trong một số trường hợp mặc dù pháp luật sở hữu trí tuệ cũng như các văn bản hướng dẫn đều có quy định cụ thể mức tiền phạt áp dụng đối với cá nhân tổ chức thực hiện hành vi vi phạm.

Ba là, nên bỏ quy định xử phạt cảnh cáo đối với hành vi vi phạm các đối tượng sở hữu trí tuệ nói chung và nhãn hiệu nói riêng, bởi lẽ biện pháp này không có tính răn đe cao, dẫn đến người vi phạm không quan tâm. Vả lại các hành vi xâm phạm này là xâm phạm về tài sản, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh, nên cần có chế tài mang tính chất tài sản áp dụng đối với người vi phạm.

Bốn là, yêu cầu về tính minh bạch trong xử lý vi phạm hành chính. Bên cạnh đó, điều quan trọng nhất trong việc xử lý vi phạm hành chính đó là quá trình xử phạt hành chính cần phải minh bạch hơn. Để đáp ứng được yêu cầu này, nhất thiết các số liệu và thông tin có liên quan phải được công bố công khai. Những hồ sơ của các khoản phạt hành chính, thông tin liên quan đến đối tượng xâm phạm quyền đối với nhãn hiệu cũng phải được minh bạch hơn. Điều này ở một mức độ nhất định có tác dụng trong việc ngăn ngừa và cảnh báo hành vi xâm phạm quyền đối với nhãn hiệu.

Việc xác định đúng đối tượng và đăng ký nhãn hiệu nó quyết định đến việc thành bại của chính doanh nghiệp. Việc tạo lập một hành lang pháp lý trước khi đưa hàng hóa, sản phẩm, dịch vụ của mình ra thị trường, đặc biệt là thị trường nước ngoài rất quan trọng.

Tài sản của doanh nghiệp, doanh ngiệp phải có ý thức bảo vệ. Công tác tự bảo vệ mình cũng rất quan trọng, tự bảo vệ bằng cách kiểm soát, liệu có đối thủ cạnh tranh đăng ký quyền tương tự ngay từ đầu để phản đối, khiếu nại, phối hợp với cơ quan thực thi để bảo vệ cho mình.