Bài 5 trang 84 sách bài tập Vật Lí 9: Trường hợp nào dưới đây tia sáng truyền tới mắt là tia khúc xạ?
Lời giải: Chọn C. Khi ta quan sát một con cá vàng đang bơi trong bể cá cảnh vì hiện tượng khúc xạ ánh sáng là hiện tượng ánh sáng bị gãy khúc tại mặt phân cách khi đi qua hai môi trường trong suốt và đồng tính. Bài 6 trang 84 sách bài tập Vật Lí 9: Một tia sáng đèn pin được rọi từ không khí vào một xô nước trong. Tại đâu sẽ xảy ra hiện tượng khúc xạ ánh sáng
Lời giải: Chọn B. Tại mặt phân cách giữa không khí và nước vì hiện tượng khúc xạ ánh sáng xảy ra tại mặt phân cách của hai môi trường trong suốt và đồng tính. Bài 7 trang 84 sách bài tập Vật Lí 9: Một con cá vàng đang bơi trong một bể cá cảnh có thành bằng thủy tinh trong suốt. Một người ngắm con cá qua thành bể. Hỏi tia sáng truyền từ con cá đến mắt người đó đã chịu bao nhiêu lần khúc xạ?
Lời giải: Chọn C. Hai lần Người ngắm con cá qua thành bể bằng thủy tinh, tia sáng truyền từ con cá tới mắt người đó đã qua hai lần khúc xạ tại hai mặt phân cách: Nước – Thủy tinh và Thủy tinh – Không khí. Bài 8 trang 84 sách bài tập Vật Lí 9: Một cốc thủy tinh trong, đáy phẳng, đựng nước trong, được đặt trên một tờ giấy có chữ O. Một người đặt mắt trên phương thẳng đứng, nhìn chữ O đó qua mặt nước trong cốc. Hỏi tia sáng truyền từ chữ O đến mắt đã chịu bao nhiêu lần khúc xạ?
Lời giải: Chọn C. Ba lần Tia sáng truyền từ chữ O tới mắt người đó đã qua ba lần khúc xạ tại hai mặt phân cách: Không khí – Thủy tinh; Thủy tinh – Nước và Nước – Không khí. Giải Vở Bài Tập Vật Lí 9 – Bài 40: Hiện tượng khúc xạ ánh sáng giúp HS giải bài tập, nâng cao khả năng tư duy trừu tượng, khái quát, cũng như định lượng trong việc hình thành các khái niệm và định luật vật lí: A – HỌC THEO SGKI – HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 1. Quan sát Nhận xét về đường truyền tia sáng trên hình 40.2:
2. Kết luận Tia sáng truyền từ không khí sang nước thì bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai moi trường. Hiện tượng đó gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng. 3. Một vài khái niệm I là điểm tới IK là tia khúc xạ Đường NN’ vuông góc với mặt phân cách là pháp tuyến tại điểm tới ∠SIN là góc tới kí hiệu i ∠KIN’ là góc khúc xạ kí hiệu là r Mặt phẳng chưa tia tới SI và pháp tuyến NN’ là mặt phẳng tới 4. Thí nghiệm C1 Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới. Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới do quan sát thấy tia khúc xạ lệch xuống dưới phương tia tới. C2. Phương án thí nghiệm kiểm tra: Thay đổi hướng của tia tới, quan sát tia khúc xạ, độ lớn góc tới, góc khúc xạ. 5. Kết luận Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước thì: – tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới – góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới C3. Thể hiện kết luận trên bằng hình vẽ 40.1: SI là tia tới ứng với góc tới i IK là tia khúc xạ ứng với góc khúc xạ r. II – SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG TRUYỀN TỪ NƯỚC SANG KHÔNG KHÍ 1. Dự đoán C4. + Dự đoán: Kết luận trên không còn đúng trong trường hợp tia sáng truyền từ từ nước sang không khí. Khi đó góc khúc xạ sẽ lớn hơn góc tới. + Đề xuất phương án thí nghiệm kiểm tra: – Chiếu tia sáng từ nước sang không khí bằng cách đặt nguồn sáng ở đáy bình nước. – Để đáy bình lệch ra khỏi mặt bàn, đặt nguồn sáng ở ngoài bình, chiếu một tia sáng qua đáy bình vào nước rồi sang không khí. Tiến hành thí nghiệm theo các bước như đối với trường hợp ánh sáng truyền từ không khí sang nước. C5. Đường nối các vị trí của ba đinh ghim A, B, C là đường truyền của tia sáng từ đinh ghim A tới mắt vì: Mắt chỉ nhìn thấy A khi ánh sáng từ A phát ra truyền được đến mắt. Khi mắt chỉ nhìn thấy B mà không thấy A có nghĩa là ánh sáng từ A phát ra đã bị B che khuất, không đến được mắt. Khi mắt chỉ nhìn thấy C mà không thấy A, B có nghĩa là ánh sáng từ A, B phát ra đã bị C che khuất không đến được mắt. Khi bỏ B, C đi thì ta lại nhìn thấy A có nghĩa là ánh sáng từ A phát ra đã truyền qua nước và không khí đến được mắt. Vậy đường nối vị trí của ba đinh ghim A, B, C là đường biểu diễn đường truyền của tia sáng từ A ở trong nước tới mặt phân cách giữa nước và không khí, rồi đến mắt. C6. Đường truyền của tia sáng từ nước sang không khí bị khúc xạ tại mặt phân cách giữa nước và không khí. B là điểm tới, AB là tia tới, BC là tia khúc xạ. Góc khúc xạ lớn hơn góc tới. Có thể dùng thước đo độ hoặc dùng cách chứng minh hình học để thấy được góc khúc xạ lớn hơn góc tới. 3. Kết luận Khi tia sáng truyền từ nước sang không khí thì: – tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới – góc khúc xạ lớn hơn góc tới III – VẬN DỤNG C7. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng Hiện tượng phản xạ ánh sáng – Tia tới gặp mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt bị gãy khúc tại mặt phân cách và tiếp tục đi vào môi trường trong suốt thứ hai. – Góc khúc xạ không bằng góc tới. – Tia tới gặp mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt bị hắt trở lại môi trường trong suốt cũ – Góc phản xạ bằng góc tới C8. + Khi chưa đổ nước vào bát, ta không nhìn thấy đầu dưới (A) của chiếc đũa. + Trong không khí, ánh sáng chỉ có thể đi theo đường thẳng từ A đến mắt. Nhưng những điểm trên chiếc đũa thẳng đã chắn mất đường truyền đó nên tia sáng này không đến được mắt. + Giữ nguyên vị trí đặt mắt và đũa. Đổ nước vào bát tới một vị trí nào đó, ta lại nhìn thấy A. I – BÀI TẬP TRONG SÁCH BÀI TẬP Câu 40-41.1 trang 110 VBT Vật Lí 9:Hình vẽ biểu diễn đúng hiện tượng khúc xạ là: hình D vì ánh sáng chiếu từ không khí sang nước thì góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới. Câu 40a trang 110 VBT Vật Lí 9: Hãy chọn câu trả lời đúng?Hiện tượng khúc xạ là hiện tượng?
Lời giải: Chọn B. Hiện tượng khúc xạ là hiện tượng tia sáng truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường. |
